توسعه پتروپالایشگاه‌ها با سرعت لاک پشتی/ چرا موانع راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها برطرف نمی‌شود؟

به گزارش تابناک اقتصادی؛ چندین سال است که کشور‌های پیشرو در صنایع نفتی به سمت ایجاد مجتمع‌های عظیم پتروپالایشگاهی رفته‌اند. کارشناسان یکی از علت‌های این امر را افزایش شدید تقاضای محصولات پتروشیمیایی درسال‌های آینده می‌دانند. طبق گزارش‌های موسسه EIA رشد محصولات پتروشیمیایی در کل دنیا تا سال ۲۰۳۰، ۳.۲  درصد خواهد بود که در مقایسه با سایر فرآورده‌های نفتی بسیار بیشتر است.

همچنین یکی دیگر از علل گرایش به احداث پتروپالایشگاه در جهان، فروش آسان‌تر محصولات پتروپالایشگاهی نسبت به نفت خام است. این محصولات به دلیل تعدد بازار‌های مقصد به راحتی تحریم‌پذیر نیستند. این ویژگی برای کشور ایران که همواره با تحریم‌های ظالمانه آمریکا درگیر است، بسیار مهم و حیاتی است.

 به طور کلی، به زعم کارشناسان، پتروپالایشگاه از مزیت‌های زیادی همچون ایجاد ارزش افزوده بالا، اشتغال زایی، رشد اقتصادی، جلوگیری از پدیده خام فروشی، دوره بازگشت سریع سرمایه در مقایسه با واحد‌های پالایشگاهی، تحریم پذیر نبودن محصولات، تنوع محصول و ... برخوردارند.

با وجود مزیت‌هایی که پتروپالایشگاه‌ها برای کشور دارند، طرح‌های پتروپالایشگاهی کشورمان همچنان معطل باقی مانده اند و به بهره برداری نرسیده اند. اخیراً معاون اول رئیس جمهور در مورد مزیت‌های رونق این مجتمع‌های صنعتی در کشور صحبت کردند. در همین ارتباط با محمدعلی قادریان به عنوان یک کارشناس انرژی گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

محمدعلی قادریان با اشاره به این موضوع که صحبت‌های آقای محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور در خصوص تأثیر راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها در بی اثر کردن تحریم‌ها بسیار منطقی و به جاست، تصریح کرد: ارز حاصل از فروش کالا‌های پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی همچون بنزین، گازوئیل و... به صورت درهم و یا ارز‌های دیگر دریافت می‌شود و ارز با کیفیتی داریم. به این معنا که دست مان برای نحوه استفاده از این ارز باز است.

وی در ادامه گفت: تأیید مزیت‌های راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها به صورت شفاهی کافی نیست و باید در عمل نیز اقدامی در راستای حمایت از رونق این مجتمع‌های صنعتی بزرگ در کشور برداریم. انتظار ما این است که آقای مخبر ورود جدی به این موضوع داشته باشند و موانع موجود در زمینه راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها را در کشور برطرف کنند.

این کارشناس انرژی توضیح داد: دو سری طرح‌ها شامل طرح‌های میعانات گازی و نفت خام در کشور داریم. طرح‌هایی در زمینه میعانات گازی داریم که پیشرفت خوبی داشته اند و لازم است بهره برداری از آن‌ها تسریع شود. مثلاً طرح پیشگامان سیراف با پیشرفت ۳۰ درصد ذیل قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی قرار دارد و باید بحث تأمین مالی اش از بورس به طرق مختلف مثل ابزار شرکت سهامی عام پروژه و یا اوراق مالی پیش برود. حاکمیت باید اقدامات لازم را در زمینه برطرف کردن موانع بروکراتیک موجود انجام دهد.

وی ادامه داد: طرح آدیش جنوبی با ظرفیت ۶۰ هزار بشکه و طرح مهر جنوبی با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه مطرح هستند. مورد اخیر بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشته و نیاز به حمایت دارد تا بتواند طی دو سال آینده به بهره برداری برسد. این طرح‌ها با مشکلاتی مانند تسهیلات و مجوز‌ها درگیر هستند که باید در راستای رفع آن‌ها گام برداریم.

محمدعلی قادریان گفت: طرح‌های نفت خام نسبت به میعانات گازی پیشرفت‌های کمتری دارند. طرح مروارید مکران، نگین بندرعباس، شهید سلیمانی و لاوان را داریم. پیشرفت این طرح‌ها زیر ۵ درصد است و این نشان می‌دهد که توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور سرعت خوبی ندارد. به طوری که این طرح‌ها بعد از دو الی سه سال شروع به کار پیشرفت چندانی نداشته اند.

وی ادامه داد: چاره کار در این است که شخص آقای مخبر جلسات منظمی را در زمینه حل و فصل مشکلات توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور به صورت حداقل ماهانه داشته باشند و مشکلات این حوزه را پیگیری کنند. در درجه اول، این پروژه‌ها به لحاظ تأمین مالی مشکل دارند که باید با استفاده تسهیلات بانک‌ها و صندوق توسعه ملی و حواله‌های نقدی مشکل را رفع کنیم.

به گفته این کارشناس انرژی، استفاده از حواله‌های نقدی صندوق توسعه ملی برای طرح‌های پترپالایشگاهی یک بازی برد برد است. از یک طرف حواله‌های صندوق تبدیل به دارایی می‌شوند و از طرف دیگر تأمین مالی طرح‌های پتروپالایشگاهی کشور را داریم.

محمدعلی قادریان خاطرنشان کرد: موضوع راه اندازی پتروپالایشگاه‌ها در کشور بحثی نیست که فقط مربوط به وزارت نفت باشد. یک مسئله فرابخشی است و لازم است شخص معاون اول رئیس جمهور در این زمینه ورود کنند و جلسات منظم ماهانه برای رفع مشکلات و کمک به رونق پتروپالایشگاه‌ها در کشور داشته باشند.