یک درصد دارو‌ها وارد می‌شود

به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، رئیس سازمان غذا و دارو با حضور در برنامه صف اول درباره برنامه‌ها و عملکرد این سازمان به پرسش ها پاسخ داد.

سوال: اهمیت برگزاری چنین نمایشگاه ایران فارما در کشور ما چیست و چه تعداد شرکت‌های دارویی داخلی و خارجی در آن مشارکت داشتند؟

محمدی معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو: نمایشگاه ایران فارما که هر ساله برگزار می‌شود یکی از بزرگترین رویداد‌های نمایشگاهی است که در حوزه دارو در کشور ما برگزار می‌شود. هر سال این رویداد رو به توسعه است یعنی ما امسال بیش از ۷۰۰ شرکت در این نمایشگاه شرکت کردند که ۳۳ شرکت خارجی بودند که از کشور‌های مختلف عمده آنها شرکت‌های هندی و چینی بودند و سایر شرکت‌هایی که از کشور‌های دیگر در نمایشگاه حاضر بودند. ما بیش از ۹۹ درصد بازار دارویی مان در سال ۱۴۰۱ مربوط به دارو‌های تولیدی بود یعنی بعد از شاید گذشت چند دهه از انقلاب شکوهمند اسلامی ما در حوزه دارو تقریباً می‌توانیم با افتخار بگوییم که خودکفا شدیم و دارویی نیست که ما توان تولیدش را نداشته باشیم، عمدتاً دارو‌هایی که در داخل کشور تولید می‌شوند از همه طبقه بندی‌های دارویی هستند، محدود دارو‌های نادری هستند که یا تعداد تولیدشان کم است، یا کم مصرف هستند و تولیدشان توجیه اقتصادی ندارد. با توجه به این که بازار دارویی بزرگی داریم طبیعتاً ارتباط مان هم در عرصه بین الملل ارتباط قوی‌ است. ما در این نمایشگاه‌ها فرصت خوبی را می‌توانیم ایجاد کنیم برای این که در یک محیط کاملاً رقابتی همه ذینفعان زنجیره تأمین دارو با همدیگر ارتباط بگیرند یعنی ما اینجا تولید کنندگان مواد اولیه را داریم که مواد اولیه را از اعماق مختلف تولید یعنی از ان منهای یک، ان منهای دو، ان منهای سه، از پیش ساز‌های مختلف تا پتروشیمی که یک مثالش را یکی از مسئولان محترم در گزارشی اعلام کردند، استامینوفن الان به ۴ مرحله عمق داخلی رسیده، ما دو مرحله دیگر اگر استامینوفن عمقش را زیاد کنیم می‌توانیم از پتروشیمی‌های خودمان تولید کنیم و دیگر نیازی به هیچ وارداتی در موردش نداریم این یک محصولی است که بسیار پرمصرف است.

این ارتباط بین تولید کننده ماده اولیه دارو و تولید کننده داروی نهایی که ماده اولیه را باید از شرکت تولید کننده ماده اولیه خریداری کند به صورت مستقیم بدون واسطه برقرار می‌شود و می‌تواند ارتباط داشته باشد. حالا نیاز به بحث در کیفیت است، اختصاصی سازی ماده اولیه با فرمولاسیون شرکت هاست، بحث این که قیمت پایین‌تر بیاید، طبیعتاً بهره وری بالاتر می‌رود، وقتی بهره وری بالاتر برود قیمت بیاید پایین سود شرکت بالاتر می‌رود طبیعتاً توجیه اقتصادی برای توسعه خطوط دیگر برایشان بیشتر می‌شود. این نمایشگاه همیشه این فرصت را بوجود می‌آورد در یک محیط برابر که این شرکت‌ها همدیگر را پیدا کنند خیلی راحت در حالت عادی خیلی سخت است که شرکت‌ها همدیگر را پیدا کنند به خصوص شرکت‌های خارجی، ما عمده مواد اولیه مورد نیازمان را از هند و چین می‌آوریم، این شرکت‌ها که می‌آیند اینجا و غرفه می‌زنند و ارتباط می‌گیرند با بهترین قیمت ها، با کیفیت‌های متنوع می‌توانند این تبادل اطلاعات را انجام بدهند و خرید‌های خودشان را انجام بدهند.

سوال: آیا در جریان نمایشگاه ایران فارما بین شرکت‌های ایرانی و شرکت‌های خارجی قرارداد و یا تفاهم نامه‌ای برای صادرات هم بسته شد؟

محمدی: طبیعتاً این عرضه نمایشگاه بسیار زیاد اتفاق می‌افتد که شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های خارجی اصلاً محل نمایشگاه می‌شود گفت یکی از عمده‌ترین مزایای این نمایشگاه همین است که این شرکت‌های خارجی با شرکت‌های تولید کننده ما ارتباط می‌گیرند، بحث اصلی هم روی بحث مواد اولیه و پیش ساز است، چون ما تولید کننده بخش زیادی از دارو هستیم معمولاً شرکت‌هایی که دارو صادر می‌کنند خیلی ایران نمی‌آیند، چون ما تولید زیادی داریم، ما نهایتاً یک درصد از داروهایمان را وارد می‌کنیم آنها هم شرکت‌های مشخصی هستند که از آنها می‌آوریم، معمولاً هم آنها تولید کننده‌های دارو‌های نادر یا کم مصرف هستند، ولی عمده دارو‌های ما بیشتر تولید داخل است مگر این که شرکت‌هایی بیایند در نمایشگاه حاضر شوند که صادراتی باشند و از ایران بخرند یعنی برای خرید دارو از ایران باشند، بله تفاهم‌های خیلی زیادی بین شرکت‌های ایرانی و خارجی منعقد شد که منجر به این ارتباط بعدی برای خرید یا فروش است.

سوال: داروسازی یکی از دانش‌هایی است که روز به روز در حال تحول است و فناوری اش جدید می‌شود آیا در حوزه انتقال فناوری بین ما با داروسازان خارجی یا برعکس اتفاقی افتاده در قالب نمایشگاه یا در طی سال؟

محمدی: طبیعتاً یکی از مزایای این نمایشگاه‌ها و رویداد‌هایی که در حاشیه نمایشگاه اتفاق می‌افتد این است که شرکت‌های مختلف، توانمندی‌های خودشان را عرضه می‌کنند ذینفعان می‌آیند این را می‌بینند و آن منجر به آن تفاهم نامه‌ای می‌شود که شما می‌فرمایید. وقتی خیلی از شرکت‌های ما در حوزه تولید دارو به ویژه دارو‌های بیولوژیک، ما در منطقه تنها کشوری هستیم که شاید ورود کردیم ابتدا زودتر از همه ورود کردیم در حوزه تولید دارو‌های بایوسیمیلار و بزرگترین کشوری در منطقه هستیم که تولید کننده این دارو‌ها هستیم خیلی از این دارو‌ها را برای اولین بار یا دومین بار در منطقه تولید کردیم و صادر کننده آنها هستیم لذا این جذابیت دارد برای این که ما برویم در کشور‌های همسایه و در کشور‌های دوست فن آوری را منتقل کنیم، تکنولوژی را آنجا در دسترس قرار دهیم و یا بفروشیم و یا مشارکت کنیم، این امکان است در قالب‌های مختلف مشارکت در سرمایه گذاری از طرف ایرانی یا فروش تکنولوژی به طرف خارجی.

سوال: یکی از موضوعات مهم در نظام بین الملل بهره گیری از دیپلماسی داروست، شما هم در مدت قبل سفری داشتید به چین و شهر شانگ‌های برای شرکت در نشست کشور‌های عضو شانگ‌های برای غذا و دارو و اینها، آیا در این زمینه هم تفاهم‌هایی بین شما با سایر اعضا منعقد شد؟

محمدی: بله نشستی که ما داشتیم در سه روز گذشته در سازمان‌های غذا و داروی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگ‌های با هدف توسعه دسترسی کشور‌های عضو به داروی سالم و دسترسی پایدار آنها این نشست برگزار شد. بیانیه پایانی این نشست این بود که همه کشور‌های عضو بتوانند روی نقاط قوت خودشان با یک نگاه برد برد تمرکز کنند. ما در نقاطی که به عنوان نقطه قوت ما است و ارزش افزوده ما است اعلام کنیم همه کشور‌های نقاط کشور خودشان را اعلام کنند، اینها را با هم تبادل کنند به نحوی که اگر ما در یک حوزه قوی هستیم برای مثال در حوزه بابیولوژیک که عرض کردم خدمتتان ما آن را در اختیار کشور‌های عضو بگذاریم، اگر یک کشوری مثل چین در حوزه مواد اولیه قوی است آن تکنولوژی مواد اولیه را در اختیار ما قرار دهد و سایر کشور‌ها براساس توانمندی‌هایی که دارند مثل کشور ازبکستان، هند، کشور‌های مختلفی که در این نشست کشور امارات به عنوان کشور ناظر حضور داشت، کشور‌های مختلف دیگر قرقیزستان، قزاقستان، پاکستان حضور داشتند، توافق ما این بود که ذیل یک کارگروه مشترکی که بین شرکت‌های ما ایجاد می‌شود و سندیکا‌هایی که متصدی تولید هستند در این کشور‌ها بشود آن اشتراکات مثبت و قوی شرکت‌ها را به اشتراک بگذارند که بر مبنای آن بتوانند به یک نقطه مشترکی برای تولید در کشور‌های مختلف یعنی مثلاً در چین، ایران، در سایر کشور‌های عضو، ما جزو کشور‌هایی بودیم در این اجلاس که شرایط مان در تولید دارو بسیار شرایط خوبی بود و استقبال خوبی هم شد از گزارشی که ارائه شد.

سوال: کیفیت دارو‌های ساخت ایران بعضی اوقات حتی تا کشور‌های آمریکای لاتین، آفریقا در همین کشور‌های همسایه مثل عراق و افغانستان دیده شده و استقبال شده، با توجه به این که جمعیتی که عضو شانگ‌های هستند یک چیزی حدود ۳ میلیارد نفر هستند و یک جمعیت عمده جهانی هستند ۷ میلیارد جمعیت دنیا، چه برنامه‌ای ما داریم برای این که صادرات خودمان را گسترده‌تر کنیم، چون یک کشوری هستیم که تقریباً به داروی چند قلم کوچک نیاز داریم از خارج که حالا باید برای آنها هم تدبیری اندیشیده شود؟

محمدی: شهر شانگ‌های شهر بزرگی است که جمعیت زیادی هم دارد، از مجموع جمعیت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیونی چین بخش بزرگی در شانگ‌های و پکن وجود دارد که این امکان در این نشست مهیا بود که ما براساس آن اشتراکاتی که داریم تأمین متقابل را انجام بدهیم یعنی ما بیاییم بخشی که آن‌ها نیاز دارند را تأمین کنیم، ما تبادل کردیم با حتی شرکت‌های چینی که بازدید کردیم نیازمندی‌های آنها را گرفتیم و نیازمندی‌های خودمان را به آنها اعلام کردیم، طبیعتاً ما در حوزه مواد اولیه نیاز داریم، چون بخشی از مواد اولیه مان دارد از چین وارد می‌شود، آنها در بخش داروی نهایی و تجهیزات هم نیاز دارند به یکسری از تولیدات ما، ما آنها را در اختیارشان قرار می‌دهیم، قطعاً کارگروهی که ذیل این نشست ایجاد می‌شود و اطلاعاتی که تبادل می‌شود منجر به این می‌شود که یک پنجره صادراتی برای دو کشور باز شود که آن نیازمندی‌های خودشان را بتوانند از طریق آن پنجره واحد تأمین کنند.

سوال: کشور‌های غربی علیرغم ادعایی که در مورد حقوق بشر دارند و کمک به انسان، ما می‌بینیم که متأسفانه هر جایی که کشور‌ها نیاز دارد آنها در آن را قطع می‌کنند، از زمان کرونا که ونتیلاتور‌ها حتی واکسن را به بسیاری از کشور‌ها نمی‌دادند تا الان که ما شاهد این هستیم که حتی برخی از دارو‌های مورد نیاز برای بیماران خاص، الان ممانعت می‌کنند از دادن آنها، در این زمینه ما چه کردیم، آیا اصلاً این را در نشست‌های بین المللی که کم هم نیست مثلاً گروه ۵ بوده، سازمان بهداشت جهانی شرکت کردند، آیا اینها را منتقل می‌کنید که اینها اینقدر معیار دوگانه را دنبال می‌کنند؟

محمدی: دقیقاً یکی از محور‌های صحبت‌هایی که در این نشست انجام شد همین بود که به هر حال ما یک وجه اشتراکی با خیلی از این کشور‌ها داریم و آن تحریم‌ها یا محدودیت‌های ظالمانه‌ای است که این کشور‌ها در همه حوزه‌ها به خصوص حوزه سلامت متأسفانه دارند، علیرغم این که ادعا می‌کنند که ما در حوزه سلامت مستثنی کردیم مباحث مربوط به تحریم‌ها را، به هیچ وجه این طور نیست حتی در حوزه سلامت بعضی از دارو‌های مربوط به شیمی درمانی، بعضی از دارو‌های مربوط به تالاسمی، بیماران پیوندی، بیماران پروانه‌ای این‌ها در اختیار ما قرار نمی‌دهند، به سختی از طریق نهاد‌های بین المللی ما اینها را دریافت می‌کنیم. البته که ما بیکار نمی‌نشینیم. ما شاید این چند سال اخیر که مشمول تحریم بودند تولید کردیم و آمادگی صادرات داریم، ما اعلام کردیم در حوزه کووید به فاصله چند ماه ما پنج پلتفرم را در شش تولید کننده و بعد هفت تولید کننده واکسن شد که اعلام کردیم آمادگی صادرات داریم. ما در خصوص ونتیلاتور‌های تنفسی که فرمودید در اوایل دوره کرونا نیاز داشتیم به ما ندادند ما امروز به خود کشور‌های اروپایی داریم و نتیلاتور صادر می‌کنیم، ماشین‌های بیهوشی داریم صادر می‌کنیم. خیلی از دستگاه‌های الکترو شوک، دستگاه‌های سرمایه‌ای که ما قبلاً به سختی می‌گرفتیم. ما امروز تولید کننده سی تی اسکن هستیم، تولید کننده شتاب دهنده‌های خطی برای پرتودرمانی هستیم و اینها را قطعاً اعلام می‌کنیم، یکی از محور‌های نشستی که ما داشتیم این بود که ما همدیگر را تقویت کنیم برای مقابله با این تحریم‌های ظالمانه که خیلی خیلی موفق بودیم در این زمینه، جمهوری اسلامی با تجربه‌ای که دارد برای مقابله با تحریم‌ها تجربیات خوبی دارد، اینها را منتقل کردیم به طرف‌های شرکت کننده در این نشست که قطعاً نتیجه بخش خواهد بود.

سوال: دارو یکی از موضوعاتی است که به دلیل این که به زندگی‌های روزمره و حیاتی مردم بستگی دارد کوچکترین تنش در بازار آن می‌تواند بازتاب‌های گسترده‌ای داشته باشد. یک اتفاقی افتاد سال گذشته که اقدام کاملاً لازمی هم بود بحث ارز ترجیحی، گاهی اوقات در برخی از واردکنندگان نسبت به این که ارز به موقع اختصاص داده نمی‌شود یا ممکن است مشکلاتی بوجود بیاید گله مندند، آیا این مشکل حل شده یا نه؟

محمدی: خیلی وضعیت تخصیص و تأمین ارز ما بهتر شد، با تلاش‌هایی که بانک مرکزی انجام دادند، نمایندگان بانک مرکزی در کشور‌های دیگر انجام دادند، به هر حال تحریم‌ها برای این که کشور‌های متخاصم می‌خواهند اثرگذار باشد از هر طریقی فشار می‌آورند. یکی از مسیر‌ها همین مسیر ارزی بود که علیرغم همه تلاشی که کردند باز هم تیرشان به سنگ خورد، پیگیری‌های مستمری که کارشناسان ما، همکاران ما در بانک مرکزی انجام دادند مسیر‌های مختلفی را برای انتقال ارز پیدا کردند، امروز تقریباً شرایط انتقال ارزمان خیلی خوب شده با استمرار این مسیر ما مشکلی در این جهت نداریم. منتها به هر حال ما در موضوع تأمین ارز یک طرف قضیه هستیم، یک طرف قضیه میزان منابع ارزی ما است، میزان توان بانک مرکزی برای تأمین ارز، حواله ارز است،، ولی در کل امروز شرایط ما برای انتقال ارز خیلی بهتر شده و این کمک کرد برای این که شرایط تأمین دارو و تجهیزات مان بهتر شود.

سوال: سرمایه در گردش شرکت‌های دارویی چطور، چون این هم گاهی اوقات نیاز است که یک مدیریتی بر آن صورت گیرد؟

محمدی: زمانی که سال گذشته ارز ترجیحی اصلاح شد یعنی از نرخ ۴ هزار و ۲۰۰ تومان به قیمت حدود ۲۵ هزار تومان آن موقع امروز تقریباً ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان است ارز تالار اول و آن روز حدود ۲۵ هزار و ۴۰۰ تومان بود، این تغییر که انجام شد یک تغییر تقریباً شش هفت برابری بود، شرکت‌های تأمین کننده معمولاً با یک سرمایه واحدی داشتند کار می‌کردند، معمولاً هم سرمایه ثابتی ندارند با همان سرمایه در گردش کار می‌کنند این تغییری که ایجاد شد سخت بود، خیلی از شرکت‌ها نتوانستند سال گذشته تأمین کنند مواد اولیه مورد نیازشان را یا بعضاً دارو‌های مورد نیاز شان را، تجهیزات شان، حالا تجهیزات هنوز ارز ترجیحی را داریم، ولی در حوزه دارو به صورت کامل این را اصلاح کردیم. نیاز به این بود که پیگیری شود، نقدینگی اینها تأمین شود. با دستوری که معاون اول رئیس جمهور دادند در ستاد تنظیم بازار و مصوبات ستاد تنظیم بازار بانک مرکزی سال گذشته ۱۵ هزار میلیارد تومان و امسال ۳۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات سرمایه در گردش برای شرکت‌های دارویی مصوب کردند که خیلی کمک شد یعنی ما شرکت هایمان سال گذشته بعضاً نمی‌توانستند ارز را خریداری کردند یعنی ارز را بانک مرکزی به سختی تأمین می‌کرد در اختیارشان قرار می‌داد و نمی‌توانستند ارز را بخرند به خاطر نقدینگی و آن تغییری که ایجاد شد. با این سرمایه در گردش که بانک‌های عامل زحمت کشیدند، خیلی از بانک‌ها اعداد و ارقام خوبی دادند، بعضی از بانک‌ها واقعاً همکاری خوبی نکردند که ما اینها را معمولاً مطرح می‌کردیم، پیگیری می‌شد. الحمدلله شرایط خوبی است، طبق اطلاعی که دارم از ۳۰ هزار میلیاردی که جدید بود، چون قرار بر این شد که مازاد بر تسهیلات پارسال که بر شرکت‌های دارویی پرداخت شده بانک مرکزی ۳۰ هزار میلیارد بیشتر از طریق بانک‌های عامل پرداخت کنند به شرکت‌ها که من اطلاع دارم حدود ۱۸ - ۱۹ هزار میلیارد آن جدید پرداخت شده یک تعدادی هم از همان ۴۲ - ۴۳ هزار میلیاردی که پارسال بود پرداخت شده، باید بانک‌ها کمک کنند به هر حال این اقدام همه اذعان دارند که اصلاح سیاست ارزی اقدام کاملاً درستی بود و باید انجام می‌شد.

سوال: الان بعضی از اقلام مثل تجهیزات پزشکی، مثل شیرخشک و این‌ها آیا برنامه‌ای دارید برای حذف ارز ترجیحی یا اصلاح ارز ترجیحی در این دو حوزه؟

محمدی: بله. به هر حال ما باید اصلاح سیاست‌های ارزی مان را متناسب با نقدینگی شرکت‌ها و اعتبارات بانک مرکزی ببینیم، طبیعتاً ما خواهش کردیم بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و بیمه‌ها این کمک را به ما بکنند اگر احساس کنیم که بانک مرکزی همکاری کامل را برای اعطای تسهیلات دارد، سازمان برنامه و بودجه، بودجه مربوط به این اصلاح را که باید به بیمه‌ها که بیمه‌ها پوشش دهند در دارو ما این مابه التفاوت بین ارز ترجیحی تا ارز نیمایی را سازمان‌های بیمه گر پرداخت کردند به نحوی که پرداخت از جیب مردم بالاتر نرفت، چه بسا بعضی از موارد کاهش هم پیدا کرد به دلیل این که یارانه بیشتری پرداخت شد. عین همین اتفاق برای شیرخشک و تجهیزات پزشکی بیافتد. ما این درخواست را کردیم و اعلام آمادگی کردیم باید در ستاد تنظیم بازار و جلسات متعدد مطرح شود، مجوزش صادر شود، چون این تغییر قیمت را دارد و باید خیلی با حساسیت ویژه انجام شود.

سوال: با توجه به این که ما یک تجربه خوب داشتیم آیا این اقدام به سرعت انجام می‌شود و دوم این که پولش را بیمه‌ها می‌دهند یا به چه صورتی شما تدبیری کردید؟

محمدی: ما امسال ۱۰۵ هزار میلیارد درخواست کردیم در قانون بودجه برای سال ۱۴۰۲ که این مابه التفاوت تأمین شود، در مجلس ۶۹ هزار میلیارد مصوب شد، امسال مجدد درخواست کردیم که اعتبار کافی مصوب شود، چون اگر اعتبار کم باشد این اعتبار می‌رود به سازمان‌های بیمه گر، یعنی سازمان برنامه و بودجه به درخواست وزارت بهداشت این اعتبار را تخصیص می‌دهد ماهیانه یک عددی را به سازمان‌های بیمه گر، سازمان‌های بیمه گر می‌دهند به بیمارستان ها، به داروخانه‌ها و آنها این زنجیره را می‌دهند آن مابه التفاوت را پرداخت می‌کنند لذا اگر این اعتبار کم باشد آن پوشش لازم برای پرداخت به بیمه گر را ندارد. ما یکی از خواهش‌هایی که داشتیم برای ۱۴۰۲ در شش ماه دوم این ۶۹ هزار میلیارد تومان را اصلاح کنند و در سال آینده حتماً عدد را به مقدار مناسبی بگذارند، چون به هر حال باید شما زمانی که می‌خواهید اصلاح سیاست ارزی را انجام بدهید زیرساخت باشد در حوزه کالا‌های اساسی زمانی این اجرا شد که یک عدد یارانه‌ای را برای مردم تخصیص دادند عین این اعتبار الان در حوزه ما در حوزه سلامت، چون ما سازمان‌های بیمه گر را داریم خیلی راحت‌تر است ما می‌توانیم دقیقاً آن مابه التفاوت را بدهیم. ما در کالا‌های اساسی یک عدد حدودی را مشخص کردیم، ولی در حوزه سلامت دقیقاً می‌توانیم به شما بگوییم این قطعه یا این وسیله پزشکی چقدر تغییر قیمت دارد، آن تغییر قیمت از طریق سازمان بیمه گر پرداخت شود. پس لازم است که اعتبار مورد نیاز قبل از اجرای طرح پیش بینی شود. ما درخواست مان را اعلام کردیم، پیش بینی مان را گفتیم با همکاری دستگاه‌های مرتبط بتوانیم این را تا پایان سال اجرایی کنیم که نتایج خوبی را برای تولید کننده به ویژه دارد.

سوال: آخرین وضعیت بازار دارویی مان چطور است، چون هرگونه تنش در این بازار می‌تواند به شدت تأثیر بگذارد روی افرادی که به دلیل بیماری طبعاً بسیار آسیب پذیر هستند، الان وضعیت میزان ذخایر راهبردی مان در حوزه دارو چطور است؟

محمدی: پارسال با توجه به مشکلاتی که بوجود آمد در تأمین ارز، در جابجایی در مشکلاتی که به هر حال بعد از کووید یک مقدار مصرف بعضی از دارو‌های ما بیشتر شد آن بروز زودرس آنفلوانزا یک مقداری مشکل ساز شد ما به یک کمبودی خوردیم ما امسال اگر بخواهم قیاس بکنم خدمتتان وضعیت را برای این که شفاف‌تر باشد ما سال گذشته در این بازه زمانی سرم کمبود داشتیم، امسال نداریم، ما تابستان را بدون کمبود خدا را شکر سپری کردیم. دارو‌های اعصاب و روان یک مقداری مشکل داشتیم امسال مشکلی نداریم. فاکتور‌های خونی یک مقداری به مشکل خورده بودند که الحمدلله امروز ما دو تا تولید کننده برای فاکتور هشت داریم که به وفور به اندازه مصرف یک سال نیاز کشور اگر فاکتور هشت را بگوییم تولید کردیم در داخل کشور. این فاکتور هشت چند سالی است که در کشور تولید شده و قبل از این به شدت ارزبری داشته، وارد می‌شده در کشور از طریق کشور‌های دیگر، خیلی می‌دانید کالایی که وارداتی است شاخص‌های مختلفی را روی آن‌ها اثر می‌گذارد.

سوال: چون گاهی بعضی گله مندی‌هایی در مورد شیرخشک است به ویژه برای نوزدادان این وضعیتش الان چطور است؟

محمدی: در شیر خشک مانند دارو نام‌های تجاری مختلفی دارد، در کل شیرخشک که عادی ما سه نوع شیر خشک داریم، شیرخشک‌های متابولیک برای بیماران متابولیک که وارداتی است تعدادش محدود است عرض کردم، چون تعداد محدود است توجیه اقتصادی هنوز نداشته تولیدش که وارد می‌شود و برای همه عزیزانمان و اینها اختصاص دارد برای هر بیماری. شیرخشک‌های رژیمی هم براساس تجویز پزشک صادر می‌شود که آن هم موجود است. شیرخشک‌های عادی نام‌های تجاری مختلفی دارد، بعضی از مادران یک نام تجاری یا برند خاصی را برای فرزندشان مصرف می‌کنند ممکن است به هر دلیلی این اتفاق می‌افتد یک محصول غیر از شیر خشک که مراجعه می‌کنید به فروشگاه ممکن است یک نام تجاری موجود نباشد یک جایگزین استفاده کنید در حوزه شیرخشک هم همین اتفاق افتاده. ما از نظر موجودی مان در شیرخشک‌ها مشکلی نداریم ممکن است بعضی از نام‌های تجاری کم بوده باشد البته تأمین می‌شود مرتب ما از طریق مسیر‌های مختلف تأمین کردیم حتی ذخیره ایجاد می‌کنیم، اگر یک زمانی یک نام تجاری نیست ما خواهش مان از مردم عزیز این است که یک برند دیگری را مصرف کنند تا آن تأمین شود، به هر حال ما آن طبقه بندی شیرخشک‌های عادی که می‌دانید ۱ - ۲ و ۳ است رعایت می‌کنیم، می‌توانند مثلاً اگر مادری فرزند عزیزشان شیرخشک شماره ۲ یک شیرخشک را مصرف می‌کنند اگر آن نام تجاری نبود می‌توانند از یک نام تجاری دیگری استفاده کنند، این‌ها در خصوص شیرخشک‌های عمومی هیچ منعی ندارد و می‌توانند مصرف کنند و در بازار موجود است.

سوال: در مورد فاکتور هشت و بیماران هموفیلی؟

محمدی: در مورد فاکتور هشت ما یک تولید کننده داشتیم در داخل که نیاز را تأمین می‌کرد حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد، آن ۲۰ تا ۳۰ درصد باقی مانده را ما از طریق واردات تأمین می‌کردیم. اوایل سال گذشته این مشکلی در خط تولیدش یک آلودگی ایجاد شد که متأسفانه تولیدش متوقف شد.

سوال: الان برطرف شده؟

محمدی: بله، الان یک تولید کننده دیگر آمده و تا پایان سال و چه بسا تا نیمه سال دیگر را تولید کرده و موجود داریم و هیچ مشکلی نداریم.

سوال: یکی دیگر از موضوعاتی که وجود دارد رسوب کالا‌ها در گمرکات است، بسیاری از کالا‌ها ممکن است آنقدر ضروری نباشد، اما دارو‌ها بسیار ضروری هست که به موقع در اختیار مصرف کنندگان قرار بگیرد در این زمینه آیا اقدامی شده؟

محمدی: اقلامی که وارد گمرک می‌شوند دو دسته اند آن اقلامی که مجوز دستگاه صادر کننده مجوز را دارند مثلاً وزارت بهداشت، وزارت صنعت، وزارت جهاد کشاورزی را. گمرک محترم خیلی ترخیص می‌کند یک روال کاملاً پویایی در گمرکات است که اگر کالایی مجوز داشته باشد لااقل من در وزارت بهداشت می‌دانم که خیلی به صورت خودکار ترخیص انجام می‌شود با مجوز‌هایی که ما دادیم این ترخیص را انجام می‌دهند. بعضی از وارد کنندگان بدون ثبت سفارش می‌آیند کالا را در گمرک می‌گذارند آن هم نه در گمرک قبل از گمرک می‌گذارند. گمرک اجازه ترخیص به آنها نمی‌دهد و می‌گوید باید بیایید مجوز بگیرید؛ و بعد تازه می‌آیند دنبال مجوزهایش این کالا‌ها ممکن است یک وقتی در گمرک بمانند، اما در حوزه سلامت کالای مجوزداری که از ما مجوز دارد در گمرک رسوب کرده باشد نیست، چون ما ارتباط مان با گمرک خیلی تنگاتنگ است، خیلی سریع ترخیص می‌شود خیلی کم پیش می‌آید که یک شرکتی مشکل کارت بازرگانی یا مثلاً انتقال مدارک یا رفع تعهدش باشد که الان گمرک تسهیلات خیلی زیادی در حوزه دارو دارد مهلت می‌دهد، ضمانت نامه‌هایی را که می‌خواهد بگیرد معمولاً در انواع مدل‌های مختلف پیشنهاد می‌کند که شرکت به مشکل نخورد، لذا کالا‌هایی که شما فکر کنید در مورد دارو، مواد اولیه و تجهیزات که از ما مجوز داشته باشد در گمرک رسوب کرده باشد معمولاً نیست در گمرک.

سوال: یک کشور ۸۵ میلیون نفری برای این که بازارش به موقع تأمین شود که دچار مشکل نشود نیاز به سامانه‌های دقیقی دارد که شما دقیقاً بدانید در کجا چه کالایی یا چه دارویی یا چه تجهیزات پزشکی کم شده، زیاد شده و این را تأمین کنید، الان وضعیت ثبت و استعلام دارو و تجهیزات در سامانه تی تک چطور است، چون تبلیغات گسترده‌ای راه افتاد. الان وضعیتش چطور است؟

محمدی: الان کل مجوز‌های ما در سامانه تی تک ثبت می‌شود کل مجوز‌های ترخیص مان از طریق سامانه تی تک که توزیع آن از طریق سامانه تی تک انجام می‌شود. آخرین مرحله‌ای که هست اگر بخواهم در مورد دارو و تجهیزات و شیرخشک بگویم مرحله استعلام است ما اخیراً بخشنامه‌ای زدیم فقط شیرخشک‌های رگولار باقی ماندند استعلام شان انجام نمی‌شد اعلام کردیم که از ۲۷ مهرماه کل شیرخشک‌های رگولار ملزم هستند به استعلام، یعنی اگر در داروخانه عزیزی مراجعه می‌کند شیرخشک بگیرد شما می‌توانستید تا این تاریخ هر چه شیرخشک می‌خواستید تهیه کنید، چون اعداد ترجیحی می‌گرفت این بعضاً جا‌های دیگر مصرف می‌شد یعنی یک نفر برود شیرخشک را بگیرد برای شیرینی، حلوا و اینها استفاده کند، به هر حال ارز ترجیحی مصرف می‌شود، اختصاص داشت به نوزادان ما آمدیم استعلام را الزامی کردیم طبیعتاً داروخانه‌هایی که این استعلام را انجام بدهند ما شیرخشک را به آنها تحویل می‌دهیم و در حوزه سایر اقلام ما الان در حوزه اقلام دارویی بیش از هزار و ۳۰۰ قلم دارو الزاماً باید در داروخانه استعلام گرفته شود و عمدتاً دارو‌های خاصی هستند که یا پرمصرفند یا از نظر قیمتی بالا هستند و یا دارو‌هایی هستند که ممکن است از زنجیره خارج شوند. در حوزه تجهیزات ما الان بیش از ۶۰۰ قلم از تجهیزات پزشکی را در مراکز درمانی استعلام می‌گیریم. هر کالا، یا هر دارو یا هر نوع محصول سلامت محور را که ممکن است از زنجیره نشت کند یا به مشکل بخورد بلافاصله بخشنامه می‌کنیم و استعلام شان را در داروخانه ملزم می‌کنیم.

سوال: الان بخش بستری و بهداشتی هم استعلام می‌شوند؟

محمدی: ما در حوزه بهداشت هنوز شروع نکردیم حوزه بهداشت از حوزه ما جدا است و یک حوزه دیگر است، ولی خواهش کردیم که در حوزه بهداشت مشمول این استعلام شود خیلی شفافیت موضوع بالا می‌رود اگر این انجام شود. امیدواریم که همکاران عزیزمان در حوزه معاونت‌های بهداشت هم این همکاری را در اجرای آن بکنند که این نگاه مثبت را دارند. در حوزه بستری پیشرفت خوبی دارد هنوز کامل نشده و خیلی از مراکز درمانی دارند انجام می‌دهند.

سوال: مشخص است چه تعدادی از اقلام در حوزه بستری؟

محمدی: ما در حوزه دارو که اعلام کردیم همان هزار و تقریباً ۳۰۰ و خرده‌ای که اعلام کردیم باید انجام شود منتها در بخش بستری هنوز هزار و ۴۰- ۵۰ قلم انجام نمی‌شود و عمده ایرادی که دارند مربوط به اتاق عمل و بخش‌های ویژه است که یک مقداری سرعت کار باید بالا باشد. نیاز به نیروی انسانی دارد. نیاز به سخت افزاری دارد که این استعلام‌ها انجام شود. قولی که به ما دادند این بوده که عین بخش سرپایی بخش بستری هم همه این اقلام را استعلام شان را انجام دهند. معاونان توسعه هم قول داده اند که کمک کنند به مراکز درمانی که زیرساخت‌های لازم را برایشان ایجاد کنند که این مشکل ایجاد نشود.

سوال: گزارش‌هایی می‌رسد که برخی از مراکز درمانی موضوع ثبت و استعلام دارو و تجهیزات پزشکی را در سامانه تی تک انجام نمی‌دهند، چقدر این فراگیر است؟

محمدی: الان بعید می‌دانم این تعداد زیاد باشند، چون می‌دانید پرداخت سازمان‌های بیمه گر به مراکز درمانی براساس استعلام است، طبیعتاً اگر بیمارستانی استعلام نگیرد انگار دارو را دارد رایگان می‌دهد، چون دیگر بیمه پولش را نمی‌دهد، چون از مریض که نمی‌گیرند از بیمه هم نگیرند یک ضرر خیلی بزرگی دارد لذا مراکز باید انجام دهند اگر ما ببینیم مرکزی انجام ندهد برخورد می‌کنیم، چون قانون خاص دارد بند (پ) ماده ۷ احکام دائمی کشور صراحت دارد به این که اگر استعلام انجام نشود و این کدرهگیری شناسه اش پیگیری نشود این به عنوان جرم تلقی می‌شود لذا مکلفند همه نمایندگان ما در بازدید‌هایی که انجام می‌دهند این را رصد کنند اگر مشاهده کنیم جایی اجرا نمی‌کنند قطعاً برخورد می‌کنیم.

سوال: چقدر وقتی که ما ثبت نمی‌کنیم تأثیر دارد روی کمبود آن کالا یا دارو یا تجهیزات پزشکی در بازار؟

محمدی: ما معمولاً برنامه ریزی مان برای آینده از روی اطلاعاتی است که از این سامانه‌ها می‌گیریم وقتی استعلام می‌گیرند ما می‌توانیم متوجه شویم چند نفر چه اطلاعاتی در مورد چه افرادی این دارو یا آن تجهیزات پزشکی را مصرف کردند و اطلاعات دقیق تری به ما می‌دهد در نتیجه برنامه ریزی ما مبتنی می‌شود بر همین اطلاعات، اگر این همکاری نشد در شناسایی و استعلام اینها، اطلاعات خام تری داریم.

سوال: ممکن است از زنجیره خارج شود مثل آن موضوعی که در مورد سرم اتفاق افتاد؟

محمدی: سرم قیمتی ندارد، ولی به دلیل این که یک دوره‌ای در سال گذشته کمبود بود از زنجیره خارج می‌شد اصلاً اجرای این طرح یکی از دلایل اصلی اش همین جلوگیری خروج از این زنجیره است، اجرای اصلاح سیاست ارزی یکی از دلایل اصلی اش همین خروج از زنجیره بود که داریم انجام می‌دهیم برای شیرخشک هم دلیل اصلی ما همین است.

سوال: یعنی الزامی است شیرخشک؟

محمدی: بله، الزامی است. شیرخشک‌های متابولیک و رژیمی که الزامی بود از قبل. شیرخشک‌های رگولار، چون با نسخه تجویز نمی‌شد الزام نداشت، ولی این اتفاقاتی که اخیراً افتاد و چند قلم از اینها کمبود شد ما الزام کردیم که از ۲۷ مهر شیرخشک‌های رگولار و معمولی هم ملزم به شناسه گذاری باشند. ملزم به استعلام شناسه باشند. اگر مرکزی شناسه گذاری را استعلام نگیرد طبیعتاً سهمیه‌های بعدی به آن تعلق نمی‌گیرد.

سوال: آیا ما آماری داریم دال بر این که چه مقدار به دلیل ثبت و استعلام و ارز ترجیحی مانع از قاچاق شده، چون در یک مقطعی ما بحث قاچاق دارو بسیار بسیار جدی بود؟

محمدی: در گزارشی که همکارتان دادند اعلام کردند که ظاهراً نیروی انتظامی اعلام کرده که ۱۵ درصد قاچاق دارو کم شده حالا ما نمی‌توانیم آمار دقیقی در مورد قاچاق اعلام کنیم، ولی قطعاً اجرای این طرح مانع از خروج می‌شود شاید یک دوره‌ای زمانی که می‌خواستیم طرح شروع شود مقاومت‌ها به دلیل همین بود یکسری از افرادی که سوداگر این حوزه بودند نگران بودند به هر حال یک مسیر شفاف می‌شود، معلوم می‌شود، طبیعتاً چند گام دارد، اول شناسه گذاری است، ثبت شناسه‌ها بعد استعلام شناسه هاست. وقتی این شناسنه جایی استعلام نمی‌شود ما در سامانه مشکوک می‌شویم و می‌رویم سراغ آن و می‌گوییم چرا شناسه گذاری نمی‌کنید، یا موسسه‌ای وجود ندارد یا وجود دارد شناسه گذاری نمی‌کند از زنجیره نشست می‌کند بیرون؛ لذا جا‌هایی که این شناسه گذاری نمی‌کند اول سهمیه اش را قطع می‌کنیم و بعد به سراغ شان می‌رویم، یا کسی است که بلد نیست مسیر را به او یاد می‌دهیم، اصلاحش می‌کنیم و یا کسی است که نمی‌خواهد انجام دهد که با او برخورد می‌کنیم. طبیعتاً بعد از اجرای این طرح در دارو خیلی شفافیت ما بالا رفت. در مورد شیرخشک هم همین طور ما خیلی از شیرخشک هایمان از زنجیره خارج می‌شد همین الان شیرخشک ارز ترجیحی می‌گیرد اگر ما این شناسه گذاری و استعلامات را انجام ندهیم قطعاً جذابیت دارد و قیمتش می‌شود تقریباً یک هفتم قیمت واقعی.

سوال: یک موضوع دیگری که وجود دارد قیمت دارو‌ها است، الان به صورت مشخص ما برای این که قیمت دارو‌ها وقتی حجم انبوهی تولید می‌شود قاعدتاً باید قیمت‌ها بیاید پایین، در این زمینه سازمان غذا و دارو تدبیری اندیشیده؟

محمدی: سازمان غذا و دارو معمولاً کمک می‌کند به همه ذینفعان این مجموعه برای این که تولیدشان اقتصادی شود و هزینه‌ها کم شود، ولی کار اصلی مربوط به خود تولید کننده‌ها است یکی از مزایای این نمایشگاه‌ها این بود که این بستر ایجاد شود که شرکت‌های تولید کننده بیایند ماده اولیه با قیمت پایین تر، با کیفیت بهتر را ببینند، بخرند، توصیه می‌کنیم به شرکت‌ها که با هم ادغام شوند یکسری از شرکت‌هایی که ضعیف هستند ادغام شوند یا اصلاً ادغام نشوند خریدشان را با هم انجام دهند به جای این که هر شرکت ۱۰ کیلو بخرد با یک قیمتی. ۵ تا شرکت با هم جمع شوند اگر ماده اولیه مشترک دارند با هم خریداری کنند و هزینه‌ها را پایین ببرند طبیعتاً وقتی هزینه می‌آید پایین و بهره وری می‌رود بالا توجیه اقتصادی پیدا می‌کند.

سوال: علاوه بر آن چیز‌هایی که در گزارش هست در مورد سامانه استعلام و ثبت و تی تک در تی تک موضوع دیگری دارید؟

محمدی: یکی از خوبی‌های سامانه تی تک یا ابرسامانه تی تک که عرض کردم و در گزارش مشاهده کردیم این است که اطلاعاتی که ما در طی چند سال گذشته یعنی از سال ۹۴ تقریباً سامانه تی تک شروع کرد به جمع آوری اطلاعات و اطلاعات کلاً وارد سامانه شد جمع آوری شد تبدیل شد به یک تعداد زیادی داشبورد.

سوال: الان منتشر شده؟

محمدی: بله، اینها دو مدل هستند یک مدلشان داشبورد‌هایی است که اختصاص دارد به بنده و همکارانم در ساختار تنظیم کننده دارو و همکاران ما در حوزه واردات، در حوزه تولید، در حوزه برنامه ریزی از داشبورد‌های اختصاصی استفاده می‌کنند برای برنامه ریزی. یک بخشی داشبورد‌های عمومی هست که در اختیار مردم قرار گرفته یعنی شما الان می‌روید سامانه تی تی‌ای سی یک بخشی هست به عنوان پابلیک وی آی. وی آی برای همکاران ما است پابلیک وی آی یعنی عمومی است یعنی عموم مردم می‌توانند بروند آمارنامه دارویی را ببینید، ببینند سال‌های گذشته از یک دارو چه تعداد تولید شده با چه قیمت هایی؟ چه تولید کننده‌هایی داشته؟ هر تولید کننده چه سهمی داشته؟ یک اطلاعات خیلی جامعی در مورد آمارنامه دارویی، در مورد مکمل ها، در مورد فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی، در مورد داروها، تجهیزات پزشکی، تنوع مختلفش، این یکی از چیز‌هایی است که کمک می‌کند یک وارد کننده، یک تولید کننده می‌خواهد سال دیگر تولید کند امسال نمی‌داند چه مقدار از این محصولی که می‌خواهد وارد کرده یا تولید کرده مصرف شده ممکن است نداند می‌رود از این سامانه می‌بیند، ممکن است مثلاً به دلیل تغییراتی که ایجاد شد مثلاً در کرونا الگوی مصرف خیلی از اقلام مثل دارو‌ها و تجهیزات عوض شد این سامانه کمک می‌کند شما پیش بینی می‌کنید سال آینده چه تعداد تولید و وارد کنید و از چه نوعی، شما ممکن است چهار تا برند را تولید کنید نگاه می‌کنید یک برند مصرفش بیشتر است از این دومی تمرکز را می‌آوری پایین‌تر و می‌روی روی این ایجاد می‌کنید. این یکی از ابزار‌هایی که مردم می‌توانند صادر کنند. ما سامانه تأمین ارز را داریم مشخص می‌کند هر شرکت برای هر محصول چقدر ارز گرفته، چه محصولاتی دارد، چه پروانه‌هایی دارد، سامانه مربوط به پروانه‌های ما، سامانه قیمت گذاری را ما داریم که قیمت گذاری یک مدت خیلی مسیر سختی بود الان اطلاعات مربوط به قیمت گذاری از سامانه‌های جامع تجارت، سامانه گمرک دریافت می‌شود، بر منبای آن انجام می‌شود، سامانه مربوط به زیرواحد‌های اینها یعنی هر شرکت تجهیزاتی که دارد چه زیرواحد‌های دارد، تعداد زیادی از سامانه‌هایی هست که مربوط به عوارض ناخواسته دارویی هست که به ما اعلام می‌کند. میزان مصرف دارو یکی از داشبورد‌های ما می‌گوید چقدر دارو در کدام استان مصرف شده و طبیعتاً این کمک می‌کند به این که ما بتوانیم مدیریت مصرف کنیم.

سوال: الان برنامه هفتم در مجلس در حال بررسی است براساس آن نمی‌توانم بگویم پیش نویس، ولی آن چیزی که الان در مجلس است، پیش بینی شده یا ملزم شده که حدود یک میلیارد دلار ما صادرات در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی و این‌ها داشته باشیم، الان وضعیت مان چطور است و آیا تحقق این آمار ممکن است یا نه؟

محمدی: عدد را خیلی بالا در نظر گرفتند، ما کل بازار واردات مان در حوزه دارو حدود حداکثر ۲ میلیارد دلار است، طبیعتاً ما سال ۱۴۰۱ صادرات دارومان حدود ۵۶ میلیون دلار بود امسال پیش بینی مان این است که با توجه به پیش بینی که در شش ماه اول سال داشتیم حدوداً به ۲۰۰ میلیون دلار برسد یعنی تقریباً به چهار برابر برسد با رفع مشکلات بحث حذف ارز ترجیحی خودش کمک کننده بود به تقویت صادرات.

سوال: یعنی در واقع وقتی که حدود بیش از دو برابر شده این احتمال وجود دارد که ۴ برابر شده؟ حداقل ما الان با توجه به همکاری که با کشور‌های همسایه داریم، اصلاحاتی که صورت گرفته و پیوستن به شانگ‌های و اینها می‌تواند محقق کند یک همچنین چیزی را؟

محمدی: ما هم امیدمان این است که به این سمت برویم، چون واقعاً راه توسعه صنعت و به نظر من حتی نجات صنایع ما این است که صادراتشان را تقویت کنند نباید متمرکز به بازار داخل باشیم، باید این کار را بکنند، و این کار را داریم ما به بیش از ۵۰ کشور از جمله کشور‌های اروپایی داریم صادرات می‌کنیم در حوزه تجهیزات پزشکی، در حوزه اقلام دارویی، در حوزه مکمل‌ها ما صادرات خوبی داریم و داریم انجام می‌دهیم. تلاش مان را می‌کنیم، قطعاً ما محدودیتی برای صادرات نداریم ما حتی بیشتر از این عدد را هم بتوانیم صادرات انجام می‌دهیم، ولی این عدد با شرایطی که الان هست یک مقداری فاصله دارد، دعوت می‌کنیم همه تولید کننده را به این که بروند بازار صادراتی ایجاد کنند یکی از نقاط ضعف شرکت‌های ما بازاریابی بین المللی شان است.

سوال: من خودم آماری داشتم دال بر این که برخی از کشور‌ها که اسمش را نمی‌برم که از اقمار ایالت متحده هم هست برای بعضی از هم داروها، هم تجهیزات‌های تک ما به عنوان مشتری خودش می‌خواهد لذا به نظر می‌رسد که اگر یک تلاشی بشود که حتماً می‌شود و اصلاحاتی که صورت گرفته، ارز ترجیحی که تعدیل شده شاید این رقم دست نیافتنی نباشد؟

محمدی: دست یافتنی است ضمن این که خیلی از کار‌های ما در این کشور‌ها دارد فروخته می‌شود و خودشان نمی‌دانند ما توانستیم با توجه به این که خباثتی که اینها دارند به نام ایرانی ما از طرق دیگر توانستیم برای این که پاسخ بدهیم به نیاز مصرف کنندگانی که آمدند اینجا ما صادرات کنیم و این افتخار ماست که به این کشور‌ها صادر کردیم.

سوال: در مورد این بحث یونیت دندانپزشکی که قرار بوده که ما کالا‌هایی که در داخل تولید می‌شود واردات نداشته باشیم در این وضعیت چطور هست در این زمینه خاص؟

محمدی: ما هر کالایی که در داخل کشور تولید شود به شرط این که کیفیت خوب باشد و کفایت نیاز بازار را داشته باشد به هیچ وجه اجازه واردات نمی‌دهیم و در مورد همین این اقلام وارداتی ما صادر نکردیم ضمن این که اطلاع رسانی کردیم به همه تولید کنندگان محصولاتی که ارزبری دارد را به هر نحوی که می‌توانند برای ما تولید کنند ما از این قضیه استقبال می‌کنیم و قطعاً ما خودمان حامی اول تولید کنندگان مان هستیم با افتخار.