فرصت‌هایی که نمی‌سوزند بلکه «دود» می‌شوند!

حالا که ظاهرا هیچ راه‌گریزی از آلودگی هوا نیست، چه باید کرد؟ آیا باید دست روی دست گذاشت یا به قول معروف، تهدید را به فرصت تبدیل کرد؟

به گزارش «تابناک»؛ از تبریز تا البرز و تهران، از اراک تا اهواز و از اصفهان تا مشهد، غلظت آلودگی هوا در بسیاری از کلانشهر‌ها و حتی شهر‌های کوچکتر به قدری افزایش یافته که مسئولان را مجاب به در پیش گرفتن تدابیر اضطراری و ویژه کرده است؛ از تعطیلی مهد‌های کودک و مدارس گرفته تا اعمال محدودیت‌های ترافیکی و دورکاری کارمندان.

تصمیماتی ویژه که در کمال تعجب روز به روز گرفته می‌شوند تا جایی که عصر هر روز و حتی گاهی حوالی غروب اعلام می‌شود که مدارس فلان استان یا شهر فردا تعطیل هستند و فردا عصر یا غروب خبر می‌رسد که این تصمیمات اضطراری و تعطیلی برای روز بعد هم تمدید شده است؛ تعطیلاتی از نوع قسطی که شاید معایبش دست کمی از مزایایش نداشته باشد.

البته این وضعیت در قیاس با برخی اتفاقات رقم خورده، قابل قبول به نظر می‌رسد، به ویژه اگر بدانیم هفته گذشته و در پرجمعیت‌ترین و آلوده‌ترین شهر کشور، تهران، تعطیلی مدارس بعد از ساعت ۲۳ اعلام شده و به همین دلیل، برخی والدین دانش آموزان بی خبر از آن، صبح به روال هر روزه فرزند دلبندشان را آماده رفتن به مدرسه کردند و وقتی پی بردند که مدارس تعطیل است، از بی برنامگی مسئولان شگفت زده و حتی عصبانی شدند.

وضعیت عجیبی که در گذشته موارد حادتری از آن را هم تجربه کرده‌ایم؛ در سال تحصیلی گذشته که صبح یک روز و بعد از شروع ساعت کاری در تهران اعلام شد که مدارس به دلیل آلودگی هوا تعطیل شده‌اند؛ تصمیمی آنقدر عجیب و سوال برانگیز که حاشیه‌های زیادی آفرید و استانداری را مجبور به عذرخواهی کرد.

البته این وضعیت به نوعی دیگر ادامه دارد؛ به این صورت که از اواخر هفته قبل، پیش بینی‌های هواشناسی حکایت از تداوم وضعیت جوی داشت و کارشناسان این حوزه تاکید داشتند که در سایه سکون جوی، روند افزایش آلودگی هوا ادامه دار خواهد بود و هفته جاری، هفته‌ای با افت کیفیت هوا و افزایش غلظت آلاینده‌ها خواهد بود، اما این پیش بینی‌های تخصصی هم موجب نشد که مسئولان به موقع وارد عمل شده و تصمیم مناسب بگیرند.

تعللی که موجب شد هفته جاری در حالی آغاز شود که تقریبا خبری از هیچ گونه محدودیتی در هیچ یک از شهر‌های آلوده نبود و بعد به مرور در برخی شهر‌ها مانند تهران ابتدا مهد‌های کودک و مدارس ابتدایی تعطیلی شد، روز بعد اعلام شد که مدارس متوسطه اول هم مشمول تعطیلی و ادامه آموزش به صورت مجازی خواهند شد و در روز‌های بعد، اعلام شد که کلیه مدارس در همه مقاطع تعطیل هستند و آموزش در آن‌ها مجازی پی گرفته می‌شود.

این در حالی است که هدف اصلی تعطیلی مدارس، دور نگه داشتن کودکان و نوجوانان از معرض آسیب‌های آلودگی هوا و به دنبال آن، کاهش بار ترافیکی شهرهاست که بخشی از آلودگی هوا، نتیجه همین تردد خودروهاست؛ تدابیری که اگر قرار به افزایش تاثیرگذاری آن‌ها باشد، باید پیش از بحرانی شدن وضعیت آلودگی هوا اندیشیده شوند تا آن دسته از خانواده‌ها که امکان ترک شهر‌های آلوده و رفتن به شهر‌ها و مناطق خوش آب و هوا را دارند، از فرصت استفاده کرده و از معرض آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا دور شوند.

تدبیری با مزایای بسیار که چند سال قبل در قالب طرحی ویژه هم ارائه گردید، اما در نهایت راه به جایی نبرد و به فراموشی سپرده شد. اینکه بخشی از تعطیلات طولانی مدت تابستان به نیمه ابتدایی سال تحصیلی و در محدوده پاییز و زمستان منتقل شود تا هم امکان مقابله با آلودگی هوا ـ که در فصول سرد و در پی وارونگی جوی اوج می‌گیرد ـ فراهم آید، هم مجالی برای استراحت دانش آموزان و خانواده‌ها فراهم و هم از آسیب‌های طولانی بودن تعطیلات در تابستان کاسته شود.

البته ممکن است کارشناسان و متولیان فعلی آموزش و پرورش با آن ایده موافق نباشند، اما حتی در این صورت هم، وقتی می‌دانیم آلودگی هوا در کوتاه مدت راه حلی ندارد و هر بار که افزایش بیابد، مجبور به اندیشیدن تدابیری مانند تعطیل کردن مدارس هستیم، ناگزیز از اتخاذ بهترین و مفیدترین تصمیم خواهیم بود و در نتیجه، باید پیش از بحرانی شدن وضعیت آلودگی هوا، درباره آن تصمیم گیری کرده و به مردم اعلام نماییم تا در صورت امکان، از هوای آلوده دور شوند.

تصمیمی ضروری که ظاهرا برای مسئولان دشوار است و ترجیح می‌دهند که روز به روز جلو بروند و حداکثر برای یکی دو روز آینده تصمیم بگیرند؛ درست مانند وضعیتی که در روز‌های اخیر در بسیاری از شهر‌های آلوده حاکم بوده و به نظر نمی‌رسد که برای روز‌های آتی هم تغییری در آن به وجود آید، چون پیش بینی‌های هواشناسی حکایت از ناپایداری جوی کوتاهی در آخر هفته دارد که با اتمام آن، آلودگی هوا بار دیگر اوج خواهد گرفت و در نتیجه، هفته آینده هم هفته‌ای آلوده در بسیاری از کلانشهر‌ها خواهد بود.

هفته‌ای که اگر قرار باشد چند ده میلیون از هموطنان مان -از کودک و نوجوان گرفته تا افراد سن و سال دار و حتی آن‌هایی که سابقه بیماری دارند-، از معرض آسیب‌های آن دور بمانند، بایستی از هم اکنون محدودیت‌های مورد نیاز برای کاهش آلودگی هوا در روز‌های آتی در پیش گرفته و ابلاغ شود تا اگر کسانی توانایی ترک شهر‌های آلوده را دارند، از آن بهره‌مند شده و عازم سفر شوند. فرصتی که تا به امروز سوخته و دودش در حلق همه مردم از جمله دانش آموزانی رفته که نمی‌دانند آیا فردا تعطیل خواهند بود یا لازم است راهی مدرسه شوند؟!