همه چیز از یک تصویر شروع شد؛ تصویری که در فضای مجازی دست به دست چرخید تا سبب ساز تولد یک ایده جنجال ساز باشد؛ ابر دزدی در مرز ایران و ترکیه.
به گزارش «تابناک»؛ درباره ایدهای سخن میگوییم که برآمده از تصویری است که برخی تاکید دارند، سند است و نشان میدهد برف تصمیم گرفته در ترکیه ببارد، اما نیمنگاهی هم به ایران نداشته باشد. سندی که اصرار دارند خدشه ناپذیر است و حتی برخی تئوری های قدیمی دیگر را هم به آن پیوند میزنند و نتیجه میگیرند که دست عوامل بیرون در تفاوت بارش ها دخیل است.
با ادامهدار شدن مساله ابردزدی در فضای مجازی و اینکه عوامل غیر طبیعی مانع ورود ابر به ایران و بارشها در مرزهای کشور میشوند، کارشناسان دست به کار شدند؛ یکی از اظهارنظرها مربوط به کاوه مدنی، کارشناس محیط زیست و معاون سابق سازمان محیط زیست در ایران بود. او در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) یک تصویر از مناطق شمالی ایران منتشر کرد؛ تصویر زیر همان عکسی است که مدنی با انتشار آن نوشت: «با همان منطقی که در چند هفته اخیر برای تقویت شایعه منصرف کردن ابرها از ورود به ایران استفاده شده، میتوان ادعا کرد که مردم گیلان، مازندران و گلستان، با دستکاری آب و هوا از مردم تهران ابردزدی میکنند.»
در همین باره احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، با واکنشی مشابه میگوید: «تفاوت بارش در دو نقطه مجاور یکدیگر به عوامل زیادی بستگی دارد، اینکه سمت ارتفاعات در چه راستایی باشد و جریانهایی که وارد منطقه میشوند از کجا میآیند کاملاً تاثیرگذار هستند. اجازه بدهید یک مثال از داخل ایران بزنم، مناطق شمال و جنوب رشته کوه البرز را با یکدیگر مقایسه کنید، وضعیت هر دو منطقه با یکدیگر کاملاً متفاوت است، بارش باران در گیلان به هزار میلیمتر میرسد، درحالیکه بارش باران در منطقه طارم استان زنجان که سد سپیدرود واقع شده، به ۲۰۰ میلیمتر هم نمیرسد. علت تفاوت بارشها در این دو نقطه مجاور به جریانات هواشناسی برمیگردد که وارد میشوند، زنجان جریانات جنوبی را میگیرد و گیلان متاثر از جریانات شمالی است، لذا کوهستان نقش مهمی را ایفا میکند.»
در حالی تصاویر عدم ورود ابر به ایران در فضای مجازی در حال دست به دست شدن هست که کاوه مدنی عکس دیگری را در حساب کاربری خودش در شبکه ایکس به اشتراک گذاشت, عکس زیر همان تصویری است که معاون سابق سازمان حفاظت از محیط زیست درباره آن نوشت: «در هر دو سوی مرز ایران با ترکیه ابر وجود دارد و کشور همسایه نتوانسته است با هیچ حربهای ابرها را از ایران بدزدد. پس باید پرسید، چرا تصاویر دست به دست شده در فضای مجازی، این ابرها را نشان نمیدهند؟ جواب خیلی سخت نیست. آن تصاویر مربوط به یک لحظه یا یک بازه زمانی خاص هستند و برای القای یک روایت انتخابی غیرعلمی دستچین شدهاند.»
یکی دیگر از این روایات دستچین شده بارور کردن ابرها در سمت ترکیه است تا بارشها در آن کشور رخ دهد و تقریباً چیزی به ایران نرسد. در این باره الن بورک، اقلیمشناس به بیبیسی گفته، «برف زمانی میبارد که هوا بالا رود و با سرد شدن دما بهصورت برف به زمین بازگردد، بالا رفتن هوا بین کوهها انجام میشود؛ بنابراین، طبیعی است که یک طرف کوه برف باشد و طرف دیگر چیزی نباشد. من نمیدانم الگوی طوفان در ترکیه و ایران چگونه است، اما اگر طرف ترکیه برف میبارد و ایران نمیبارد، میتواند توضیح برای الگوی بارش برف در منطقه باشد، اما در کل بارورسازی ابرها کارساز و علمی نیست.»
بنابراین باید پرسید، چرا جریانات بارشی در ترکیه تبدیل به برف میشود، اما در ایران نه، بخشی از جواب این پرسش در همان توضیح الن بورک است؛ جایی که گفت: «برف زمانی میبارد که هوا بالا رود و با سرد شدن دما بهصورت برف به زمین بازگردد.» درست چیزی که در ایران و در شرایط فعلی وجود ندارد، یعنی همان سرد شدن هوا، طوریکه احد وظیفه گرمای فعلی در منطقه ایران را بیسابقه میداند.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی برای توضیح بیشتر میگوید: «فقط بخشی از جریانات بارشی که وارد ایران میشوند از طرف ترکیه هستند، عمده بارش استانهای آذربایجان غربی و شرقی از جریانات بارشی هستند که از دریای سرخ، دریای عرب، تنگه بابالمندب وارد کشور میشوند، جریاناتی که در مواجهه با زاگرس قرار میگیرند و در استانهای ایلام، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، کردستان و آذریایجان غربی و شرقی ایجاد بارش میکنند. متاسفانه امسال شاهد جریانات بارشی این چنینی نبودیم، دلیل آنهم به دمای بیش از حدی برمیگردد که در شرق مدیترانه، خاورمیانه و ایران حاکم بود، ما گرمای بیشتر از نرمال در مناطق سردسیر کشور داشتیم، این گرما سبب شد، سیستمهایی جوی که در شرق مدیترانه ایجاد میشود و از ایران عبور میکنند به خوبی شکل نگیرند و ضعیفتر از حد معمول بودند.»
باز هم یک سوال باقی میماند؛ ترکیه و ایران در یک منطقه هستند و اگر افزایش دمایی وجود دارد قطعاً باید متوجه این کشور هم شود، اما چرا این گرما فقط مانع بارش باران و برف در ایران شده است؟!
وظیفه در پاسخ به این پرسش میگوید: «برای اینکه سیستم ترکیه با ایران متفاوت است، در ترکیه جریانهای جنوبی و شمالی که وارد این کشور میشوند هر دو از طرف دریا هستند، جریانات شمالی در این کشور از طرف دریای سیاه است و جریانات جنوبی برای دریای مدیترانه است، در نتیجه ترکیه رطوبت خوبی دریافت میکند، اما متاسفانه سرزمین ما این شرایط را ندارد. ترکیه بهطور نسبی ۵۴۰ میلیمتر بارش سالانه دارد، در حالی که بارش سالانه ایران ۲۳۰ میلیمتر است. همچنین ترکیه ۲.۵ برابر ایران دریافت بارش دارد، بنابراین وضعیت آب و هوای ترکیه با ایران قابل مقایسه نیست.»
او در پایان بیان میکند: «ابر دزدی داستانی بیش نیست، یک شایعه است که بیشتر دنبال تشویش اذهان عمومی است، متاسفانه ممکن است مسئولین هم چنین حرفهایی را باور کنند و به جای فکر عاجل، دنبال تئوری توطئه باشند.»