سئوالهای اساسی یک اقتصاددان از کاندیداها؛ سرتیم اقتصادی شما کیست؟/ سیاست تعدیل یا اصلاح ساختاری؟/ چگونگی کنترل تورم و ارز؟

محمدرضا مقامی فرد-  به گزارش تابناک اقتصادی؛ این روز‌ها شش کاندیدای تایید شده ریاست جمهوری مشغول ارائه برنامه‌های دولت احتمالی خود هستند. در این میان مساله مهم از نگاه مردم، برنامه‌ها و اولویت‌های دولت آینده برای حل مشکلات و مسائل اقتصادی و معیشتی است.

در این خصوص، محمدجواد محقق نیا عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی تابناک ،با اشاره به اینکه باید در این شرایط بر چالش‌هایی که رئیس جمهور آینده در اداره کشور با آن مواجه خواهد بود، متمرکز بود، گفت: باید از نامزد‌ها مطالبه شود تا برای رفع مسائل و چالش‌های اقتصادی راهکار ارائه کنند.

صراحت بیان در معرفی برنامه های اقتصادی

وی افزود: به عنوان نمونه؛ در حال حاضر در حوزه بانکی، با چالش نرخ سود و جیره بندی تسهیلات مواجه هستیم؛ به رغم تاکیدات رهبر انقلاب، ۷۰ درصد تسهیلات بانکی به بخش غیرمولد اختصاص یافته و پرداخت می‌شود. در حال حاضر تامین مالی برای شرکت‌های تولیدی، بسیار سخت و گران  شده است و مجبورند که با هزینه‌های زیاد تامین مالی انجام دهند که نتیجه این مسیر، افزایش تورم و احتمالا عدم تولید خواهد بود که در هر صورت بازنده، کشور و مردم هستند؛ بنابراین باید نامزدهای ریاست جمهوری در این باره به صراحت اعلام کند که چه طرح و برنامه‌ای دارند.

آیا در بخش حامل های انرژی افزایش قیمت خواهیم داشت؟

محقق نیا افزود: همچنین باید درباره وضعیت یارانه‌ها و کسری بودجه صحبت شود. این در شرایطی است که الان بیشتر از یک و نیم میلیون بشکه نفت نمی‌توانیم بفروشیم؛ بنابراین برای تامین بودجه دولت، یا باید مالیات گرفت؛ یا بنزین و برق و گاز گران شود و یا اینکه کسری بودجه ایجاد و منجر به تورم شود؛ بنابراین نمی‌شود که هم بخواهیم تورم را کاهش دهیم و از طرفی کسری بودجه هم داشته باشیم. این در حالی است که کسری بودجه ناشی از این است که قیمت برق و گاز و بنزین را نباید گران کنیم؛ بنابراین پیشنهادم این است که نامزد‌های ریاست جمهوری نسبت به این موضوع و چالش اقتصادی، راهکار ارائه کنند و به مردم توضیح دهند که چه برنامه‌ای دارند؟ به بیان دیگر آیا کاندیدای ریاست جمهوری موافق افزایش قیمت هاست؟ اگر قیمت‌ها افزایش پیدا کند، چه خواهد شد؟ یکی از افرادی که قبلا رئیس جمهور بود، در صحبت‌های خود اظهار داشت: اگر رئیس جمهور شود، ۴ میلیون تومان یارانه می‌دهد؛ خب اگر ۴ میلیون یارانه پرداخت شود، قبض آب و برق میلیونی می‌شود؛ بنابراین این یارانه چه فایده‌ای دارد؟

شفاف سازی در سیاست های ارزی

طباطبائی یادآور شد: در دولت آقای رئیسی گفتند که می‌خواهیم در قبال حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی یارانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومانی بدهیم؛ اما به این فکر نشد که هزینه‌های جانبی و  افزایش قیمت‌ها برای مردم چه پیامدهایی دارد؟ در حقیقت برای گرانی عمومی پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی تدبیری اندیشیده نشد؛ بنابراین باید رئیس جمهور آینده در خصوص سیاست ارزی و حذف ارز ترجیحی و تبعات آن با صراحت به مردم توضیح دهد که چه برنامه‌ای دارد تا مردم با بصیرت نسبت به مواضع نامزد‌ها تصمیم بگیرند. باید مشخص شود که نامزد‌ها برای یارانه ها، کسری بودجه، ناترازی در برق و بنزین، ناترازی در منابع بانکی، بخش غیرمولد اقتصاد و حوزه صادرات و معضل تخصیص ارز برای تولید چه برنامه روشن و جامعی دارند و به مردم توضیح دهند تا ثبت و در آینده از آن‌ها مطالبه شود.

محقق نیا تاکید کرد: یارانه ها، کسری بودجه، منابع بانکی و هدایت اعتبار و ناترازی‌ها از مهم‌ترین مسائلی است که ضرورت دارد در این شرایط از سوی نامزد‌های ریاست جمهوری راهکار و برنامه برای آن ارائه شود. این در حالی است که مقام معظم رهبری چند سال است که بر موضوع تولید تاکید دارند، اما ۷۰ درصد منابع بانکی به سمت بخش غیرمولد و سیاه اقتصاد رفته است؛ خب باید مشخص شود که چرا بانک‌ها خارج از دایره حاکمیت حرکت می‌کنند؟ نامزد ریاست جمهوری در این خصوص باید توضیح دهد که چه برنامه‌ای دارد؟

وی افزود: نیاز چندانی به قانون جدید نداریم و باید از سوی رئیس جمهور تصمیم گیری شود. در خیلی از مسائل مجلس قانون و مجوز را صادر کرده است، ولی باید دولت تصمیم بگیرد که مثلا در حوزه نرخ ارز چه کاری می‌خواهد انجام دهد؛ الان ترمز نرخ ارز به دلایلی کشیده شده است، اما اگر فنر دلار رها شود، برنامه دولت چیست؟ این در شرایطی است که نرخ ارز روی نرخ تورم اثر دارد و بالعکس؛ بنابراین معتقدم رئیس جمهور آینده در این روز‌ها باید به طور شفاف و روشن به مردم بگوید که برای کنترل تورم و ارز مهم‌ترین اقدام چیست؟ آیا هزینه‌ها را کم خواهد کرد؟ آیا منشا ایجاد تورم را کنترل می‌کند؟ آیا قرار است سیاست‌های تعدیل که دولت هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد را زمین زد و حتی دولت رئیسی را در جا‌هایی با چالش مواجه کرد، ادامه دهد و اجرا کند؟

به طور نمونه؛ دولت رئیسی، فریب کارشناسان دولت قبل را خورد و ارز ۴۲۰۰ حذف شد؛ خب چه شد؟ قیمت گوشت به بیش از ۸۰۰ هزار تومان رسیده است. گوسفند زنده کیلویی ۴۰ هزار تومان به ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافت. یعنی با حذف ارز ۴۲۰۰، قیمت گوسفند زنده ۷ و نیم برابر شده است؛ بنابراین این سوال مطرح است که دولت آینده به سراغ حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی خواهد رفت یا خیر؟ باید نامزد‌های ریاست جمهوری به این سوال پاسخ دهند. این در حالی است که وقتی دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف کردند، مدعی بودند که فاصله این نرخ با بازار آزاد ۲۴ هزار تومان بود، اما حالا فاصله دلار ترجیحی با بازار ۳۰ هزار تومان شده است. خب هرچقدر که جلو می‌رویم این فاصله نرخ ارز بیشتر می‌شود. آیا در دولت آینده هم این روند ادامه خواهد داشت؟ نامزد‌های ریاست جمهوری در برنامه هایشان به سمت اصلاحات ساختاری در اقتصاد می‌روند یا خیر؟

محقق نیا در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه نباید نامزد‌های ریاست جمهوری از پاسخ به این سوالات فرار کنند ،گفت: شخصی که قرار است رئیس جمهور شود و قصد دارد سیاست تثبیت اقتصادی را اجرا کند، نمی‌تواند وزیر اقتصادی را بیاورد که همراه سیاست تعدیل است؛ بنابراین باید نامزد ریاست جمهوری در این روزها، وزیر اقتصادش را اعلام کند که چه کسی خواهد بود. تمامی نامزد‌های ریاست جمهوری به طور علنی و شفاف به مردم بگویند که سرتیم اقتصادی دولت آینده چه کسی است؟ آیا سرتیم اقتصادی یک نامزد ریاست جمهوری از طیف حکمرانی دانشگاه شریف است یا از بچه‌های انقلابی و جهادی است؟ مردم تکلیفشان باید در این خصوص روشن شود تا با بصیرت انتخاب کنند؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنم نامزد‌های ریاست جمهوری در این روزها، سرتیم اقتصادی دولت خود را معرفی کنند تا در آینده با هدایت این تیم، برای رئیس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد، وزیر راه و شهرسازی، وزیر صمت و رئیس سازمان برنامه و بودجه تصمیم گیری کنند.