چندی پیش بود که خبری مبنی بر از دست دادن جان چند بیمار دیالیزی بر اثر دارو‌های بی‌کیفیت و فاسد فضای رسانه‌ای کشور را در هم کوبید.
به گزارش خبرنگار اجتماعی در چنین شرایطی، سراغ عضو رسمی شورای عالی داروخانه‌های ایران رفت تا نظرات دقیق‌تر عمیق‌تر و کارشناسی او را در این زمینه بپرسد.
در ادامه گفتگوی علیرضا سالم، عضو رسمی شورای عالی داروخانه‌های ایران را با خبرنگار اجتماعی تابناک می‌خوانید:
ـآقای سالم درباره وضعیت خیر شرکت‌های داروسازی ایرانی توضیح دهید و بگویید که آیا دارو‌های با کیفیت در این شرکت‌ها تولید می‌شوند یا خیر.
+ بحث برندینگ در ایران تقریباً معنایی ندارد و در عمل وجود ندارد. اگر به تعدادی نام یا برند برتر برمی‌خوریم، بیشتر آنها مربوط به حدود ۱۰-۱۵ سال پیش است، زمانی که سیاست‌های قیمت‌گذاری یکنواختی وجود نداشت. اکنون هر ماده اولیه یا دارویی که وارد می‌شود، در کمیسیون قیمت‌گذاری با قیمت ثابت عرضه می‌شود. به همین دلیل، رقابت بین برند‌ها جایگاه خود را از دست داده است. در واقع، نمی‌توان گفت که برندینگ در ایران وجود دارد و فلان برند بهتر است، چون از مواد اولیه باکیفیت‌تری استفاده می‌کند.
زمانی که همه محصولات باید با قیمت یکسان ارائه شوند، تولیدکننده‌ها نمی‌توانند به دنبال استفاده از مواد اولیه گران‌تر بروند، زیرا در نهایت باید محصول را با همان قیمت ثابت عرضه کنند. در ایران چیزی به نام برندینگ نداریم و این مفهوم، اصولاً مبتنی بر رقابت است. یعنی شرکت‌ها برای افزایش کیفیت محصولاتشان تلاش می‌کنند و این رقابت موجب بهبود کیفیت می‌شود. اما زمانی که قیمت‌ها یکسان باشد، رقابت معنا پیدا نمی‌کند.
این مسائل باعث می‌شود که تولیدکننده به دنبال موادی باشد که بتواند در قیمت‌گذاری تعیین‌شده جای بگیرد. در نتیجه، تفاوت زیادی از نظر کیفیتی دیده نمی‌شود. هرچند که برخی آزمایشگاه‌ها ادعا می‌کنند که کیفیت محصولاتشان بالاتر است، اما من شخصاً نظر خاصی ندارم.
ارتباط با فیلترینگ
اجازه بدهید کمی بیشتر درباره نبود رقابت و برندینگ در حوزه دارو صحبت کنیم و پیامد‌های منفی آن را بررسی کنیم.
در سیاست‌های دارویی کشور، تمرکز بر قیمت پایین است تا فشار کمتری بر توده مردم وارد شود. این نگرش، اما در حوزه سلامت معنا ندارد، زیرا بسیاری از بیماران به قیمت حساسیت ندارند و حاضرند برای نجات جان عزیزانشان، هزینه‌های بیشتری پرداخت کنند. نبود انتخاب برند‌های باکیفیت، سلامتی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مساله در بیماری‌های صعب‌العلاج، مانند سرطان و ام‌اس، بیشتر به چشم می‌آید.
درباره قاچاقچیان این صنعت و آفات آن توضیح می‌دهید؟
این شرایط باعث فعال شدن شبکه‌های قاچاق دارو می‌شود، چون بیماران به دنبال محصولات باکیفیت‌تر می‌گردند، و قاچاقچیان از این نیاز بهره‌برداری می‌کنند. این وضعیت نشان‌دهنده کمبود دسترسی به برند‌های معتبر و باکیفیت است. اگر برندینگ آزاد شود و افراد بر اساس سلیقه و نیاز خود، داروی باکیفیت‌تری انتخاب کنند، سلامت مردم تضمین بیشتری خواهد داشت.
در حال حاضر انواع دارو‌ها با برند‌های داخلی در بازار موجود است، اما همه آنها تقریباً قیمت یکسانی دارند. این امر مانع رقابت واقعی می‌شود و کیفیت محصولات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مگر می‌توان چند فرآورده دارویی را با قیمت یکسان عرضه کرد و سپس ادعا کرد که یکی بهتر از دیگری است؟ رقابت و برندینگ در این شرایط معنایی ندارد.
با شرکت‌های داروساز متخلف که دارو‌های بی‌کیفیت به مردم می‌دهند، چه باید کرد؟
اگر شرکت داروسازی تخلفی مرتکب شود یا محصولی با کیفیت پایین تولید کند، سازمان‌های نظارتی و وزارتخانه‌ها باید پاسخگو باشند. مردم عادی نمی‌توانند مستقیماً در ساخت دارو نظارت داشته باشند. در کمپانی‌های بین‌المللی، دارو‌ها از نظر کیفیت به دقت آزمایش می‌شوند تا از استاندارد‌های لازم برخوردار باشند. بنابراین، سازمان‌های نظارتی باید بررسی کنند که آیا محصولاتی که به بازار عرضه می‌شوند، دارای کیفیت مناسب و شرایط نگهداری استاندارد هستند یا خیر.
