آنچه که کمتر از دو هفته در سوریه اتفاق افتاد همه را متحیر کرد. از سقوط غیر قابل پیش‌بینی حکومت بشار اسد تا بر روی کار آمدن گروه های تندرو و تروریستی در سوریه. در همین خصوص با سید احمد علوی فعال سیاسی و عضو شورای شهر تهران که در همان ایام به سوریه رفته بود گفت و گویی کردیم که به شرح زیر است:
وضعیت مردم سوریه، به‌ویژه دمشق، در ۲۴ ساعت آخر حکومت اسد چگونه بود؟
در شب و روز آخر، در میان مردم دمشق بودیم. به جز زینبیه و اطراف حرم حضرت رقیه (س)، هیچ نشانه‌ای از نگرانی درباره سقوط حکومت دیده نمی‌شد. حتی کسانی که در دمشق حجاب درستی نداشتند نیز نگرانی خاصی از آمدن لشکر جولانی و سقوط اسد نشان نمی‌دادند. فضا کاملاً عادی به نظر می‌رسید، حتی در مرز سوریه و لبنان نیز آرامش برقرار بود و این یعنی این جنگ بیش از انکه نظامی باشد جنگ رسانه ای بود.
وضعیت سفارت ایران و عوامل ستاد عتبات در این ساعات چگونه بود؟
ما خودِ سفیر را در روز آخر در ساختمان سفارت زیارت کردیم. نمایندگان ستاد عتبات نیز تا آخرین لحظات در حرم مطهر حضور داشتند و آنجا را ترک نکردند. حداقل تا زمانی که ما آنجا بودیم و سپس به‌صورت زمینی به سمت لبنان حرکت کردیم، آن‌ها همچنان بودند. اما از همه غریب‌تر، بچه‌های فاطمیون بودند که در زینبیه دمشق، در حالی که آماده رفتن بودیم، همچنان برای دفاع از حرم سنگر گرفته بودند. هرجا که هستند، خداوند حفظشان کند.
وضعیت حرم‌های مطهر در ۲۴ ساعت آخر چگونه بود؟
در روز شهادت حضرت زهرا (س)، آخرین روضه رسمی توسط آقای ریاضت برای بچه‌های فاطمیون برگزار شد. تقریباً غیر از آن‌ها و چند نفر از ما، کسی در مراسم حضور نداشت. شب بعد، روضه تعطیل شد و حرم حضرت زینب (س) مملو از پناهجویان نبل و الزهرا بود. خانواده‌ها دور تا دور حرم خوابیده بودند و روزی یک یا دو بار غذا برای آن‌ها آورده می‌شد، اگرچه توزیع آن با مشکلاتی همراه بود. با این حال، حرم تا آخرین ساعات باز بود و بچه‌های فاطمیون همچنان در زینبیه مستقر بودند.
وضعیت مرزهای سوریه و پناهجویان به لبنان در این بازه چگونه بود؟
نکته جالب این بود که در جنگ لبنان، بسیاری از لبنانی‌ها به سوریه و عراق پناه آورده بودند و با آتش‌بس در حال بازگشت بودند. اما در ۲۴ ساعت آخر، با اینکه سقوط اسد و آمدن جولانی تقریباً قطعی به نظر می‌رسید، مرزهای سوریه به لبنان اصلاً شلوغ نبود. این نشان می‌داد که حداقل در آن زمان، ترس چندانی در دل سوری‌ها از آمدن جولانی وجود نداشت که بخواهند به لبنان یا عراق فرار کنند. این وضعیت را میتوان نتیجه اوج مهارت آمریکا و ترکیه در بزک کردن چهره محمد جولانی و در مقابل، ضعف عملکرد اسد و حکومتش دانست.
آیا این روایت‌ها از ابتدا برای انتشار در نظر گرفته شده بود؟
شاید در ابتدا قرار نبود این روایت‌ها منتشر شود. اما گذر زمان نشان داد که شاید حضور ما در آنجا برای همین بود که آنچه را دیدیم، روایت کنیم.
آیا از تجربیاتتان در لبنان نیز خواهید گفت؟
اگر فرصت شد، از ضاحیه لبنان و گروههای جهادی نیز سخن خواهیم گفت.
ما می گفتیم اسراییل غافلگیر شد
خاور میانه پیچیده تر از این حرفاست