چرا بایدن «حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران» را بررسی کرد؟/ بسترسازی برای مذاکره زیر سایه تهدید نظامی

در گزارش اکسیوس آمده است که برخی از دستیاران ارشد بایدن معتقدند که افزایش سرعت برنامه اتمی ایران در حالی که حکومت ایران و گروه‌های نیابتی آن تضعیف شده‌اند، فرصت و ضرورتی را برای انجام حمله نظامی ایالات متحده آمریکا به ایران فراهم می‌آورد.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، اخیرا پایگاه خبری آکسیوس به نقل از سه منبع آگاه گزارش داده که جو بایدن؛ رئیس‌جمهور ایالات متحده در حدود یک ماه قبل در جلسه‌ای با تیم امنیت ملی خود سناریو‌های حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در صورت نزدیک شدن تهران به سلاح هسته‌ای را بررسی کرده است.

بر اساس گزارش روز پنجشنبه ۲ ژانویه (۱۳ دی) این پایگاه خبری، این جلسه در حدود یک ماه پیش برگزار شده و در جریان آن، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید گزینه‌ها و سناریو‌های مختلف چنین اقدامی را برای رئیس‌جمهور آمریکا شرح داده است.

سالیوان پیش از این در ماه گذشته اعلام کرده بود که این نگرانی وجود دارد که حکومت ایران که اخیرا در پی تحولات خاورمیانه تضعیف شده «ممکن است به سمت تولید بمب هسته‌ای برود.»

اکسیوس در گزارش خود از قول یک منبع آگاه نوشته است که جلسه چند هفته قبل میان بایدن و اعضای تیم امنیت ملی او در شرایطی برگزار شد که هیچ‌گونه اطلاعات امنیتی تازه‌ای ارائه نشده بود و اصولا بنا بر این نبود که این جلسه به تصمیم نهایی «بله یا خیر» برسد.

گزارش آکسیوس می‌افزاید که این جلسه، صرفا به منظور برنامه‌ریزی برای بررسی "سناریو‌های احتیاطی" برگزار شده بود. بر این اساس، هدف این جلسه این بود که اگر حکومت ایران تا پیش از آخرین روز حضور بایدن در کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، اقدام به غنی‌سازی ۹۰ درصدی اورانیوم کند، واکنش ایالات متحده چگونه باید باشد.

در همین راستا یک منبع آگاه دیگر نیز به اکسیوس اعلام کرد که در کاخ سفید «فعلا بحث حمله نظامی احتمالی به تاسیسات اتمی ایران مطرح نیست.»

در گزارش اکسیوس همچنین آمده است که برخی از دستیاران ارشد بایدن معتقدند که افزایش سرعت برنامه اتمی ایران در حالی که حکومت ایران و گروه‌های نیابتی آن تضعیف شده‌اند، فرصت و ضرورتی را برای انجام حمله نظامی ایالات متحده آمریکا به ایران فراهم می‌آورد.

این خبر در حالی است که چندی پیش نیز روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از تیم ترامپ نوشته بود که این تیم در حال بررسی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران است. بنا بر این گزارش، تیم انتقالی ترامپ به وال استریت ژورنال گفته‌اند که احتمال حمله به سایت‌های هسته‌ای با جدیت بیشتری در حال بررسی است. زمانی که اسرائیل بعد از «وعده صادق ۲» عنوان کرد ممکن است تاسیسات هسته‌ای یا نفتی ایران را هدف قرار دهد، ترامپ از این موضوع دفاع کرد و رویکرد بایدن در خصوص نهی اسرائیل در این زمینه را مورد نقد قرار داد.

اکنون برخی گزارش‌ها مدعی هستند که اکنون احتمال حمله به سایت‌های هسته‌ای توسط برخی از اعضای تیم انتقالی ترامپ که سقوط دولت اسد، آینده نیرو‌های آمریکایی در منطقه و حمله اسرائیل به حزب‌الله و حماس و دیگر شرکای محور مقاومت به رهبری ایران را هم بررسی می‌کنند، با جدیت بیشتری بررسی می‌شود.

منابعی در تیم انتقال گفتند که تضعیف موقعیت منطقه‌ای تهران و افشاگری‌های اخیر در خصوص افزایش چشمگیر میزان اورانیوم غنی‌شده در اختیار ایران، منجر به پیشبرد این مذاکرات محرمانه داخلی شد. با این حال، آنها خاطرنشان کردند که کار روی این موضوع در مراحل اولیه است.

دو منبع آگاه گفتند که ترامپ در گفت‌و‌گو‌های اخیر خود با بنیامین نتانیاهو، گفت که نگران احتمال هسته‌ای شدن ایران در دوران تصدی خود است و نشان داد که در حال بررسی ابتکارات برای جلوگیری از این امر است. با این حال، ترامپ می‌خواهد از جنگ دیگری، به‌ویژه جنگی که شامل ارتش آمریکا می‌شود، اجتناب کند و حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران می‌تواند ایالات متحده و ایران را به مسیر برخورد سوق دهد.

دو گزینه کلیدی در گفت‌و‌گو‌های تیم مطرح شد که برخی از آنها با ترامپ مشورت شد. یکی از آنها افزایش فشار از طریق اعزام نیروها، هواپیما‌های جنگی و ناو‌های آمریکایی به خاورمیانه است.

ایالات متحده همچنین می‌تواند تسلیحات پیشرفته از جمله بمب‌های سنگر شکن را به اسرائیل بفرستد تا قدرت آتش تهاجمی خود را برای امکان حمله به سایت‌های هسته‌ای افزایش دهد.

 تهدید به نیروی نظامی، به ویژه زمانی که با تحریم‌های شدید همراه شود، ممکن است ایران را متقاعد کند که چاره دیگری جز انتخاب راه حل دیپلماتیک ندارد.

گزینه دیگر استفاده از تهدید واقعی از آن نیروی نظامی برای وادار کردن ایران به تغییر مسیر است. این راهبردی است که ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود علیه کره شمالی به کار برد. هنوز مشخص نیست ترامپ چه راهی را انتخاب خواهد کرد.

مشاوران ترامپ که از گزینه‌های نظامی علیه ایران حمایت می‌کنند، گفته‌اند که ایده اصلی حمایت از حملات اسرائیل به سایت‌هایی مانند نطنز، فردو و اصفهان است و یا احتمال مشارکت ایالات متحده در عملیات مشترک.

 منابع صهیونیست گفتند که ابهامات بسیار زیادی در مورد احتمال موفقیت اسرائیل در حمله به سایت‌های هسته‌ای که برخی از آنها در اعماق زمین هستند وجود دارد. اما انهدام سامانه پدافند هوایی سوریه آسمان را به روی خلبانان نیروی هوایی در میدان شمالی باز می‌کند.

مقامات تیم ترامپ گفتند که قصد دارند تحریم‌ها را افزایش دهند، از جمله ممنوعیت خرید نفت آمریکا از کشور‌هایی که از ایران نفت می‌خرند. اما به گفته یکی از اعضای تیم انتقال، باید یک انتقال برای افزایش فشار اقتصادی انجام شود، زیرا ایران برای کشتن رئیس جمهور ترامپ کار می‌کند. دولت جدید مطمئن است که با نیابت‌های ایران، از جمله حوثی‌ها، نمی‌توان با آنها برخورد کرد مگر اینکه علیه خود تهران عمل کنند و از اصطلاحات نتانیاهو استفاده می‌کند. یکی از مسئولان تیم انتقالی گفت: آنها سر اختاپوسند.

از سوی دیگر «ریچارد نفیو» که از او به عنوان طراح تحریم‌های ایران یاد می‌شود روز۱۳ دی‌ماه در نشریهٔ فارن افرز نوشته است: دونالد ترامپ می‌بایست برای آخرین بار فرصتی به دیپلماسی با ایران بدهد و هم‌زمان برای استفاده از توان نظامی هم آماده شود.

نفیو نوشته است «با توجه به خطرات اقدام نظامی، ایالات متحده باید در آغاز دورهٔ ترامپ یک تلاش نهایی و صادقانه برای مذاکره به‌منظور متوقف کردن برنامهٔ هسته‌ای تهران انجام دهد».

ریچارد نفیو در عین حال افزوده است «احتیاط ایجاب می‌کند که واشینگتن هم‌اکنون برنامه‌ریزی برای اقدام نظامی را آغاز کند و اطمینان حاصل کند که ایران این تهدید را جدی می‌گیرد».

او نوشته است «اگر تلاش‌ها برای دستیابی به توافق شکست بخورد، ایالات متحده باید برای استفاده از نیروی نظامی آماده باشد».

ریچادر نفیو در مقالهٔ خود توصیه کرده است که سیاستگذاران آمریکا می‌بایست محاسبات خود را به این سمت ببرند که ساخت سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران امری حتمی است و باید مدیریت شود و هشدار می‌دهد که فرصت محدودی برای جلوگیری از رسیدن به این نقطه وجود دارد و واشینگتن باید اقدامات شدید را در نظر بگیرد.

لحن مقاله نفیو به گونه‌ای است که بر مذاکره تاکید می‌کند. ولی تاکید او بر مذاکره زیر سایه «آماده بودن آمریکا برای اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران» قرار دارد.

نفیو که معمولا بر مذاکره برای حل و فصل مساله هسته‌ای ایران تاکید داشت عنوان می‌کند «حال احتیاط ایجاب می‌کند که واشینگتن هم‌اکنون برنامه‌ریزی برای اقدام نظامی را آغاز کند و اطمینان حاصل کند که ایران این تهدید را جدی می‌گیرد.»

شاه کلید مقاله «نفیو» هم همین عبارت است. یعنی حتی در مذاکرات هسته‌ای احتمالی میان ایران و آمریکا باید سایه گزینه حمله به تاسیسات هسته‌ای بر سر ایران سنگینی کند و از قضا «ایران نیز آنرا جدی بگیرد» و در چنین فضایی امتیازات مد نظر امریکا را بدهد.

از سوی دیگر سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در گفت‌و‌گو با شبکه چینی CCTV از آمادگی برای مذاکرات «بدون تاخیر» خبر داد.

به گفته ناظران این موضوع نشان می‌دهد که ایران نیز نسبت به تحولات آمریکا بی تفاوت نیست و سناریو‌های مختلف را مد نظر دارد.

پیشتر در سفر وزیر خارجه عمان به ایران نیز عراقچی بر «کانال سوئیس» تاکید کرده بود که نشان دهنده این است ایران خواهان مسیر مستقیم تری برای مذاکرات با دولت ترامپ است. این در حالی بود که برخی گمانه‌ها حاکی از فعال شدن «مسیر مسقط» برای گفت‌و‌گو میان ایران و آمریکا بود. «مسیر مسقط» به میانجیگری عمان بین ایران و آمریکا اشاره دارد که در سال‌های گذشته نیز وجود داشت و منجر به شروع گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای منجر به برجام شده بود.

تاکید ایران بر «کانال سوئیس» نشان می‌دهد ایران نیز خواهان به نتیجه رسیدن گفت‌و‌گو‌ها در اسرع وقت است. البته ایران تاکید کرده که هرگونه مذاکره با فرمول برجام یعنی اعتمادسازی در زمینه هسته‌ای مقابل رفع تحریم قابل اجرا است. در این زمینه ایران منافع ملی خود را به صورت جدی مدنظر دارد.