يكي از بينندگان «تابناك» در پيامي نوشت: با کمي اغراق، بايد بگويم براي بررسي نقطه ضعف هر سيستمي، بايد مدتي آن را در ايران اجرا کنند. در اين صورت کوچکترين مشکلات آن هم به خوبي خود را نشان ميدهد؛ نمونه اين مطلب را ميتوان در شمارهدهي بانکها ديد.
در نگاه اول، اين طرح با چند برتري شاخص در مقايسه با روش در صف ايستادن بايد به تکريم ارباب رجوع بينجامد؛ از جمله آنها برقراري عدالت در رسيدن نوبت به افراد (ممکن است در حالت عادي کسي اتفاقا در صف باجهاي بايستد که مشترياني وقتگير دارد، در عوض کسي که پس از او آمده زودتر برود) و اين که مشتريان به جاي ايستادن و خسته شدن در صف، روي صندلي بنشينند تا نوبتشان شود.
اما در عمل چند مشکل جديد پديد آمده است:
نخست اين كه معياري براي مسئولان باجهها ديده نميشود که آنها را موظف کند تعداد بيشتري مشتري را در زمان مشخص پاسخ گويند. از اين روي، مسئول هر باجه بدون آن که مشتريان در جلوي او ايستاده و نظارهاش کنند و منتظر او باشند، ميتواند به اميد ديگران با مشتريان آشنا خوش و بش کند، کارها را آهسته انجام دهد، استراحت بيشتري به خود بدهد و حتي کساني را که ميخواهد، بدون نوبت پذيرش کند؛ در حالي که کسي متوجه نميشود شخص مراجعه کننده، نوبت داشته يا خير.
بارها ديده شده در حالي که مثلا هشت باجه بايد پاسخگوي مشتريان باشد، دو يا سه باجه فعال هستند و دهها نفر هم منتظرند تا نوبتشان فرا رسد. کاش، طرحي آماري انجام ميشد تا معلوم شود در شرايط جديد افراد بيشتر در نوبت ميمانند يا در حالت گذشته.
نمونه ديگر درخواست کارت ملي است. اين کارت که بايد براي آسان سازي کارها صادر شده و به نوعي جايگزين شناسنامه شود تا هر جا فردي خواست کارت هويت خود را نشان دهد، از آن استفاد کنند و در نهايت به سود مردم باشد، تبديل به وسيله گروکشي سازمان صادرکننده شده است.
بنا بر برگه نصب شده در برخي شعب، انجام همه امور بانکي (براي احراز هويت) بايد با کارت ملي انجام شود. در حالي که شما شناسنامه، گواهينامه و حتي دفترچه همان بانک را داريد. آيا اين مسخره نيست که اوراق هويت ديگر شما دليل هويت شما نيست، اما کارت ملي هست. آن هم در حالي که اگر سري به اداره ثبت احوال غرب در جنوب خيابان يادگار امام بزنيد، روزانه با صفي روبهرو ميشويد که از ساختمان بيرون زده است.
آيا اگر کارت ملي چيز خوبي است، بايد به زور مردم را وادار به گرفتنش کرد يا خودشان بايد دنبالش بيايند؟ آيا شما مردم را الزام به گرفتن کوپن هم ميکنيد يا چون سودمند است افراد نيازمند به دنبالش ميروند؟