پزشکانِ نظام در سیاسی‌ترین جدال صنفی/ برنده جمعه کیست؟
آوردگاه نظام سلامت؛ جامعه پزشکی روز جمعه انتخابات نظام پزشکی را برگزار می‌کند و در این میان، نبرد ائتلاف‌ها برای بازسازی یا تثبیت قدرت صنفی، رنگ و بویی سیاسی نیز به خود گرفته است.
به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، در حالی که تنها دو روز به برگزاری نهمین دوره انتخابات سازمان نظام پزشکی کشور در ۲۵ مهرماه ۱۴۰۴ باقی مانده، فضای مجازی و محافل صنفی پر از هیاهوی ائتلاف‌های تازه‌تأسیس و چالش‌های پنهان شده است.
این انتخابات، که به دلیل شرایط خاص کشور از شهریور به مهر موکول شد، نه تنها آزمونی برای انسجام جامعه پزشکی است، بلکه عرصه‌ای برای تقابل نگرش‌های حرفهای در حوزه سلامت و البته تا حدود زیادی آغشته به سیاست به شمار می‌رود.
دکتر سیدسجاد رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت و مسئول اجرای این رویداد، در گفت‌وگویی با نشریه «سلامت»، بر لزوم مشارکت حداکثری ۳۷۴ هزار واجد شرایط رأی‌دهی تأکید کرده و هشدار داده که بی‌تفاوتی می‌تواند جایگاه جامعه فرهیخته پزشکی را در تصمیم‌گیری‌های کلان تضعیف کند.
انتخابات با ترکیبی از روش‌های حضوری و الکترونیکی برگزار می‌شود؛ احراز هویت با کد ملی، شماره موبایل و برای نخستین بار اثر انگشت، و رأی‌گیری از ساعت ۷ صبح تا ۱۷ عصر در نقاطی غیربیمارستانی مانند دانشگاه‌ها، تا از تعارض منافع جلوگیری شود. وزارت کشور با همکاری شرکت‌های معتبر، فرآیند را مدیریت می‌کند و نتایج همان شب اعلام خواهد شد.
سپید از راه رسید
اما پشت این سازوکارهای فنی، نبردی سیاسی-صنفی در جریان است. ائتلاف‌ها، که عمدتاً بر پایه نگرش‌های اصلاح‌طلبانه یا محافظه‌کارانه شکل گرفته‌اند، نشان‌دهنده شکاف‌های عمیق هستند. برجسته‌ترین آنها «ائتلاف سپید» است که در نشستی رونمایی شد و علی تاجرنیا، فعال سیاسی و سخنگوی جبهه اصلاح‌طلبان ایران، به عنوان چهره اصلی آن نقش‌آفرین است. تاجرنیا، که سابقه عضویت در شورای مرکزی جبهه اصلاحات و نمایندگی سابق مجلس را دارد، ائتلاف را "نگاهی اصلاحی مبتنی بر تغییر" توصیف می‌کند و بر "اخلاق‌محوری" تأکید دارد. او در سخنانش، از دفاع از حقوق تک‌تک اعضای جامعه پزشکی سخن گفت و مسائل کلیدی مانند تعیین تعرفه‌های بخش خصوصی، تجدیدنظر در افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی، و استفاده حداکثری از اختیارات نظام پزشکی توسط مجلس و دولت را برجسته کرد. تاجرنیا رد صلاحیت‌ها را "تهدید حق انتخاب‌شونده و انتخاب‌کننده" خواند و تبلیغات منفی را عامل خدشه به جایگاه نظام پزشکی دانست.
لیست ائتلاف سپید، که ظاهرا نزدیک به دولت چهاردهم است، شامل چهره‌هایی مانند پزشکان جوان و متخصصان با سابقه صنفی است، بر عملگرایی تمرکز دارد و وعده می‌دهد تا از بی‌تفاوتی حاکم بر کلان‌شهرها فاصله بگیرد. این ائتلاف، با ریشه‌های اصلاح‌طلبانه، نگرشی لیبرال‌تر به مسائل پزشکی دارد: تمرکز بر حقوق بیمار، تعرفه‌های عادلانه، و کاهش مداخلات دولتی در امور صنفی، بدون ورود مستقیم به سیاست‌های کلان.
احیا در برابر اصلاح
در مقابل، «ائتلاف احیا» در تهران اعلام موجودیت کرده و نگرشی محافظه‌کارانه‌تر و اصولگرایانه را نمایندگی می‌کند. این گروه، که از سوی منابع نزدیک به جریان‌های سنتی‌تر پزشکی حمایت می‌شود، بر "احیای جایگاه سنتی نظام پزشکی" تأکید دارد. چهره‌های اصلی آن شامل دکتر ایرج رئیس‌زاده، رئیس فعلی سازمان نظام پزشکی، و برخی مدیران بیمارستان‌های خصوصی است. نگرش سیاسی آنها نزدیک به اصولگرایان معتدل است؛ دفاع از ساختارهای موجود، حمایت از سیاست‌های دولتی در حوزه سلامت، و تمرکز بر ثبات تعرفه‌ها بدون تغییرات رادیکال.
منتقدان این ائتلاف، مانند کاربران در فضای مجازی، آن را "ترکیب رؤیایی رانتی" می‌خوانند و می‌گویند: ترکیبی از پزشکان وابسته یا نزدیک به برخی از نهادها همچون بسیج، دانشگاهیان و فعالان بخش خصوصی که به ایده‌هایی برای حفظ شرایط فعلی و منافع خود دارند. اما در برابر آنها، طرفداران این طیف نیز به صورت جدی مشغول تبیین ایجابی مواضع طیف خود هستند.
تیم مستقل‌ها
چهره‌های شاخص دیگر، مستقل از ائتلاف‌های بزرگ، نقش کلیدی ایفا می‌کنند. دکتر محمد میرخانی، مبارزی علیه آنچه که خود، خرافه‌های طب اسلامی و شبه‌علم سنتی می‌نامد، به عنوان کاندیدای ارگانیک ظاهر شده و بدون تبلیغ، بر شواهد علمی و اخلاق حرفهای تأکید دارد. دکتر رضا شروین‌بدو، پزشک شریف و مدیر سابق، با سابقه‌ای بی‌تعارض، گزینه‌ای برای رأی‌دهندگان خسته از ائتلاف‌هاست. در سمت دیگر، دکتر سلیمی، از چهره‌های نزدیک به ائتلاف سپید، انتخابات را "صنفی نه سیاسی" می‌خواند، اما انتشار عکس‌های او کنار پرچم ائتلاف و تحت اشراف تاجرنیا، تحلیل‌هایی را دامن زده است.
رقابت پرچالش
چالش‌های میان گروه‌ها، اما، فراتر از یک انتخابات صنفی است و در جاهایی به بحث تخلفات و شفافیت کشیده شده. یادداشتی با عنوان "ضرورت صیانت از سلامت انتخابات"، به انتشار لیست‌های جعلی "جمعی از..." یا "اتحاد فلان" انتقاد کرده که با تکرار ۳-۴ نام ثابت، ظاهر حمایت عمومی می‌سازند. در این میان اقدام دقیقه نودی رئیس سازمان، مانند صدور برخی احکام، نقدها را دامن زده. اتفاقاتی نیز مانند نصب بنرهای ائتلاف‌ها در اطراف ساختمان نظام پزشکی، بدون ثبت رسمی، از سوی جریان رقیب مدیران فعلی سازمان، مورد خبرسازی و بهره‌برداری قرار گرفته است.
تدارک خوب وزارت بهداشت
در این میان وزارت بهداشت، ظاهرا بالاخره توانسته است شرایط خوبی را برای انتخابات فراهم کند. فراخوانی از سوی روابط عمومی وزارت بهداشت برای ویدیوهای یک‌دقیقه‌ای نامزدها و اعضا، تلاشی برای افزایش آگاهی است، سایر امور برگزاری نیز با هماهنگی با وزارت کشور درحال جریان است. هر چند رد صلاحیت‌ها توسط هیئت نظارت مرکزی، عمدتاً منتقدان اصلاح‌طلب را هدف گرفته، اما همچنان رقابت صنفی و سیاسی می‌نماید. وزارت بهداشت نیز بر نگاه صنفی تأکید دارد و تلاش می‌کند انتخابات با چنین نگاهی برگزار شود.
هرچند نگرانی‌هایی درباره سلامت انتخابات و احتمال تخلف در برخی از صفحات مجازی جریان دارد، اما برگزاری الکترونیکی و شیوه کار وزارت بهداشت با مجری انتخابات، یعنی وزارت کشور، انتخاباتی سالم را نوید می‌دهد.
دکتر رضوی می‌گوید: مشارکت پایین، جایگاه پزشکی را تضعیف می‌کند. و بر این اساس جامعه پزشکی، با ۳۷۴ هزار رأی‌دهنده، در اصل، فرصتی صنفی دارد تا اعضای اثرگذار سازمان نظام پزشکی را در دوران یک رئیس‌جمهور پزشک انتخاب کند.
تشکلهایی برای سر کیسه کردن مردم.