چالش جدید نفتکشها در برابر محاصره آمریکا
یک شناور گارد ساحلی آمریکا در حال تعقیب نفتکش «بلا ۱» است؛ نفتکشی که بهدلیل ادعای انتقال نفت به سازمانهای تروریستی تعیینشده از سوی آمریکا، تحریم شده است.
به گزارش تابناک به نقل از انتخاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: به گفته مقامات آمریکایی، یک شناور گارد ساحلی آمریکا در حال شکافتن آبهای اقیانوس اطلس بود و هدف خود را تنها در فاصله نیم مایلی پیش رو داشت که ناگهان به یک واقعیت پی برد: خدمه به پشتیبانی بیشتری نیاز خواهند داشت.
«بلا ۱»، یک نفتکش که بسیار بزرگتر از هر کشتی گارد ساحلی است، در حال گریز از محاصره آمریکا علیه شناورهای تحریمشدهای است که به ونزوئلا رفتوآمد میکنند. این کشتی که بهدلیل ادعای انتقال نفت به سازمانهای تروریستی تعیینشده از سوی آمریکا تحریم شده، آخر هفته گذشته دست به اقدامی غیرمعمول زد: انجام یک گردش ناگهانی (U-turn)، امتناع از اجازه بازرسی و سپس فرار با حداکثر سرعت از ونزوئلا.
اکنون، بیش از پنج روز از تعقیب این کشتی میگذرد و گارد ساحلی و ارتش آمریکا در حال گردآوری نیروی انسانی و تسلیحات بیشتر برای سوار شدن اجباری بر این کشتی هستند. به گفته مقامات آمریکایی، از جمله واحدهایی که به منطقه اعزام میشوند «تیم واکنش ویژه دریایی» است؛ نیرویی نخبه که برای سوار شدن بر کشتیهای متخاصم آموزش دیده است.
تعقیب «بلا ۱» بهطور بالقوه خطرناکترین لحظه تاکنون برای آمریکا در «قرنطینه» نوپای صنعت نفت ونزوئلا بهشمار میرود؛ بخشی از کارزاری برای تحت فشار قرار دادن رهبر این کشور، نیکولاس مادورو، که دولت ترامپ او را به سرازیر کردن مواد مخدر به آمریکا متهم میکند. مادورو این اتهامات را رد کرده و واشنگتن را به دزدی دریایی و تلاش برای سرقت منابع طبیعی کشورش متهم میکند.
ارتش آمریکا برای نخستین بار در چند دهه گذشته، توان آتش قابلتوجهی را در منطقه کارائیب مستقر کرده است؛ از جمله انجام حملات مرگبار به قایقهایی که گفته میشود حامل مواد مخدر بودهاند و اکنون نیز هدف قرار دادن نفتکشها.
آمریکا از ۱۰ دسامبر تاکنون دو نفتکش حامل نفت ونزوئلا را توقیف کرده است؛ اقدامی که مستقیماً مهمترین منبع درآمد مادورو را هدف قرار میدهد. در هیچیک از این دو مورد، خدمه مقاومت نکردند.
بهطور عمومی مشخص نیست چرا «بلا ۱» از اجرای دستورات گارد ساحلی آمریکا سر باز میزند. مالک این کشتی، شرکت ترکیهای «لوئیس مارین شیپهولدینگ اینترپرایزس»، به تماسها برای اظهارنظر پاسخی نداد.
بیشتر کشتیهای تجاری، حتی آنهایی که محمولههای غیرقانونی حمل میکنند، خدمهای دارند که انگیزه چندانی برای نافرمانی از دستورات نیروهای مسلح آمریکا ندارند.
آمریکا «بلا ۱» را بهدلیل ادعای حمل نفت قاچاق ایران به نمایندگی از سازمانهایی همسو با تهران تحریم کرده است؛ از جمله حزبالله لبنان و حوثیها که بیش از یک دهه بخشهایی از یمن را در کنترل داشتهاند. وزارت خزانهداری آمریکا میگوید «بلا ۱» با تهران ارتباط دارد.
ویلیام بامگارتنر، دریادار بازنشسته و رئیس پیشین بخش حقوقی گارد ساحلی آمریکا، درباره رفتار غیرمعمول خدمه این کشتی گفت: «احتمالاً از جایی دستور میگیرند. این کشتیها متعلق به افراد بسیار بدی هستند که میخواهند به شیوه خاصی پول دربیاورند.»
آمریکا میگوید «بلا ۱» بخشی از ناوگانی گسترده از نفتکشهای سالخورده با مالکیتهای مبهم است که نفت تحریمشده روسیه، ایران و ونزوئلا را به خریدارانی در چین، کوبا و هند و دیگر کشورها متصل میکند.
به گفته شرکت ردیابی نفتکش «کپلر»، «بلا ۱» مدتهاست از تاکتیکهای موسوم به «ناوگان سایه» استفاده کرده است؛ از جمله خاموش کردن فرستندههای موقعیتیاب (ترانسپوندر) برای دورههای طولانی ــ که موقعیت کشتی را به دیگر شناورها اعلام میکنند ــ و انجام انتقالهای خطرناک نفت از کشتی به کشتی در آبهای آزاد. مقامات آمریکایی میگویند اینگونه انتقالها معمولاً برای پنهان کردن منشأ غیرقانونی نفت انجام میشود. همچنین، مانند دیگر کشتیهای ناوگان سایه، «بلا ۱» با پرچم جعلی تردد میکرد و مدعی ثبت در گویان بود، در حالی که چنین ثبت رسمیای نداشت.
طبق دادههای کپلر، پیش از حرکت بهسوی ونزوئلا و در حالی که خالی از نفت بود، «بلا ۱» در اوایل سپتامبر در ایران نفت خام بارگیری کرد و سپس در نزدیکی تنگه هرمز ــ آبراه باریکی که خلیج فارس نفتخیز را به جهان متصل میکند ــ فرستنده خود را خاموش کرد. این کشتی برای دو ماه از ردیابی ناپدید شد و هنگامی که دوباره در نزدیکی همان نقطه ظاهر شد، دیگر نفتی حمل نمیکرد؛ امری که به گفته کپلر نشان میدهد محموله را به کشتیهای دیگر منتقل کرده است.
سپس «بلا ۱» به سمت غرب حرکت کرد، از تنگه جبلالطارق گذشت و در اوایل دسامبر وارد اقیانوس اطلس شد. طبق دادههای کپلر، مقصد خود را کوراسائو ــ در نزدیکی سواحل ونزوئلا ــ اعلام کرده بود، اما پس از توقیف نخستین کشتی توسط آمریکا در چارچوب این قرنطینه، در ۱۵ دسامبر بهطور ناگهانی مسیر خود را تغییر داد. سپس دوباره بهسوی ونزوئلا چرخید، اما پس از درگیر شدن با یک شناور گارد ساحلی، یک گردش ناگهانی دیگر انجام داد.
به گفته مقامات آمریکایی، عجلهای برای انجام عملیات علیه «بلا ۱» وجود ندارد؛ این کشتی کندرو است و اکنون که موقعیتش مشخص شده، نمیتواند از نیروهای آمریکا بگریزد. همین موضوع به آمریکا فرصت داده است تا واحدهای مناسب را مستقر کند و توضیح میدهد که چرا این تعقیب چندین روز به طول انجامیده است.
بامگارتنر گفت علاوه بر جابهجایی نیروهای نخبه، گارد ساحلی احتمالاً در حال اعزام ناخدایی نیز هست که صلاحیت هدایت کشتیای با این ابعاد عظیم را داشته باشد؛ کشتیای به طول حدود سه زمین فوتبال و ارتفاعی نزدیک به ۲۰ طبقه.
او گفت پس از آماده شدن همه چیز، آمریکا بر اساس حقوق بینالملل حق استفاده از زور برای سوار شدن بر «بلا ۱» را خواهد داشت؛ اقدامی که با مجموعهای تدریجی از هشدارها آغاز میشود و میتواند شامل شلیکهای هشداردهنده باشد.
او درباره سناریوی محتمل گفت: «چندین بالگرد در عملیات شرکت خواهند کرد، نیروها با طناب از هواپیما به عرشه نفتکش فرود میآیند، به پل فرماندهی میروند و کنترل کشتی را در دست میگیرند.»
کاخ سفید اعلام کرد «بلا ۱» تحت یک دستور قضایی قرار دارد که به آمریکا اجازه توقیف آن را میدهد؛ بخشی از راهبرد وزارت دادگستری برای خارج کردن ناوگان تاریک نفتکشها از چرخه فعالیت. به گفته مقامات، در صورت توقیف نهایی کشتی، آمریکا قصد دارد آن را به آبهای خود اسکورت کرده و نفت آن را تصاحب کند.
این اقدام از الگویی مشابه با نحوه برخورد آمریکا با دیگر نفتکشهای توقیفشده پیروی میکند. نفتکش «سنتچوریز» که حدود دو میلیون بشکه نفت ونزوئلا حمل میکرد، هفته گذشته توقیف شد و اکنون در مسیر گالوستونِ تگزاس است تا نفت آن تخلیه شود. دونالد ترامپ گفت آمریکا هم نفت و هم کشتیها را نگه خواهد داشت.
کشورها طبق مقررات تعیینشده از سوی سازمان بینالمللی دریانوردی ــ نهاد تنظیمگر دریایی سازمان ملل متحد ــ میتوانند بهطور قانونی کشتیها را در آبهای سرزمینی خود توقیف کنند. اما توقیف در آبهای آزاد بسیار نادرتر است ــ بهویژه زمانی که کشتیها به ایران مرتبط باشند ــ زیرا تهران سابقه تلافیجویی از طریق توقیف کشتیهای غربی را دارد.
