ميزان آلودگي بصري بسته به شرايط اقليمي، قوانين و حتي فرهنگ حاكم بر هر شهر و كشور متفاوت است.
به نوشته «تهران امروز»، با اين همه دكتر سيد محمدجواد شوشتري، رئيس سازمان زيباسازي شهرداري تهران با بيان اينكه بحث آلودگي بصري در كلان شهري مانند تهران داراي جنبه‌هاي گوناگون و متفاوتي است معتقد است «آلودگي‌هاي بصري داراي فاكتورها يا محدود عوامل ثابتي نيست و حتي در برخورد با آن نيز قوانين بازدارنده‌اي وجود ندارد»؛ گفت و گو با رئيس سازمان زيبا سازي در خصوص اين بحث در شرايطي انجام مي‌شود كه او در دفتر كارش جوابگوي سوالات مي‌شود.
تعريفي كه مي‌توان از آلودگي بصري عنوان كرد چيست يا به عبارت ديگر عوامل ايجاد اين آلودگي‌ها را در چه چيزهايي بايد جست‌وجو كرد؟بحث آلودگي بصري داراي جنبه‌هاي متفاوت و حتي متنوعي است و مانند آلودگي هوا كه بسته به عوامل محدودي چون گرد و غبار يا دود حاصل از سوخت ماشين‌هاست، به عوامل محدودي ختم نمي‌شود چرا كه اين آلودگي داراي چند فاكتور مشخص و محدود نيست. به عنوان مثال اگر كسي با ماشين كثيف در خيابان تردد كند آلودگي بصري ايجاد مي‌كند يا قرار گرفتن زباله‌اي در كنارخيابان نيزآلودگي بصري را به همراه مي‌آورد يا در بالكن خانه‌ها همه چيز يافت مي‌شود جز فضايي كه متعلق به بالكن است، حتي گاه نوع پوشش شهروندان نيزدر اين ميان مصداق آلودگي بصري به شمار مي‌آيد. در اين رابطه مي‌شود صدها مثال و مصداق گوناگون را عنوان كرد كه هركدام از عوامل آلودگي بصري است كه كمتر به چشم مي‌آيند.
آيا كنترل آلودگي بصري تنها برعهده سازمان يا نهادي مانند شهرداري است؟كنترل بخشي از آلودگي بصري متعلق به شهرداري است و بخشي ديگر با مردم. به‌طور حتم خواهيد پرسيد كه شهرداري در اين زمينه چه اقدام‌هايي را انجام داده است؟ در اين مورد بايد گفت اقدام‌هاي شهرداري در دو حوزه در حال پيگيري است. حوزه‌اي كه مربوط به آلودگي‌هايي است كه در روز ايجاد مي‌شود و ديگري مربوط به آلودگي‌هايي است كه در شب ايجاد مي‌شود.
تفاوت اين دو آلودگي در چيست؟آلودگي بصري در روز بيشتر متعلق به رنگ است و آلودگي بصري در شب مربوط به نور.
با توجه به اين مسئله، وضعيت آلودگي بصري در روز به مراتب گسترده‌تر از شب است و به لحاظ فرمي نيز متفاوت تر، در اين زمينه شهرداري (سازمان زيبا سازي) چه اقدام‌هايي را به انجام رسانده است؟به‌طور كلي كارهايي كه شهرداري انجام مي‌دهد به نحوي جز كارهاي زيبا سازي محسوب مي‌شود حتي اگر در محدوده كارهاي زيبا سازي هم نباشد. انجام اين امور شايد كوچك باشد اما تاثير‌گذار هستند و از آلودگي بصري شهري مانند تهران مي‌كاهد.هرس درختان در اين رابطه از مصداق‌هاي كاهش آلودگي بصري است. حتي جمع آوري زباله‌ها در اين مقوله قرار مي‌گيرد. اما در مورد اينكه چه اقدام‌هايي صورت گرفته است بايد گفت كه طرح‌ها و برنامه‌هايي در غالب كنترل و برخورد آن هم در لايحه‌اي كه در دست تهيه است و دنبال مي‌شود.
قبل از اينكه به اين لايحه اشاره كنيد، گسترش و آلودگي‌هاي بصري به چه عامل يا عواملي بستگي دارد؟مردم مي‌دانند كه تبليغات باعث گسترش كارشان مي‌شود و به شكل بي‌رويه‌اي اين كار را انجام مي‌دهند. همين علت و تفكر باعث تشديد اين نوع آلودگي مي‌شود. اين تبليغات چه در حوزه چسباندن كارت‌هاي تبليغاتي بر در و ديوار منزل‌ها و خيابان‌ها باشد و چه تابلوهاي مغازه داران يا اصناف از عوامل ايجاد آلودگي هستند. البته نمي‌شود از عوامل ديگري كه در ابتداي گفت و گو مطرح شد نيز غافل ماند.
ساماندهي اصناف در اين حوزه كمكي به كمتر شدن اين آلودگي نمي‌كند؟به‌طور حتم كمك مي‌كند. اگر بتوانيم با كمك اصناف تابلوهاي صنفي را از حالت غير استاندارد خارج و به جاي آن تابلوهاي استاندارد و داراي ايزو را جايگزين كنيم با كاهش آلودگي بصري در سطح شهر روبه‌رو خواهيم شد. البته بايد گفت بخشي از اين امر با مذاكراتي كه با اصناف و صاحبان صنوف انجام شده در حال شكل گيري است هرچند كه اين رابطه ساماندهي بخشي از مطب دكترها و محضرها و دفاتر اسناد رسمي كه انجام شده است و اين كاربايد ادامه پيدا كند.
شهرداري تهران در دوره‌اي با پاك سازي تبليغاتي كه بردر و ديوار محله‌ها و خيابان‌ها بود سعي در از بين بردن اين ناهنجاري يا نازيبايي‌ها كرد با اين همه اين روش جوابگو نبود. براي ساماندهي اين تبليغات چه اقدام‌هايي را در دست داريد؟در شش ماه گذشته بالغ بر شش هزار متر مربع فضاي تبليغاتي از سطح شهر تهران پاك سازي شده است. از سوي ديگر 11 المان از ميدان هفت تير نيز در راستاي آرام سازي و از بين بردن اين آلودگي‌ها جمع آوري شده است. ادامه اين كار با جمع آوري تابلو‌ها و المان‌هايي كه در اتوبان‌ها و در پل‌هاي سواره كاركردي نداشته‌اند همچنان ادامه دارد.البته بنا بر برنامه‌هايي كه اجراي آن آغاز شده است و قرار است تا پايان شهريور به پايان برسد، شكل و فرم كارهاي تبليغاتي بهينه و تغييرخواهد كرد. اما درخصوص برچسب‌هاي تبليغاتي بايد گفت تا كنون بالغ بر هزار پرونده باز داريم كه 500 پرونده به دادگاه ارجاع شده است.
در پيگيري اين روند كه سرانجام مطلوبي نداشته احساس مي‌شود خلأ‌هاي قانوني يا نبود ابزارهاي قانوني مناسب وجود دارد، اين مسائل چيست؟بله، در پيگيري اين موارد مشكلاتي وجود دارد كه براي برطرف كردن آن در حال حاضر لايحه‌اي در دست تهيه و ارسال به شوراي اسلامي شهر تهران است. از سوي ديگر جرايمي كه قانون براي اين متخلفان در نظر گرفته شده است رقم كمي است. نهايت جريمه‌اي كه براي اينگونه اشخاص متخلف در نظر گرفته مي‌شود پنج ميليون تومان است كه اين جريمه نيز به ندرت اتفاق مي‌افتد و اين رقم بازدارنده نيست. البته اين جرايم از 50 هزار تومان شروع و به 5 ميليون تومان مي‌رسد. از طرفي فكر مي‌كنيد اين اشخاص چگونه گرفتار مي‌شوند؟ اين افراد به‌طور كلي دفتريا صنفي ندارند كه بتوان از اين طريق اقدام كرد وآن‌ها را به محاكمه كشيد. تنها با قطع كردن تلفن آن هاست كه مي‌توان آن‌ها را درزمان رسيدگي به قطع شدن تلفن‌شان به مرجع قانوني معرفي كرد.
اين كارها بدون ترديد بازدارنده نيست، فكر نمي‌كنيد فرهنگ سازي يا حتي كمك كردن به اين گونه شغل‌ها شرايط مطلوب‌تري را براي زيبايي شهر فراهم آورد؟بايد دانست فرهنگ سازي در اين زمينه يك كار زمان بر است با اين همه اميدواريم تا حدودي اين آلودگي را برطرف كنيم. در رابطه با فرهنگ سازي شايد خود سازمان نيز پيش قدم شود تا كارهاي تبليغاتي اين مشاغل را با انجام تبليغات در دفترچه‌هاي معرفي صنوف كه در محله‌ها توزيع مي‌شود با كمك معاونت‌هاي اجتماعي مناطق و معاونان امور مناطق داشته باشيم. با اين همه در شرايط كنوني تبليغات شركت‌ها يا موسسه‌هاي خدماتي كه داراي مجوز هستند به صورت چسباندن تراكت‌هاي تبليغاتي با برچسب‌هاي كوچكي كه قابليت جداشدن راحت از ديوار را دارند در حال انجام است. با اين روش ديوارها يا درهاي منزل‌ها يا اداره‌ها آسيبي نمي‌بينند. هرچند در لايحه‌اي كه در حال تنظيم است به‌طور حتم براي چاپخانه‌هايي كه كارهاي چاپ مشاغل بدون مجوز را به انجام مي‌رسانند اعلام جرم خواهيم كرد چرا كه چاپ آگهي براي اينگونه مشاغل خلاف قانون است. در نهايت در خصوص نوع تبليغات اين گونه مشاغل بايد گفت كه آنها‌هم حق الناس و هم بيت المال بر گردن‌شان دارند. مردم از اين كه چسباندن اين برچسب‌ها كه موجب از بين بردن رنگ در منزل‌هايشان و نازيباشدن خانه هايشان مي‌شود راضي نيستند، از طرف ديگر هزينه‌اي بر شهرداري براي پاكسازي تحميل مي‌شود كه اين هزينه را مردم پرداخته‌اند پس اين كار داراي مشكل شرعي است.
چه تعريفي براي آلودگي بصري مي‌توان ارائه داد؟هرچيزي كه به چشم انسان نازيبا بيايد و اين نازيبايي را تشديد كند آلودگي بصري ناميده مي‌شود يا به عبارت ديگر در تعريف آكادميك تنوع ناهمگون و ناهماهنگ رنگ، فرم و جنس در فضا و سيماي شهري را آلودگي بصري مي‌گويند.
در كدام مناطق با بيشترين و كمترين آلودگي بصري روبه‌رو هستيم؟از آن جايي كه يكي از عوامل اصلي آلودگي بصري تبليغات است به‌طور معمول در مناطق مياني شهر آلودگي بصري بيشتر ديده مي‌شود تا مناطقي مانند 22، با اين همه منطقه‌هاي 12،11، 7، 6،9 و 10 بيشترين و در مناطق حاشيه‌اي چون 4، 1، 22، 2، 15و 19 كمترين ميزان آلودگي به چشم مي‌آيد.
غير از عامل تبليغات، وجود بالكن‌هاي ساختمان‌ها نيز در تشديد آلودگي بي‌تاثير نيست در خصوص اين وضعيت آيا قانوني وجود دارد؟بحث بالكن‌ها بيشتر در مناطق پر جمعيت بيشتر ديده مي‌شود. هرچند كه قوانيني در اين زمينه وجود دارد و حتي جريمه‌هايي نيز براي اين امردر نظر گرفته شده است اما به واسطه حجم بالاي اين مسائل، كمتر در اين خصوص كاري انجام شده است.
يعني هيچ برنامه‌هاي براي اين آلودگي‌ها در نظر گرفته نشده؟چرا در نظر گرفته شده است. لايحه‌اي را در اين خصوص به شوراي شهر تهران ارائه كرده ايم و در اين لايحه سعي شده است ساختمان‌هاي بالاي سه يا چهار طبقه معماري فضاي سبز عمودي داشته باشند و دوم اينكه معماري نور را نيز تعريف كرده باشند.
اين امر هم آلودگي بصري را كمتر مي‌كند و از طرف ديگر آلودگي هوا را تا حدودي كاهش مي‌دهد. اما رسيدگي و اهميت دادن به اين كار ديگر بر عهده مديران آپارتمان هاست. زماني كه در سمت مديريت فرهنگي و هنري شهرداري حضور داشتم كنترل اين امر تحت عنوان فرهنگ آپارتمان نشيني دنبال مي‌شد كه اين امر همچنان ادامه دارد. آن چه در تحقق اين كار مهم است اين نكته است كه مديران ساختمان‌ها نسبت به اين امر توجيه شوند.
اشاره‌اي به نور كرديد و در ابتدي گفت و گو اشاره‌اي نيز به آلودگي‌هايي كه در شب وجود دارد در اين خصوص بيشتر توضيح مي‌دهيد؟نورپردازي و روشنايي دو مقوله جدا از هم هستند. در قسمتي از شهر نورپردازي و در برخي موارد روشنايي را داريم و با توجه به اينكه نورپردازي شهري برعهده شهرداري است كنترلي در اين زمينه انجام نمي‌شود دليل اين امر نيز به نبود تخصص‌هاي لازم در اين زمينه باز مي‌گردد. ضمن اين كه در انجام اين كارها از رنگ‌هاي درستي استفاده نمي‌شود، با اين همه كارهايي را در اين زمينه دنبال مي‌كنيم.
سازمان زيباسازي شهرداري نظام نامه‌اي در خصوص زيبا سازي دارد؟دارد. در حال حاضر موفق شديم در كميسيون خدمات شهري شهرداري مراحل ابتدايي تصويب نظامنامه سازمان زيبا سازي را به تصويب برسانيم كه اين امر كمك مي‌كند اقتدار سازمان زيبا سازي در مناطق افزايش پيدا كند. براساس اين نظامنامه چارچوب‌هاي استاندارد را معرفي كنيم و سپس بر بعد نظارت و پيگيري متمركز مي‌شويم.
در اين نظامنامه چه مواردي وجود دارد؟سازمان زيبا سازي، استاندارد هاي مربوط به زيباسازي را ابلاغ كرده است. طرح جامع نورپردازي، طرح جامع رنگ و طرح جامع زيبا سازي در مراحل پاياني است تا استانداردهاي وسايل زيبا سازي مانند نور و رنگ لحاظ شود. از سوي ديگر نواحي نبايد در كار زيبا سازي دخالت كند به دليل اينكه سليقه‌ها متفاوت است.
اين امر بايد توسط ستاد انجام و اجراي آن نيز بايد توسط مناطق صورت بگيرد. چرا كه 124 ناحيه وجود دارد اگر هركدام بخواهند بر اساس سليقه خود عمل كنند ببينيد چه اتفاقي رخ خواهد داد.
منبع: تهران امروز ـ وحيد حاجي‌خاني
من همین الان دارم آلودگی بصری رو تجربه می کنم . نمیدونم مونیتور کثیفه یا ... 