دریاچه ارومیه همچنان در محاق!

سرویس اجتماعی ـ نزدیک سه سال پیش، وزيران وقت نيرو و جهاد کشاورزي، رئيس وقت سازمان حفاظت محيط زيست و استانداران آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي و کردستان، سند همکاري را به امضا رساندند که بر پایه آن، باید در پنج سال، تراز آبي درياچه ارومیه را به «تراز اکولوژيک» برسانند.

به گزارش «تابناک»، در اين مدت نه تنها سطح آب درياچه به حدي نرسيد تا درياچه را از بحران نجات دهد، بلکه روز به روز کاهش يافت و شوره‌زارهاي بيشتري را در حاشيه درياچه بر جاي گذاشت.

بنا بر «برنامه جامع مديريت زيست بومي تالاب اروميه»، وزارت نيرو مکلف شده بود تا حقابه تالاب را از طريق سدهاي منطقه تأمين کند. عمليات انتقال آب از حوضه‌هاي ديگر را عملي و روي پروژه بارورسازي ابرها سرمايه‌گذاري کند. حتي فاضلاب‌هاي صنعتي نيز قرار بود پس از تصفيه به درياچه سرازير شوند.

وزارت جهاد کشاورزي نيز مکلف شده بود تا نسبت به اصلاح روش‌هاي آبياري و افزايش راندمان آبي زمين‌هاي منطقه، اقدام جدي انجام دهد. سازمان حفاظت محيط زيست نيز مکلف به نظارت بر انجام اين تعهدات و اطلاع رساني بود.

در سال‌های گذشته، دولت با جدیت مشغول برگزاری انواع نشست‌های کارشناسی، تشکیل کارگروه‌های تخصصی، فرستادن متخصصان به منطقه و تنظیم طرح‌‌ها و معاهده‌‌های قانونی و الزام‌آور به هدف نجات دریاچه ارومیه است؛ در این مدت، شاید بیش از سی همایش علمی ملی و منطقه ای با همین موضوع برگزار شده است، ولی متأسفانه هیچ کدام از این رخدادها به طور کامل روی نداد تا اینکه وضعیت دریاچه ارومیه به حالت بحرانی درآمد و علاوه بر نابودی صنعت توریسم، انتظار می‌رود در آینده‌ای نه چندان دور، با گسترش شوره‌زارها به مراتع طبیعی، کشاورزی منطقه را نیز به خطر بیندازد.

جزایر زیبا، حیات وحش، پرندگان مهاجر و نیز چشمه‌های آب معدنی شامل آب‌های گوگردی، گازدار، قلیایی، نمکی و... و گل و لای و لجن‌های پیرامون دریاچه که هر یک پتانسیل بسیار مناسبی برای گسترش صنعت اکوتوریسم و بخش‌های بسیار درآمدزا و هماهنگ با محیط زیست آن از جمله طبیعت بینی و پرنده بینی بودند که متأسفانه با وضعیت کنونی به نابودی کشیده شدند.

حمایت مالی از پروژه‌های احیا

در این وضعیت، پرسش این است که چه باید کرد؟ گروهی از نمایندگان و همچنین دولت با تصویب بودجه و طرح در صدد حمایت مالی از اقدامات لازم هستند. به تازگی معاون سیاسی اجتماعی استاندار آذربایجان غربی، از تصویب اختصاص هشتصد میلیون دلار برای احیای دریاچه ارومیه توسط هیأت دولت خبر داد.

وی خاطرنشان کرده بود: این بودجه در راستای اجرای طرح‌های مصوب برای احیای دریاچه ارومیه در اختیار استان‌های آذربایجان غربی و شرقی قرار می‌گیرد، در حالی که درباره چگونگی هزینه‌کرد این بودجه خبر زیادی منتشر نشده است.

از سویی، هفته گذشته در خبرها آمد که طرح احیای دریاچه ارومیه پس از بحث و بررسی لازم در کمیسیون‌های کشاورزی و برنامه بودجه، به تصویب نمایندگان مجلس رسید.

بنا بر این گزارش، این طرح در کمیسون کشاورزی به عنوان کمیسیون اصلی و در کمیسیون برنامه و بودجه به عنوان کمیسیون فرعی مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود. این طرح، دولت را موظف به اعمال اقدامات لازم برای احیای دریاچه ارومیه می‌کند.

انتقال آب ارس

با اینکه هنوز هزینه کرد بودجه‌های مصوب دولت و جزییات طرح مصوب در کمیسیون کشاورزی مجلس، هنوز دقیقا مشخص نیست برخی مقامات راه‌هایی را پیشنهاد دادند. برای نمونه، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفته است: با تدابیر وزارت نیرو و دستگاه‌های ذیربط، آب از حوزه ارس و آذربایجان غربی به دریاچه ارومیه منتقل می‌شود.

محمد رضا عطارزاده خاطرنشان کرده است: 63 تا 67 درصد مشکل کنونی دریاچه ارومیه در حال حاضر مربوط به خشکسالی است و بنابراین، نمی‌توان در کوتاه مدت علاج بخشی سریعی برای دریاچه ارومیه در سطح وسیع داشت.

 مشابه همین حرف را محمدی زاده ریاست سازمان حفاظت محیط زیست و معاون رییس جمهور گفته است. او در در گفت‌وگوی زنده با سیما در مورخ چهاردهم شهریور 90 اذعان کرد که در بروز بحران کنونی دریاچه ارومیه 40 درصد ما مقصر بوده ایم و 60 درصد آسمان!

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا افزود: وزارت نیرو تدابیر ویژه ای را برای دریاچه ارومیه با کمک دستگاه‌های ذیربط در نظر گرفته است که به صورت یک طرح بلندمدت عملیاتی خواهد شد.

وی در توضیح این مطلب تصریح کرد: انتقال آب از حوزه ارس و آذربایجان غربی در درازمدت راهکاری است که وزارت نیرو برای حل مشکل خشک شدن دریاچه ارومیه در نظر گرفته است.

به هر حال، امیدواریم این طرح‌ها و پیگیری‌ها همچون بسیاری از موارد دیگر مقطعی نبوده و نتیجه ای مطلوب منجر شود.