در تهران، قلب مملكت، همه‌روزه، در سر هر گذر و خيابان و چهارراه، چند نفر كودك سرگردان خياباني مي‌بينيد؟ بچه‌هايي كه در عالم كودكانه خود فارغ از دنيا و هرچه در آن هست به‌دنبال يكديگر مي‌دوند و بازي مي‌كنند و گهگداري دست نياز به‌سوي عابران يا رانندگان اتومبيل‌ها دراز مي‌كنند يا فال حافظي يا آدامسي يا بادبادكي و شبيه اين چيزها را جلو چشم‌شان مي‌گيرند و ملتمسانه از آنها مي‌خواهند كه آنها را از او بخرند... كودكاني كه هر روز تعدادشان متاسفانه از روز پيش بيشتر مي‌شود.
اين كودكان از كجا مي‌آيند؟ چه كساني آنها را ساماندهي مي‌كنند؟ پدر و مادرشان كيست؟ و صدها سوال مشابه ديگر. طبق برآورد يونيسف در ايران 90درصد اين كودكان داراي پدر و مادر هستند و در خانواده‌هاي پرجمعيت زندگي مي‌كنند. آنچه مسلم است اين كودكان كه اكثرا دچار سوءتغذيه هستند.
در رابطه با مسايل مبتلا به اين نوع كودكان مقالات فراواني نوشته شده، به‌خصوص كساني كه دغدغه حقوق كودك را دارند و نگران وضعيت آنان هستند در اين زمينه بررسي‌هاي مختلفي انجام داده‌اند و هر يك به‌نوعي راهكاري براي برون‌رفت آنان از اين وضعيت ارايه كرده‌اند.
متاسفانه باوجود همه اين مسايل كمتر ديده‌ايم كه در عمل قدمي براي برخورد با اين مشكل اجتماعي برداشته شود. كدام سازمان يا نهاد يا وزارتخانه مسوول رسيدگي و ساماندهي به اين وضعيت است؟ از منظر قانوني اگر به موضوع نگاه كنيم ماده 173 قانون مجازات اسلامي تصريح داشته است هر كس طفل صغير يا غيررشيدي را وسيله تكدي قرار دهد يا افرادي را به اين امر بگمارد به سه ماه تا دو سال حبس و استرداد كليه اموال كه از طريق مذكور به دست آورده است محكوم خواهد شد.
بنابراين و از اين منظر، همه‌روزه شاهد جرايم مشهودي هستيم كه از مصاديق بارز اين ماده است اما در عمل تاكنون تا چه اندازه ضابطين قوه‌قضاييه با اين بزه مشهود برخورد كرده‌اند؟ و اگر اقدامي در اين رابطه به‌عمل آورده‌اند ساير مسوولان ذي‌ربط قدم بعدي را چگونه برداشته‌اند؟ آيا سازمان بهزيستي و شهرداري مي‌توانند يك‌تنه از پس اين معضل اجتماعي برآيند؟ قطعا پاسخ منفي است و شاهد ادعا در جيب.
به‌قول يكي از دوستان همكارم هر يك از اين كودكان خياباني كه همه آنها مطابق قانون اساسي داراي حقوقي هستند و بايد وفق قانون به‌جاي ولگردي و آوارگي در خيابان‌ها و مورد سوءاستفاده قرار گرفتن افراد، در سر كلاس‌هاي درس حاضر باشند، متاسفانه به بمب ساعتي تبديل شده‌اند كه سرانجام روزي منفجر خواهند شد- شرايط نابسامان اين كودكان روزي از آنها قاچاقچي موادمخدر يا قاتل و سارق و شياد و زورگير خواهد ساخت. آيا هنوز بايد شاهد افزايش كودكان خياباني باشيم و بي‌تفاوت و خونسرد از كنار آنها بگذريم؟ اگرچه فعاليت‌هاي خيرخواهانه پاره‌اي از انجمن‌هايي كه حامي حقوق كودك هستند و بعضا سازمان‌هاي دولتي به حكم وظيفه‌اي كه دارند را نمي‌توان ناديده گرفت اما واقعيت اين است كه اگر عواقب منفي و زيانبار اين پديده آنچنان كه بايد و شايد جدي گرفته نشود در آينده نه‌چندان دور دود ناشي از انفجار اين بمب‌هاي ساعتي به چشم همه خواهد رفت.
* حقوقدان
منبع: شرق
