عملکرد صداوسیما در مورد زلزله اخیر آذربایجان شرقی با انتقاد شدید طیف های مختلف سیاسی، نمایندگان مجلس و مردم مواجه شده است و حتی موجب اعتراض اعضای هیات نظارت بر صداوسیما شد. صداوسیما شنبه عصر در برخی بخش های خبری، خبر زلزله را اصلا پخش نکرد و در برخی بخش های خبری نیز در مواجهه با حادثه ای به وسعت زلزله ای که شهرهای چند استان را لرزاند و موجب جان باختن بیش از سیصد نفر از هموطنانمان شد به درستی عمل نکرد.
به گزارش اعتدال ، بیشتر انتقادات از این جنس بود که صداوسیما بسیار دیرهنگام خبر را پخش کرد و برای مثال با خبر فاجعه زلزله بصورت یک خبر کم اهمیت و دست چندم برخورد کرد. شبکه های اول تا پنجم ، اغلب این خبر را در اولویت خبری قرار ندادند و شبکه خبر نیز که برای مثال قبلا و به هنگام وقوع یک انفجار کوچک در عراق ، آنتن پخش برنامه های خود را قطع می کرد و با پخش آرم استیشن و وله اخبار فوری، خبر را پخش می کرد ، این بار خبر زلزله را تحت الشعاع اخبار دیگر قرار داد.
بخشی دیگر از انتقادات به صداوسیما نیز به پخش برنامه طنز خنده بازار برمی گشت. در حالی که شایسته بود پس از زلزله در کشور عزای عمومی اعلام شود ، تلویزیون همان شب اول اقدام به پخش برنامه خنده بازار کرد.
البته پس از سیل انتقادات، فردای آن روز صداوسیما تغییر رویه داد و تمامی برنامه های شاد را تعطیل کرد ، گزارش های مکرر از زلزله زدگان پخش کرد و حتی بازیگران و عوامل خنده بازار را به میان زلزله زدگان فرستاد و تصاویرش را مکرر پخش کرد تا آلام و احساسات مردمی را کمی التیام داده باشد.
اما کنداکتور بخش های مختلف خبری در شب وقوع زلزله چگونه بود؟
خبر ساعت 19 شبکه اول سیما:اولین بخش خبری که تصمیم گرفت خبری از زلزله به مردم ایران بدهد، اخبار ساعت 19 شبکه اول بود. اما این بخش خبری زلزله آذربایجان را با زلزله خفیف 4 ریشتری کهنوج هم ردیف قرار داد. این خبر نشان می دهد بر خلاف ادعای مدیران صدا و سیما خبرنگاران آن رسانه از وقوع و شدت زلزله مطلع نبودند.
گوینده خبر 19 خبر زلزله آذربایجان را اینگونه به اطلاع بینندگان رساند: « زلزله ای به بزرگی 6 و 2 دهم ریشتر آذربایجان شرقی را لرزاند. براساس اعلام موسسه ژئو فیزیک دانشکده تهران این زلزله ساعت 16 و53 دقیقه و 15 ثانیه درعمق10 کیلومتری زمین درشهرستان اهر به وقوع پیوست و دربیشتر شهرهای این استان و نیز در استانهای آذربایجان غربی ، اردبیل ، زنجان وگیلان هم احساس شد.
شدت زلزله به اندازه ای بود که موجب وحشت مردم و هجوم آنان به خیابانها شد.امروز همچنین زلزله ای به قدرت 3/9 دهم ریشتر شهرکهنوج در استان کرمان را لرزاند.نیروهای امدادی به مناطق زلزله زده اعزام شده اند. خسارتها وتلفات احتمالی این زمین لرزه ها تاکنون گزارشی نرسیده است. »
خبر ساعت 20:30 شبکه دوم سیما:اما تمام آنچه که بخش خبری20:30 درباره زلزله مهیب آذربایجان مخابره کرد در حد چند دقیقه و به صورت گذرا بود و جالب این است که هنوز خبری از تلفات جانی و سهمگین بودن این زلزله به بینندگان داده نشده است. متن کاملی که از زبان گوینده این بخش خبری، پخش شد بدین شرح است: « خبرهای امشب رو با زمین لرزه شش ریشتری شروع می‌کنم مرکز این زلزله روستایی اطراف اهر و ورزقان اذربایجان شرقی بوده که حوالی 5 بعدازظهر دوبار با شدت 6و 2 دهم و 6 ریشتر خودنمایی کرد. علت‌این زمین لرزه،حرکت‌گسل غرب رشته کوه های تالش اعلام‌شده.
خبر رسمی و اولیه از میزان تلفات 5کشته[بدون استفاده از عباراتی محترمانه تری همچون جان خود را از دست دادند یا ابراز تاسف از درگذشت و مجروح شدن عده ای از هموطنان ] و صد زخمی بوده. هلال احمر از اعزام تیم امداد هوایی به مناطق زلزله زده آذربایجان شرقی خبر داده و گفته مجروحین به سرعت در حال انتقال به مراکز درمانی هستن. طبق اطلاعات رسیده ترکیدگی لوله های گاز هم حادثه ساز بوده. زمین لرزه عصر امروز در تبریز احساس و باعث خروج مردم از ساختمانها شد.اهالی استانهای آذربایجان غربی،زنجان،اردبیل وگیلان هم با شدت کمتری این زلزله رو احساس کردن. زلزله علاوه بر قطع برخی راهای ارتباطی روستایی در سیستم خطوط تلفن ثابت و همراه تبریزی‌ها هم اختلال به وجود آورده. برای اطلاع از اخبار جدیدتر ارتباطی داریم با اقای ساعی مدیرکل ستاد حوادث غیر مترقبه استان اذربایجان شرقی
آقای ساعی سلام خبرهای تکمیلی از میزان خسارت و تلفات دارید ؟
س: درباره وضع مجروحین و نحوه کمک رسانی هم توضیحاتی بفرمایید؟ »
خبر ساعت 21 شبکه اول سیما:بخش خبری 21 نیز با «نسبتا شدید» خواندن یک زمین لرزه 6.2 ریشتری به عمد قصد کوچک نشان دادن ای زلزله را داشت. تعمدی که معلوم نیست مبنای آن برای استفاده گوینده از کلمه نسبتا شدید چیست؟ و یا اینکه به نظر تحریریه این بخش خبری زمین لرزه شدید باید چه قدرتی داشته باشد؟
و البته تمام آنچه که گوینده خبر این بخش خبری خواند همین چند خط زیر است:
«زمین لرزة نسبتا شدید در آذربایجان شرقی؛
زمین لرزه‌ای به قدرت شش و دو دهم، ساعت 16 و 53 دقیقه در هفده کیلومتریِ اهر به وقوع پیوست. یازده دقیقه بعد زلزله‌ای شش ریشتری ، منطقه‌ای در اطراف ورزقان را لرزاند. گزارشهای اولیه حاکیست به برخی ساختمانها در این مناطق خساراتی وارد شده. مردمِ مناطق زلزله زده ، از بیم پس لرزه ها از خانه‌های خود خارج شده اند. زمین لرزه در تبریز و بقیه مناطق استان آذربایجان شرقی هم احساس شد. در پی این زلزله ارتباط تلفنی ثابت و همراه استان دچار اختلال شد. زلزله تاکنون چندین پس لرزه داشته. زلزله در چهار استانِ آذربایجان غربی ، اردبیل ، گیلان و زنجان نیز احساس شد. امدادگران در اولین دقایق پس از زمین لرزه خود را به مناطق زلزله زده رساندند.
برای اطلاع از جزئیات این زلزله، گفتگو می کنم با آقای ساعی ، مدیرکل مدیریت بحران استان آذربایجان شرقی.
آقای ساعی ، با عرض سلام ، از آخرین وضع مناطق زلزله زده و خسارات مالی و جانی احتمالی برای بینندگان ما بفرمائید؟
. پاسخ..
. وضع امداد رسانی در این مناطق چگونه است؟
پاسخ»
اما یکی از سخیف ترین اطلاع رسانی توسط شبکه سوم و بخش خبری 22 این شبکه انجام شد. کل خبری که در مورد این حادثه ناگوار در خبر22 شبکه سوم منتشر شد از چند خط تجاوز نکرد و البته قضاوت درباره ادبیات خبر را باید به خوانندگان واگذار کرد.
خبر ساعت 22 شبکه سوم سیما:« شمال غرب کشورمون امروز چند بار لرزید. دو زلزله، یکی با شدتِ شیش و دو دهم ریشتر،ساعت چهار و پنجاه‌وسه دقیقة بعدازظهر و اون یکی، یازده دقیقه بعد، با قدرت شیش ریشتر، شهرستان‌های اَهَر و وَرْزَقان رو به لرزه درآورد که توی شهرای دیگة آذربایجان شرقی و همچنین استانهای آذربایجان غربی، اردبیل و گیلان هم احساس شد. مردم برای در امون موندن از خطرات احتمالی، توی فضای باز و پارک‌ها اُتراق کردن. توی این زلزله‌ها که با چند پس‌لرزه همراه بوده، متاسفانه [اولین ابراز تاسف بخش های خبری از تلفات جانی زلزله] تاحالا حدود هشتادوهفت نفر از هموطنانمون کشته و ششصد نفر زخمی شدن. به چندین خونه روستایی هم آسیب وارد شده. نیروهای امدادی و پزشکی از همون ساعات اول تو مناطق زلزله زده حضور پیدا کردن. »
اما بخش خبری 22:30 هم عملکرد بهتری نسبت به سایر بخش ها نداشت و خبر زلزله بعدازظهر شنبه را نه در صدر اخبار خود بلکه در حد یک خبر حاشیه ای به آن پرداخت و این درحالی بود که بسیاری از خبرگزاریها و سایتهای خبری و حتی وبلاگها به مخابره لحظه به لحظه این زلزله پرداختند و هنوز مدیران این سازمان تصمیم نداشتند مردم را نسبت به عمق این حادثه تاسف بار آگاه کنند البته خواندن متن خبر مخابره شده توسط این بخش خبری خالی از لطف نیست:
« زمین لرزه‌ی شش و دو دهم ریشتری در چند شهر آذربایجان شرقی/
بر اثر این زمین لرزه، متاسفانه چندین تن از هموطنان جان خود را از دست داده اند.
مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان شرقی گفت : بیش از 300 زخمیِ زلزله هم به بیمارستان های تبریزمنتقل شده اند. این زمین لرزه ساعت 16 و 53 دقیقه امروز، در هفده کیلومتری اَهر به وقوع پیوست. یازده دقیقه بعد، زلزله‌ای شش ریشتری ، منطقه‌ای در اطراف وَرزَقان را لرزاند. این زلزله تاکنون چندین پس لرزه داشته است . امدادگران در اولین دقایقِ پس از زمین لرزه، خود را به مناطق زلزله زده رساندند.
هم اکنون ارتباط ما با آقای ساعی ، مدیرکل مدیریت بحران استان آذربایجان شرقی برقرار شده تا از آخرین خبرهای زلزله امروز مطلع بشیم . آقای ساعی بفرمائید.
پاسخ:
باتشکر از اقای ساعی، ارتباطی هم داریم با سرهنگ مهماندار رییس پلیس راه کشور و اعمال محدودیت های ترافیکی در منطقه اذزبایجان.
پاسخ: ....
جالب توجه اینکه تمامی کم توجهی ها به زلزله آذربایجان در حالی صورت گرفت که حداقل 3 بخش خبری در همان شب خبر سقوط یک اتوبوس به دره و کشته شدن 14 نفر در هند را پخش کردند.
