سخنان محمد مرسی، رییس جمهور مصر در افتتاحیه اجلاس سران جنبش عدم تعهد، با بازتاب گزینشی رسانههای مخالف جمهوری اسلامی روبهرو شد، به گونهای که آنها با پررنگ کردن بخشهای خاصی از این سخنرانی تلاش کردند مواضع مرسی را مخالف دیدگاه جمهوری اسلامی نشان دهند. اما واقعیت صحبتهای مرسی چه بوده است؟ تحلیل محتوای سخنرانی رئیس جمهوری عربی مصر و قیاس آن با سخنان مسئولین جمهوری اسلامی در صحن اجلاس به ما نشان میدهد که ایران و مصر در آینده در چه راههایی همکاری خواهند داشت و در چه زمینههایی با چالش در روابط روبهرو خواهند بود.
سخنان و دیدگاههای محمد مرسی را میتوان در ده محور به شرح زیر دستهبندی کرد؛ محورهایی که نقاط توافق بسیاری را میتوان از میان سخنان وی و مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران پیدا کرد.
محورهای مورد اشاره سخنان محمد مرسی
انقلاب مصر و حاکمیت مردم انقلاب مصر توانست اهداف خود و حاکمیت مردمی را محقق سازد / پس از انقلاب مسالمتآمیز ملت مصر در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ مصریها توانستند شرایط خود را تغییر دهند و به منافع جدید خود برسند / توانستیم از مرحله دشوار انتقال بگذریم و چالشها را با یکپارچگی و وحدت از سر بگذرانیم.
(موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران )تأکید بر کارکردهای جنبش عدم تعهد
جنبش عدم تعهد باید به همه قدرتها پشت کرده، با سیستم مدیریت جهانی در راه عدالت گام بردارد / جنبش عدم تعهد در راستای اهداف خود گام مؤثری برداشته و از منافع و منابع کشورهای در حال رشد حمایت کند/ باید به مدیریت کارآمد و واحد برسیم و با سیستم مدیریت جهانی در مسیر عدالت گام برداریم و از وابستگی به دیگران رها شده و از دایره قدرت آنها بیرون آمده تا بنا بر قوانین دمکراتیک آنها را در جهان اشاعه دهیم / امروز بیش از پیش باید به اهداف جنبش چنگ بزنیم و آن را اعلام کنیم / تعهد خود را حفظ میکنیم تا این جنبش بتواند صلح همیشگی و همهجانبه و عدالتمند را حفظ كند
. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران)
اصلاحات در سازمان ملل برای مدیریت مشترک جهانی
باید در اصلاح مدیریت جهانی گام برداریم و اصلاح و توسعه شورای امنیت را همهجانبه در نظر داشته باشیم / ما براي مديريت مشترك جهاني تلاش ميكنيم. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران)
فلسطین
باید فلسطین کشور و دولت مستقلی داشته باشد؛ باید در برابر مشکلات فلسطین چارهاندیشی کنیم تا به صلح و آشتی ملی دست یابند؛ تقدیر از بیانیه نشست وزیران خارجه جنبش در شرمالشیخ و اشاره به وضع اسفناک زندانیان فلسطینی در زندانهای اسرائیل؛ اعلام همبستگی با زندانیهای فلسطینی و حمایت از هر گونه تحرک شورای امنیت برای عضویت فلسطین به عنوان کشوری مستقل در این سازمان؛ احزاب و گروههای فلسطینی وحدت صفوف خود را حفظ کنند و گروهها با افکار گوناگون به صلح و آشتی ملی رجوع کرده و به دنبال اختلافات کوچک میان خود نباشند و به جای آن بر مقاومت علیه اشغالگر پافشاری کنند؛ اعلام مخالفت با اقدام اخیر دشمن صهیونیستی نسبت به جلوگیری از ورود برخی وزرای عضو جنبش غیرمتعهدها در پنجم اوت سال جاری. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران)
سوریه همبستگی ما با فزندانمان علیه نظام غیرقانونی و غیر مشروع، واجب اخلاقی و استراتژیک است؛ خونریزی در سوریه بر گردن همه ماست و این خونریزیها توقف نمیشود، جز با یک دخالت کارآمد از سوی همه ما؛ باید حمایت خود را از دانشجویان معترض که به دنبال عدالت هستند، داشته باشیم، چرا که برخاسته از نظام دمکراتیک است؛ سوریه باید از جنگهای داخلی خودداری کند تا ملت سوریه به همه خواستههای خود برسند؛ مخالفان باید صفوف خود را متحد کنند، به گونهای که همه جریانها را در بر گیرد و مخالفتی در میان آنها نباشد؛ ما کاملا آمادهایم از این مسأله حمایت کنیم. همه طرفها در بحث سوریه باید جلوی خونریزی را بگیرند و سوریهای آزاد و جدید را بسازیم و وارد یک مرحله سازندگی در این کشور شويم. (عدم موافقت با مواضع جمهوری اسلامی ایران )
حق کشورها در استفاده صلحآمیز
حق استفاده از انرژي صلحآميز هستهاي براي همه كشورها همراه با احترام به تعهدات بينالمللي از جمله معاهده «ان.پی.تی» برجاست. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران )
خاورمیانه عاری از سلاح هستهای
همه كشورها در خاورميانه به معاهده «ان.پی.تی» پيوستهاند، جز اسرائيل؛ بر ما واجب است تا بر عاريسازي منطقه از سلاح هستهاي پافشاري كنيم. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران )
تلاش برای دمکراسی
تلاش ميكنيم تا ساختارهاي نهادهاي خاورميانهاي بيش از پيش دمكراتيك باشند. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران)
هماهنگیهای مصر و ایران
آمدهايم تا رياست جنبش را به كشور برادر ايران تحويل دهيم، اميدواريم اين كشور رهبري جنبش را بر پایه اصول و اهداف آن در صحنههاي بينالمللي تقويت و از موفقيتهاي آن پاسداري کند / مصر هماهنگي با كشور برادر ايران در رياست سه ساله را دنبال ميكند. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران)
همکاری مشترک جنبش عدم تعهد، گروه ۷۷ و چین
باید همکاری خود را در چهارچوب جنبش عدم تعهد، گروه ۷۷ و چین برای تحقق اهداف مشترکمان در راستای توسعه کشورهای در حال توسعه و همكاريهاي جنوب ـ جنوب داشته باشيم. (موافق با مواضع جمهوری اسلامی ایران)