ادعاهای والاستریت ژورنال در آستانه دور جدید مذاکرات هستهای
پشت پرده چند سال رد و بدل شدن پیامهای مخفی میان ایران و آمریکا
در ماه سپتامبر جاری، این دو علاوه بر هماهنگ کردن مکالمه میان دو رئیسجمهور، نخست تلاش کردهاند در مقر سازمان ملل، اتاقی برای دیدار کوتاه بین رؤسای جمهور پیدا کنند، ولی چنین دیداری هرگز انجام نشد.
گفتوگوی تلفنی رؤسای جمهور ایران و آمریکا در آخرین ساعت
حضور روحانی در ایالات متحده با هیجان بسیاری در رسانهها مورد توجه قرار گرفت؛ اما
روزنامه آمریکایی والاستریت ژورنال مدعی شده که این تنها نمای آخر فرایندی
پیچیده و طولانی بوده است.
به گزارش «تابناک»، والاستریت ژورنال نوشته که مقامات شورای امنیت ملی آمریکا، بذرهای این گفتوگو را ماهها پیش از آن کاشته و از برخی حاکمان عرب، ایرانیان مقیم خارج از کشور و نیز دیپلماتهای سابق آمریکایی برای فرستادن پیامهای سری میان تهران و واشنگتن استفاده کردهاند؛ این خبری است که برخی مقامات کنونی و پیشین آمریکا، اروپا و خاورمیانه در اختیار این روزنامه گذاشتهاند.
بر این اساس، مدتها پیش از این، اوباما رئیسجمهور آمریکا به پونیت تالوار، متخصص ارشد دولت خود در امور ایران اجازه داده که دیدارهای مستقیم و گفتوگوهای تلفنی با مسئولان وزارت خارجه ایران داشته باشد. برخی از این ارتباطات در مسقط پایتخت عمان برقرار شده است. تالوار در این ارتباطات این پیام را به طرف ایرانی رسانده که ایالات متحده میخواهد، مناقشه بر سر مسأله هستهای ایران صلحآمیز حل شود. تالوار خود حاضر نشده که درباره نقش خود در این موضوع اظهارنظر کند.
بر پایه خبر این نشریه، مقامات دیگر آمریکایی و از جمله سوزان رایس نیز کانال ارتباطی با ایران بودهاند. وی با مجوز اوباما در فاصله زمانی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ و به هنگام حضور در سازمان ملل به عنوان نماینده ایالات متحده با همتایان ایرانی خود ارتباط برقرار کرده که از سرگیری این ارتباطات در شکلگیری تماس میان رءسای جمهور در سپتامبر جاری کارساز بوده است.
از سپتامبر سال جاری تاکنون، مقامات آمریکایی سه ارتباط رو در رو با ایرانیها داشتهاند و در جریان مذاکرات جاری در ژنو و در چهارچوب گفتوگوها با ۵+۱، چهارمین مورد از این گفتوگوهای رو در رو شکل خواهد گرفت. ظاهرا مقامات ایرانی در سازمان ملل به پرسشهای وال استریت ژورنال در این باره پاسخ ندادهاند. این نشریه بر این باور است که دولت اوباما از بیم واکنشهای متحدین خود، بخش زیادی از این ارتباطات را از دید آنها پنهان کرده است.
به گفته دیپلماتها و کارشناسان دانشگاهی، تالوار که مسئولیت دستیار ویژه رئیس جمهور و مدیر ارشد شورای امنیت ملی در امور ایران، عراق و دولتهای خلیج فارس را بر عهده دارد، گزینه مناسبی برای ارتباط با ایران است، به ویژه به این دلیل که در دولت اوباما، مسائل ایران در کاخ سفید پیگیری میشود.
وی پیش از این از کارکنان کمیته روابط خارجی سنای آمریکا بوده است که در آن زمان ریاست آن بر عهده بایدن معاون فعلی رئیس جمهور آمریکا بود. در این مسئولیت شغلی، تالوار عضوی از گروهی از دانشگاهیان آمریکایی، اعضای کنگره و دیپلماتهای بازنشسته بود که در دوره هشت ساله ریاست جمهوری جورج بوش با مقامات ایرانی دیدارهایی داشتهاند. دیگر افراد مهم در این گروه، ویلیام پری وزیر دفاع سابق، توماس پیکرینگ از معاونان وزارت خارجه آمریکا در دوره کلینتون و فرانک ویسنر، سفیر سابق آمریکا در مصر بودند.
بنا بر این گزارش، دیدارها با طرف ایرانی در اروپا و به ویژه در استکهلم، پایتخت سوئد برگزار شده و مجموعهای از نهادهای دانشگاهی آن را برنامهریزی کردهاند. بنا به ادعای این گزارش، طرفین در هتل و جلسات کنفرانس جمع میشدند تا راهی بیابند که هم ایران از حقوق هستهای خود برخوردار باشد و هم نگرانیهای غرب رفع شود. دستیاران محمود احمدینژاد رئیس جمهور پیشین ایران و علی اکبر صالحی وزیر خارجه پیشین ایران از جمله حاضرین در این نشستها بودهاند.
ویلیام لوئرس از جمله حاضرین در آن نشستها بر این باور است که بیشتر مباحثات آن روزها هنوز کاربردی است و ما تا حد زیادی به درک محتوای یک توافق رسیده بودیم.
تالوار در جریان انتخابات ۲۰۰۸ به تیم اوباما پیوست و بعدا اوباما دو نامه شخصی به رهبر ایران نوشت و تأکید کرد به دنبال تغییر نظام در ایران نیست و میخواهد مسأله هستهای را مسالمت آمیز حل کند؛ هر چند امیدهایی برای به نتیجه رسیدن این مسیر وجود داشت، رخدادهای سال ۸۸ در ایران، آن را به ناکامی کشاند.
وال استریت ژورنال در ادامه مطلب مفصل خود به نقش نهادهای دانشگاهی و تحقیقاتی آمریکایی در جریان یافتن دوباره ارتباط بین ایران و آمریکا پس از پیروزی روحانی در انتخابات ایران پرداخته و سیر حوادث تا سپتامبر امسال و حضور رئیس جمهور ایران در نیویورک را مرور و به نقش خزایی و رایس نمایندگان دو کشور در سازمان ملل در کاهش تنش بین دو طرف در سالهای اخیر اشاره میکند.
نشریه آمریکایی مدعی است در ماه سپتامبر جاری، این دو علاوه بر هماهنگ کردن مکالمه بین دو رئیس جمهور، نخست تلاش کردهاند که در مقر سازمان ملل، اتاقی برای دیدار کوتاه بین رؤسای جمهور پیدا کنند، ولی چنین دیداری هرگز انجام نشد.
گفتنی است، تالوار، ریاست تیم کارشناسان آمریکایی تحریمها و مسائل هستهای در دیدار ماه اکتبر در ژنو را بر عهده داشت و دیروز چهارشنبه نیز برای دور جدید مذاکرات وارد ژنو شده است؛ هر چند هنوز اختلافات زیادی برای به توافق رسیدن دو طرف وجود دارد، از زمان ورود تالوار به مسیر برقراری ارتباط بین ایران و آمریکا، لحن مذاکرات به میزان بسیاری تغییر کرده است.