در سال گذشته موضوع فروش خاك جزيره هرمز در خليج فارس به رسانهها رسيد اما مسوولان وقت آن را تكذيب كردند. با اين حال، اهالي جزيره و فعالان محيط زيست همواره بر اين موضوع تاكيد داشتند و گاه عكسها و گزارشهايي از پديده خاك فروشي منتشر ميشد. اينبار پديده خاك فروشي، صداي «احمد نادعليان» هنرمند محيطي مشهور را هم درآورد.
نادعليان با انتشار مقالهيي در وبسايت «مركز بينالمللي هنر محيطي ايران» به فروش خاك جزيره هرمز و تخريبهاي محيط زيستي كه اين اقدام در پي دارد اعتراض كرده و خواستار ثبت ملي ساحل جنوبي جزيره هرمز شده است.
جزيره هرمز يكي از جزاير ايراني خليج فارس است كه در وسعت 42 كيلومتر مربعي خود، تركيبات خاك متعددي را جاي داده است. بخشهاي مختلف خاك اين جزيره، رنگهايي چون سرخ، زرد و سفيد دارند و اين رنگها، باعث شده تا برخي گروهها اقدام به برداشت و صادرات خاك جزيره كنند. نادعليان در مقاله خود نوشته است: «سالانه هزاران تن خاك از جزيره بهرهبرداري و صادر ميشود. خاكهاي رنگي در مجاورت قلعه پرتقاليها كه شاخصترين اثر تاريخي جزيره هرمز است ذخيره و به صورت فلهيي صادر ميشود. پراكنده شدن خاك در اطراف قلعه براي گردشگران و مردم شهر مشكل ساز است. در ضمن مجاور بودن انبار خاك با مكان تاريخي غيرعقلاني است.» او با اشتباه خواندن صادرات خاك، خواستار بهرهگيري از اين منبع طبيعي براي اشتغال جوانان جزيره شده است.
اما اعتراض او تنها به صادرات خام محدود نميشود. نادعليان نسبت به آغاز به كار يك معدن آهن در جزيره نيز اعتراض كرده و گفته است: «آيا در كشور ايران معدن آهن كم است كه كوهي را از جزيره جابهجا نماييم؟ اداره حفاظت محيط زيست و ميراث فرهنگي نقش بسيار ضعيفي در جزيره دارند و مقابل قلعه پرتقاليها محل انبار سنگ آهن شده است.»
اين هنرمند همچنين با انتشار عكسهايي از تجمع زباله در سطح جزيره نوشته است: «از چندين سال قبل جزيره هرمز به عنوان يك منطقه نمونه گردشگري معرفي شده است و طرح آن براي الحاق به منطقه آزاد در مجلس شوراي اسلامي به تصويب كميسيون امنيت ملي رسيده است و براي ارائه در صحن علني مجلس آماده ميشود. در اين روند تاكيد شده است كه رويكرد مورد نظر منطقه آزاد رويكردي با محوريت گردشگري خواهد بود.
جزيره هرمز جذابيتهاي فرهنگي زيادي دارد. در صورت تصويب نهايي و آمدن مسافران بيشتر وضع بدتر خواهد شد.»او از طرحي موسوم به «بام خليج فارس» ميگويد كه بر اساس آن قرار است روي صخرههاي جنوبي جزيره تاسيسات اقامتي، رفاهي و گردشگري ايجاد شود. به عقيده نادعليان، اين كار باعث تخريب فضاي طبيعي و محيط زيست ساحل جنوبي ميشود.
اين ساحل داراي ديواره سنگي مرتفعي است كه چشمانداز زيبايي را براي گردشگران به وجود ميآورد و در فاز اول ساخت اين مجتمع قرار است تا 30 ويلا در اين ساحل احداث شود. نادعليان ميگويد: «آيا ما اجازه داريم يك مكان عام را به يك منطقه ويژه خواص تبديل كنيم؟» او ادامه ميدهد: «مركز تحقيقات سازمان حفاظت محيط زيست در 300 متري اين مكان است.
نخستينباري كه در سال 1385 به همراه هنرمندان استان هرمزگان براي انجام هنر محيطي به اين محل رفته بوديم به ما گفته شد كه اينجا محل تخمگذاري لاكپشتهاست و حضور ما مخل زيست و بقاي آنهاست. هنوز گردشگران از بالاي صخرهها لاكپشتها را ميبينند. حال سازمان حفاظت محيط زيست بايد پاسخ دهد كه آن حساسيت مناسب، چرا و چگونه ديگر وجود ندارد؟»
اين هنرمند سرشناس خواستار ثبت ملي ساحل جنوبي جزيره هرمز شده و از مسوولان دولتي خواسته است تا نسبت به ثبت اين جزيره اقدام كنند. او معتقد است كه هرمز با وجود آنكه در گلوگاه نفت جهان (تنگه هرمز) واقع شده و پيشينه تاريخي و فرهنگي غني دارد اما هنوز جزيرهيي ناشناخته است: «هرمز جزيرهيي است با مقياس انساني براي يك دوستدار طبيعت اگر راه برود در يك روز ميتواند به دورترين نقطه آن برود و شب به خانه بازگردد بدون اينكه به ماشين نياز داشته باشد. جزيرهيي نه آنقدر كوچك كه در آن جاي نگيري و نه آنقدر بزرگ كه در آن گم شوي.»