«بیت‌کوین» یک شبکه مالی آنلاین است که ایده طراحی آن برای نخستین بار توسط «ساتوشی ناکاموتو» ژاپنی مطرح شد و در حال حاضر پرچمدار آن «گاوین اندرسن» است و متقاضیان می‌توانند از آن، برای انجام پرداخت مالی استفاده کنند. در بسیاری از موارد «بیت‌کوین» همانند شبکه‌های پرداخت سنتی مانند کارت اعتباری «ویزا» یا «مستر کارت» یا «پی‌پال» یا همانند کارت‌های شتاب در کشور ما و پرداخت‌های کارت به کارت یا پرداخت از طریق اینترنت بانک است.
به نوشته ایران، «بیت‌کوین» در 2 مسأله اساسی با این روش‌های سنتی متفاوت است. اول این‌که «بیت‌کوین» هیچ مرکزیتی ندارد و هیچ کسی مالک یا کنترل کننده شبکه آن نیست و یک ساختار فرد به فرد دارد. «بیت‌کوین» نخستین شبکه مالی کاملاً باز دنیاست. شما برای ایجاد یک سرویس مالی در سیستم بانکداری سنتی باید با یک بانک قرارداد ببندید و با قوانین دست و پاگیر و بسیار محدود کننده‌ای روبه رو شوید، اما در شبکه «بیت‌کوین» هیچ کدام از این محدودیت‌ها وجود ندارد و افراد نیازی به هیچ مجوز یا همراهی جهت ایجاد یک شبکه مالی جدید بر پایه «بیت‌کوین» ندارند. دوم این‌که «بیت‌کوین» پول یا ارز مخصوص به خودش را دارد.
شبکه‌های «ویزا» و «مستر کارت» یا دیگر شبکه‌های داخل کشور، تراکنش‌ها را با ارزهای سنتی مانند دلار امریکا یا یورو انجام می‌دهند، این در حالی است که «بیت‌کوین» تراکنش‌ها را با واحد پولی جدید خود انجام می‌دهد. تراکنش فوری و بدون واسطه، پرداخت جهانی، کارمزد بسیار پایین و بی‌تأثیری تحریم بر بازکردن حساب «بیت‌کوین» از ویژگی‌های این پول است. همچنین «بیت‌کوین» از روش‌هایی از جمله (exchange خرید با سایر ارزها) و درآمد قطره‌ای در ازای مشاهده تبلیغات حاصل می‌شود. وب سایت‌هایی نیز وجود دارند که به اعضای خود «بیت‌کوین» رایگان می‌دهند، عملکرد این وب سایت‌ها عموماً مبتنی بر بخت آزمایی است. سپس «بیت‌کوین» می‌تواند با تبدیل شدن به سایر ارزها یا خرید از درگاه «بیت‌کوین» فروشگاه‌ها به فضای واقعی ورود پیدا کند.
این روزها با توجه به فراگیر شدن استفاده از پول الکترونیکی «بیت‌کوین» در بازار مبادلات اقتصادی فضای مجازی و ترغیب بیشتر ایرانیان برای استفاده از این سیستم، قرار است در سال آینده شورای ملی فضای مجازی با همکاری وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات، اقتصاد و دارایی، قوه قضائیه، بانک مرکزی و سایر دستگاه‌ها و نهادهای تصمیم گیرنده، سیاست‌های کلی استفاده از «بیت‌کوین» را تصویب کنند.
فردای بیت‌کوین در دستان شورا«قبل از این که پدیده «بیت‌کوین» فراگیر شود، همه دستگاه‌ها باید بیایند درباره نحوه فعالیت آن تصمیم‌گیری و سیاستگذاری کنند. تا به امروز هم با حضور نمایندگان وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای ذیربط، جلسات مختلفی درباره «بیت‌کوین» برگزار کردیم و امیدوارم در سال آینده بتوانیم این جلسات را ساماندهی کرده و سیاست‌های کلی مواجهه با پول مجازی را آماده کنیم و شورای عالی فضای مجازی هم تصمیم‌های خوبی راجع به این پدیده داشته باشد.
سعید مهدیون، معاون تنظیم مقررات شورای ملی فضای مجازی با اعلام مطلب فوق به ایران گفت: «بیت‌کوین» و «لایت‌کوین» که اخیراً مطرح شده است، پدیده‌هایی هستند که روی شبکه اینترنت فعالیت می‌کنند و به خاطر ویژگی‌هایی نظیر باند وسیع و محدودیت نداشتن نرم‌افزارها در اینترنت، کاربران خلاقیت‌های خود را در این شبکه عرضه می‌کنند. وقتی این خلاقیت راجع به موضوع پول باشد، چندین مسأله درباره آن مطرح می‌شود و در کشورهای مختلف هم روی آن کار می‌کنند، در کشور ما هم دستگاه‌هایی مانند بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و دارایی و سایر نهادهای ذیربط که متولی موضوع مسائل مالی و اقتصادی هستند، در تعامل با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تلاش می‌کنند تا موضع کشور را نسبت به این پدیده‌های مالی جدید روشن کنند.»
معاون تنظیم مقررات شورای ملی فضای مجازی در ادامه به آثار مثبت و منفی پدیده «بیت‌کوین» در کشور اشاره کرد و افزود: «بیت‌کوین» به دلیل این‌که به صورت کامل در فضای مجازی شکل می‌گیرد، مانند بقیه پول‌ها نیست، چرا که پول‌ها در یک فضای واقعی شکل می‌گیرند و اطلاعات آن به صورت صفر و یک در فضای مجازی جریان پیدا می‌کند. یعنی صفر و یکی که به عنوان پول در فضای مجازی می‌بینید، مابه‌ازای فیزیکی سند رسمی مانند سکه، اسکناس، سایر مسکوکات، اسناد و اوراق بهادار بوده که اطلاعات آن در فضای مجازی در حال چرخش است اما مواردی مانند «بیت‌کوین» یا «لایت‌کوین» مابه‌ازای فضای فیزیکی ندارد و به‌طور کامل در فضای مجازی به سر می‌برند. مهدیون با تأکید بر این‌که متأسفانه در فضای تبادل «بیت‌کوین» در اینترنت، گمرک و مرز وجود ندارد خاطرنشان کرد: «مبادلات مالی کشورها تحت یک سری قوانین و مقررات خاص صورت می‌گیرد، پس در نظام تبادل «بیت‌کوین» امکان پولشویی و کلاهبرداری، بسیار زیاد است و تمام نظام‌های مالیاتی دنیا را دور می‌زند.»
وی با اشاره به این موضوع که «نچرخیدن چرخه اقتصاد کشورها در سیستم «بیت‌کوین» از جمله آثار منفی آن است» تصریح کرد: «خاصیت پول فیزیکی این است که باید در چرخه اقتصادی بچرخد و جریان مالی ایجاد کند تا در ازای آن ثروت خلق شود، ولی اگر «بیت‌کوین» نگهداری شده و به کسی واگذار نگردد، ارزش آن بالاتر می‌رود.» معاون تنظیم مقررات شورای ملی فضای مجازی در ادامه به آثار مثبت «بیت‌کوین» بر فعالیت‌های اقتصادی اشاره کرد و گفت: «از جمله آثار مثبت «بیت‌کوین» این است که دیگر سکه و پول کاغذی ضرب و چاپ نمی‌شود و مبادلات اقتصادی به صورت راحت‌تر و توافقی صورت می‌گیرد.» وی افزود: «بیت‌کوین» به هر حال یک پدیده محسوب می‌شود و تا آنجایی که بنده اطلاع پیدا کردم، شماری از افراد در کشور ما جذب این بازار و فعالیت در آن شدند تا بتوانند «بیت‌کوین» تولید کنند.» مهدیون با بیان این‌که «هر روز که جلوتر می‌رویم، قوانین تولید «بیت‌کوین» سخت‌تر شده و در نتیجه ارزش آن نیز بیشتر می‌شود» تأکید کرد: «کسانی که از «بیت‌کوین» استفاده و آن را معامله می‌کنند و سرمایه کشور را خرج آن می‌کنند باید بدانند که ممکن است هر اتفاقی برای آن بیفتد، چرا که امکان کلاهبرداری، از بین رفتن، هک شدن یا نفوذ در آن وجود دارد یا ممکن است که بخشی از ثروت و دارایی کشور افزایش پیدا کرده و ارزش آن چند برابر شود.»
وی در پایان با بیان این‌که «تدوین و تنظیم مقررات «بیت‌کوین» باید توسط دستگاه‌های مربوطه و در یک اقدام هماهنگ مورد بررسی قرار گیرد» گفت: «نمی‌شود که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای پول و اعتبار، بانک مرکزی یا وزارت اقتصاد و دارایی هر کدام به صورت جداگانه در این مورد تصمیم بگیرند، بلکه باید در یک اقدام هماهنگ، سیاستگذاری‌های لازم در این باره صورت بگیرد. «بیت‌کوین» متمرکز در فضای مجازی است و بهترین جایی که می‌تواند نقطه کانونی متمرکز جهت تصمیم‌گیری در این زمینه باشد، این شورا است.»
وی افزود: «مقام معظم رهبری هم به صراحت در اساسنامه تشکیل شورای ملی فضای مجازی تأکید کرده‌اند که لزوم سرمایه‌گذاری وسیع و هدفمند در جهت بهره‌گیری از فرصت‌های ناشی از فضای مجازی در جهت پیشرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به بخش‌های گسترده و گوناگون مردم و همچنین ضرورت برنامه‌ریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن، اقتضا می‌کند که نقطه کانونی متمرکز برای سیاستگذاری، تصمیم‌گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور به وجود آید، بر همین اساس شورا تصمیم دارد تا در سال آینده به صورت جدی، وارد موضوع تدوین قوانین و مقررات استفاده از «بیت‌کوین» شود.»
