سد ليرو كه قرار است بر سرشاخه‌هاي دز ساخته شود، چند ده هزار درخت از رويشگاه‌هاي جنگلي بكر زاگرس كه زيستگاه گونه‌هاي نادر و در حال انقراض جانوري هم هست را به زير آب خواهد برد اما وزارت نيرو براي اجراي ارزيابي‌هاي زيست‌محيطي كوچك‌ترين اقدامي نكرده است.
به گزارش «اعتماد»، اين سد درست در نقطه تلاقي سه استان لرستان، خوزستان و چهارمحال و بختياري احداث خواهد شد. پيش‌تر گفته شده بود عمده نيروگاه و مخزن سد در بخش بشارت از شهرستان اليگودرز استان لرستان خواهد بود اما آن گونه كه دفتر تقسيمات كشوري وزارت كشور اعلام كرده مختصات اعلامي نقطه مورد اشاره در حوزه سرزميني استان چهارمحال وبختياري قرار گرفته و تمامي جاده‌هاي ارتباطي و دسترسي، تونل‌هاي انحراف آب و تجهيزات كارگاهي اين سد نيز در محدوده تقسيمات كشوري اين استان قرار دارد.
آن گونه كه هومان خاكپور، كارشناس منابع طبيعي، به «اعتماد» مي‌گويد: محل احداث سد، چه در استان لرستان و چه در استان چهارمحال و بختياري، بخشي از بكرترين رويشگاه‌هاي جنگلي زاگرس است كه علاوه بر خود سد، احداث جاده‌هاي دسترسي و تجهيز كارگاه سد نيز خسارات بسياري به اين منطقه وارد خواهد كرد.
دكتر سعيد يوسف‌پور، مديركل محيط زيست استان چهارمحال و بختياري نيز در اين باره مي‌گويد: گونه‌هاي جانوري متنوعي همچون خرس قهوه‌يي، پلنگ، كل و بز، تشي، روباه و... در منطقه زندگي مي‌كنند و در بازديد تازه مسوولان محيط زيست از منطقه، حضور سمندر لرستاني كه در معرض خطر انقراض و از گونه اندميك خاص زاگرس است نيز تاييد شده و از آن عكس هم گرفته‌اند.
به اين ترتيب با آبگيري سد ليرو زيستگاه گونه ارزشمندي كه «امپراتور» نام گرفته و با عنوان علمي Neurergus kaiseri در ميان گونه‌هاي «به‌شدت در معرض خطر» فهرست قرمز IUCN قرار دارد، به زير آب خواهد رفت. پلنگ ايراني نيز ديگرگونه در معرض خطر همين منطقه است و تازه مطالعات خاصي در مورد اينكه جمعيت خرس قهوه‌يي، خفاش‌ها، جوندگان و... چقدر است انجام نشده تا بتوان با اطمينان خاصي در مورد وضعيت آنها صحبت كرد.
با اين حال آن گونه كه مديركل محيط زيست استان چهارمحال و بختياري مي‌گويد : هيچ گونه سابقه پيگيري خاصي براي ارزيابي زيست‌محيطي نه در استان لرستان و نه در استان چهارمحال و بختياري از سوي وزارت نيرو انجام نشده است. اداره كل محيط زيست استان چهارمحال وبختياري در روزهاي آغازين سال 1393 طي نامه‌يي به وزارت نيرو نوشته كه شركت توسعه منابع آب بايد نسبت به اجراي بند الف ماده 192 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب 1390 اقدام كند.
در اين قانون آمده كه به‌منظور كاهش عوامل آلوده‌كننده و مخرب محيط زيست كليه واحدهاي بزرگ توليدي، صنعتي، عمراني، خدماتي و زيربنايي موظفند طرح‌ها و پروژه‌هاي بزرگ توليدي، خدماتي و عمراني خود را پيش از اجرا و در مرحله انجام مطالعات امكان‌سنجي و مكان‌يابي براساس ضوابط مصوب شوراي عالي حفاظت محيط زيست مورد ارزيابي اثرات زيست محيطي قراردهند و رعايت نتيجه ارزيابي‌ها توسط مجريان طرح‌ها و پروژه‌ها الزامي است.
ده‌ها هزار درخت از ميان ميرودسد ليرو يكي از پنج سد در دست احداث در استان چهارمحال و بختياري است كه با آبگيري آنها ده‌ها هزار درخت از جنگل‌هاي زاگرس نابود ميشود و تنها مخزن اين سدها حدود ?? هزار هكتار از بهترين رويشگاه‌هاي جنگلي زاگرس را پوشش ميدهد.
يوسف‌پور معتقد است كه هنوز نمي‌توان اطلاعات دقيقي داد كه چه ميزان يا چه سطحي از پوشش جنگلي يا چندهزار اصله درخت به زير آب خواهد رفت يا مثلا تونل‌هاي انحراف آب، سطوح خاكبرداري و نخاله‌هاي ساختماني سد به چه شكل خواهد بود. به اعتقاد او بايد به طور كلي در سياست‌هاي سدسازي در منطقه زاگرس و به ويژه استان چهارمحال و بختياري بازنگري كرد چرا كه اين وضعيت عملا بيش از 10 درصد رويشگاه‌هاي جنگلي زاگرس را به زير آب خواهد برد.
به گزارش «اعتماد» پيش‌تر عيدي، معاون امور عمراني استاندار چهار محال و بختياري با بيان اينكه به زودي عمليات اجرايي «اين طرح ملي» آغاز ميشود اعلام كرده بود كه در مسير ارتباطي اجراي اين سد جاده‌يي به طول 25 كيلومتر وجود دارد كه با هماهنگي اداره كل راه و شهرسازي استان چهار محال و بختياري آسفالت خواهد شد. مشاهدات اداره محيط زيست شهرستان كوهرنگ اين موضوع را تاييد كرده و نشان ميدهد كه جاده مزون كه يك جاده دسترسي محلي و خاكي بود هم‌اكنون شن‌ريزي شده و به زودي آسفالت خواهد شد بدون اينكه هيچ گونه مجوز زيست‌محيطي در اين باره صادر شده باشد.
هومان خاكپور خسارات ديگري را نيز به نابودي جنگل‌هاي بكر زاگرس اضافه ميكند: «رود دز يكي از سرشاخه‌هاي كارون است و آب آن بايد به كارون برسد و بنابراين درواقع احداث سد روي دز ناديده گرفتن حقابه خود كارون است و رعايت نكردن حقابه باعث به هم خوردن شرايط اكولوژيك رودخانه كارون بزرگ ميشود. افزون بر اين سد در منطقه‌يي احداث ميشود كه داراي تبخير بسيار بالايي است و بخش زيادي از آب پشت سد نيز تبخير خواهد شد.»
همه اينها در شرايطي رخ ميدهد كه حالا هر ساله مناطق گسترده‌يي از كشور با پديده ريزگردها دست و پنجه نرم ميكند اما رويشگاه‌هاي جنگلي زاگرس و منابع آبي خوزستان و چهارمحال و بختياري كه به مثابه فيلتري براي اين ريزگردها عمل مي‌كردند، روز به روز با چالش‌هاي تازه روبه‌رو مي‌شوند. حالا در منطقه‌يي از زاگرس كه آنقدر بكر است كه حتي سكونتگاهي روستايي نيز در آن شكل نگرفته و مسوولان محيط زيست در اسفندماه گذشته به دليل پوشش گسترده برف در منطقه نتوانسته بودند از آن بازديد كاملي داشته باشند، دو كانكس غريبه ديده ميشود. كانكس‌هايي كه محل استقرار مهندساني است كه آمده‌اند براي گمانه‌زني و نمونه‌برداري، اما نتيجه هرچه باشد، وقتي در بودجه سال 1393 رديفي براي سد ليرو در نظر گرفته شده است، پروژه بايد، دير يا زود، به هر شكل ممكن، اجرا شود؛ هر اندازه كه منطقه بكر و خسارت‌ها بزرگ باشد.
سد سازی در ایران برای نابودی محیط زیست است 