زنجان، اصفهان، کرمان، سیستان‌وبلوچستان، سمنان و خراسان. حتی می‌توان به راحتی گفت، شرق و غرب، جنوب و مرکز ایران. از میان ۳۱ استان کشور، تنها سه استان شمالی از بحران آب درامانند و سایه قطعی آب، جیره‌بندی و کم‌آبی از سرشان دور مانده. بقیه استان‌ها دست در یقه کم‌آبی انداخته‌اند و با بحرانی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که سال‌به‌سال، سایه‌اش پهن‌تر می‌شود و نگرانی‌ها را جدی‌تر می‌کند.
به گزارش وطن امروز، میزان برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی که ذخایر استراتژیک محسوب می‌شوند، قد بحران را بلندتر کرده و از جدی بودن خطری می‌گوید که مدت‌هاست مسئولان از آن با عنوان کم‌آبی یاد می‌کنند. به گفته معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست «بیش از ۸۵درصد ذخایر سفره‌های آب زیرزمینی کشور برای تامین آب مورد نیاز شهرها و روستاها مورد بهره‌برداری قرار گرفته و در برخی نواحی همچون استان فارس،برای رسیدن به آب باید ۳۰۰ متر زمین حفر شود.»
این بحران را احمدعلی کیخا، معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست به صورت دیگری معنا می‌کند و می‌گوید: «۱۵۰میلیارد مترمکعب آب معادل ۵برابر آب دریاچه ارومیه از آبهای زیرزمینی کشور برداشت شده. این برداشت‌های زیرزمینی عامل اصلی بروز مشکل و بحران کم‌آبی در سطح کشور است. بر همین اساس، در حال حاضر ۲۹۰ سفره آب زیرزمینی کشور در شرایطی نامناسب و به مراتب بدتر از دریاچه ارومیه قرار دارند.» وضع سفره‌های آب زیرزمینی کشور بدتر از دریاچه‌ای است که خشکی آن به نگرانی عمومی تبدیل شده و می‌گویند مرگش نزدیک است.
این کاهش، وقتی در کنار حجم آب سدهای کشور قرار می‌گیرد، نقش بحران را بسیار نزدیک‌تر از آنچه گفته می‌شود، ترسیم می‌کند. حجم آب موجود در مخازن سدهای تامین‌كننده آب تهران با كاهش ۱۸۸میلیون مترمكعبی در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته به حدود ۶۰۱میلیون مترمكعب رسیده است و این به معنای کاهش ۲۴درصد حجم آب ذخیره شده پشت سدهای پایتخت است. حجم آب موجود در مخزن سدهای لار، طالقان، كرج، ماملو و لتیان به ترتیب ۸۴، ۲۰۲، ۱۳۸، ۱۰۸ و ۶۹میلیون مترمکعب گزارش شده است.
جیره‌بندی در راه تهرانسه روز دیگر به تابستان و رسیدن فصل گرما باقی است، ذخایر آب سدها به پایین‌ترین سطح خود رسیده و بحران کم‌آبی همچون سال‌های نخستین دهه ۸۰ پشت درهای پایتخت ایستاده، همچون روزهایی که آب در مناطق مختلف پایتخت برای ساعاتی قطع می‌شد و طرح جیره‌بندی آب به اجرا درمی‌آمد. هشدار است یا واقعیت، اما چند وقتی است، استاندار تهران به صورت پیاپی از جیره‌بندی آب در تهران می‌گوید. حسین‌هاشمی صراحتا اعلام کرده در صورتی که مصرف کاهش پیدا نکند، جیره‌بندی پاییز به تهران می‌آید.
در چنین روزهایی، مصرف آب درمیان تهرانی‌ها بار دیگر رکورد زده و از ۳میلیون مترمکعب گذشته است. بنابر اعلام شرکت آب‌وفاضلاب استان تهران، جمع مصرف آب پایتخت از ابتدای سال به ۲۳۴میلیون و ۴۴۵هزار مترمکعب رسیده است. استاندار تهران هم با اشاره به افزایش ۳ تا ۴درصدی مصرف آب در تهران به خانه ملت می‌گوید: «این رقم بسیار نگران‌کننده است و در صورت ادامه چنین روندی از سیاست‌های جایگزین مانند جیره‌بندی آب استفاده خواهیم کرد. سال گذشته اعلام شد که اگر در مصرف آب صرفه‌جویی نشود در سال ۹۳ ناچار به استفاده از سیاست‌های جایگزین مانند جیره‌بندی آب هستیم. متاسفانه تاکنون بین ۳ تا ۴درصد افزایش مصرف آب را شاهد بودیم که این رقم بسیار نگران‌کننده است.»
فرسودگی لوله‌های آب در کشور به‌خصوص در پایتخت، در روزهایی که بحران کم‌آبی قد بلند کرده، نگرانی پررنگ مسئولان است، نگرانی که برای رفع آن قدمی برداشته نمی‌شود و در همین خصوص هاشمی یادآور می‌شود: «بعضی از مناطق لوله‌های فرسوده دارند که همین امر باعث نشتی آب می‌شود که متاسفانه این مهم مزید بر علت شده و بر افزایش مصرف آب افزوده است.»
استاندار تهران درخصوص میزان برداشت از آب چاه‌ها می‌گوید: «تاکنون ۳۰درصد از آب چاه‌ها برداشت می‌شد که اکنون قرار است این میزان به ۵۰درصد افزایش یابد، لازم به ذکر است که هیچ مشکلی از لحاظ غیربهداشتی بودن آبهای زیرزمینی وجود ندارد.» هر چند هاشمی میزان برداشت آب از منابع زیرزمینی را ۳۰درصد اعلام می‌کند اما به گزارش آب منطقه‌ای استان تهران از سیمای منابع آب استان، میزان برداشت سالانه از منابع آب زیرزمینی کشور حدود ۲میلیارد و ۷۲۶میلیون مترمکعب است که از این میزان، ۲میلیارد و ۳۱۷میلیون مترمکعب توسط چاه‌ها و ۱۶۱میلیون مترمکعب از آن توسط چشمه‌ها و مابقی از قنوات برداشت می‌شود.
هدررفت ۴۰درصدی آب به دلیل فرسودگی تاسیساتهدر رفتن آب به واسطه شبکه آبرسانی فرسوده کشور، ظاهرا به معضلی بزرگ تبدیل شده و یوسف حجت، مشاور سابق سازمان محیط‌زیست و استاد دانشگاه تربیت مدرس در این‌خصوص به «شهروند» می‌گوید: «در سیستم آبرسانی اتلاف آب زیادی داریم و وضع موجود لوله‌ها و تاسیسات زیرزمینی از نظر سلامت و بهداشتی نگران‌کننده است به‌ویژه زمانی که آب جیره‌بندی می‌شود مقدار بیشتری آلاینده وارد آب شرب می‌شود چون زمانی که آب پرفشار است از قسمت‌هایی که لوله‌ها شکستگی و نشتی دارد بیرون می‌زند و اجازه نمی‌دهد که فاضلاب و سایر آلودگی‌ها به آن وارد شود اما وقتی قطع یا جیره‌بندی می‌شود آلاینده‌ها از لابه‌لای شکستگی‌ها وارد لوله می‌شوند و آلودگی بسیار شدیدی را وارد آب شرب تهران می‌کنند. جیره‌بندی و قطع آب در تهران و شهرهای دیگر علاوه بر این‌که مردم را اذیت می‌کند از نظر آلودگی هم خطرناک است و لازم است مردم صرفه‌جویی کنند و نگذارند کار به مرحله‌ای برسد که جیره‌بندی شود.»
او در پاسخ به این پرسش که چه مقدار آب در تهران هدر می‌رود، می‌گوید: «زمانی که من در سازمان محیط‌زیست بودم و در جلساتی که با مسئولان داشتم می‌گفتند در تهران بین ۳۵ تا ۴۰درصد هدررفت آب به دلیل فرسودگی تاسیسات و لوله‌ها داریم.»
چکه شیرآب سالانه ۸۰ هزار لیتر آب را هدر می‌دهد
میزان هدررفت آب، تنها به شبکه آبرسانی کشور منتهی نمی‌شود، چکه شیرآب در منازل هم سهم بزرگی در هدررفت آب دارد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، یک نشتی کوچک در لوله‌ها، روزانه ۷لیتر آب و سالانه بیش از ۸۰هزار لیتر آب را هدر می‌دهد. این مقدار برای سه‌بار دوش گرفتن در هر روز در طول یک‌سال کافی است.
بحران آب در پایتخت شاید به دلیل جمعیت میلیونی که گرفتار آن خواهند بود، بیش از سایر استان‌ها و شهرهای کشور خود را نشان دهد، اما این بحران این روزها در استان‌های مختلف با خبرهای نگران‌کننده‌تری به نمایش درآمده است. بحران آب در ۵۰۰ روستای استان فارس. ۲۰۰ روستا در زنجان از بی‌آبی رنج می‌برند. ساکنان ۲۶۰ روستا در اصفهان مشکل تامین آب آشامیدنی دارند و... بحرانی که حالا پشت در پایتختی با جمعیت چند میلیونی نشسته است تا واقعیتی که در استان‌های دیگر جاری است را به تهران برساند و آن را نشان دهد.
