قابل پيشبيني بود كه سخنان اخير رييسجمهوريواكنشهاي بسياري را به همراه داشته باشد. حسن روحاني كه هميشه از باز بودن فضاي انتقاد سخن ميراند اكنون به نظر ميرسد شدت فشارهاي تحميلي بر نمايندگان كشور در موضوع پرونده هستهاي او را به تغيير موضع واداشته و براي چندمين بار برخورد تندي با منتقدان داشته كه حتي شگفتي طيف اصلاحطلب حامي وي را نيز موجب شده است. هر چند تعداد افرادي كه بهكارگيري ادبيات خاصي در سخنان روحاني را بر نتابيدند بسيار زيادند اما هستند كساني كه چاره كار دولت روحاني در برخورد با منتقدان را همين سخنان تند ميدانند كه البته بهكارگيري بعضي از الفاظ را تاييد نميكنند.
مرتضي حاجي يكي از آن معدود افرادي است كه سخنان روحاني را از سر ناچاري و بنابر تبيين مواضع براي ملت ميداند. وي در گفتوگو با اعتماد ضمن تاكيد بر اينكه برخي الفاظ در سخنان روحاني را صحيح نميداند ولي معتقد است كه بايد جواب منتقدان را در هر زمان داد و اين نحوه دفاع از تيم مذاكرهكننده بسيار بجا و بهموقع صورت گرفت.
بدون شك صحبتهاي دو روز پيش آقاي روحاني را شنيدهايد. اين اظهارات ايشان انتقادها و دفاعهاي متعددي داشته است. ارزيابي شما از صحبتهاي آقاي روحاني چيست؟فكر ميكنيد صحبتهاي آقاي روحاني چقدر بجا بوده است؟استنباطم اين است كه نكات محوري و كليدي در صحبتهاي رييسجمهور وجود داشت. با توجه به اينكه حاضران در آن جلسه ديپلماتهاي كشورمان در نقاط مختلف دنيا بودند و طبيعتا بايد بهعنوان سفراي ملت ايران شناخته شوند بنابراين بايد با تكيه بر پشتوانه مردمي، حمايت رهبري و دولت بتوانند مواضع خود را بهدرستي تبيين كنند. نكات اصلي اين سخنراني مربوط به سياست خارجي كشور و مذاكرات مربوط به هيات سياسي ايران با كشورهاي 1+5 و در موضع احقاق حقوق كشورمان در انرژي هستهاي است و بجا بود كه آقاي روحاني با شفافيت كامل اين موضوع را براي ديپلماتها و سفرا مطرح كرده و حمايت خود و دولت را از اين مذاكرات اعلام كند، بر درستي راهي را كه در آن گام برداشتهاند تاكيد كند تا شرايط مساعد باشد و مذاكرهكنندگان در محل ماموريت خود بتوانند با كمك اين پشتوانه، با جديت و قاطعيت مواضع ايران را تضمين كرده و از آن دفاع كنند.
بعد از سخنراني رياست جمهور بحثهاي زيادي در مورد الفاظي كه ايشان بهكار گرفتهاند، شده است. با توجه به شرايطي كه طي هشت سال گذشته بر كشور حاكم بود و در شرايطي كه حرف از انتقادپذيري از سوي روحاني شده چقدر اين رفتار را از ايشان بجا ميدانيد؟يك عده ديپلمات با خلوص نيت و تمام توان در يك كارزار بسيار سخت ديپلماتيك براي دفاع از حقوق ملت به عرصه وارد شده و از اين حقوق دفاع ميكنند. به گونهيي كه ميشود گفت فشاري كه بر طرف مذاكرهكننده وارد شده است چيزي كمتر از نبرد در عرصههاي نظامي نيست. وقتي كه آنان با همه توان خود دارند اين حقوق را تبيين و از آن در صحنه سياسي دفاع ميكنند بجاست كه در داخل كشور نيز يك انرژي مثبتي به آنان داده شود و تلاش آنها را مضاعف كند تا بتوانند در موضع خود استحكام لازم را داشته باشند و بدون تزلزل، سستي و نگراني از اينكه چه اتفاقي براي آنان ايجاد خواهد شد،با اطمينان بر اينكه رهبري نظام بر كارشان نظارت دارد و كار را در مجموعه نظام پيش ببرند نه در مجموعه يك وزارتخانه. اما كساني در داخل هستند كه اين مواضع را تضعيف ميكنند اين در حالي است كه در دوران جنگ هم رزمندهها در صحنه پيكار با همه وجود و توان و بضاعت محدودي كه داشتند مبارزه ميكردند و طبعا انتظار نميرفت كسي در پشت جبهه ايشان را تضعيف كند. اينجا نيز كار و تاثير كار مذاكرهكنندگان كمتر از نظامي جنگندهيي نيست در نتيجه نبايد دغدغه و نگراني از پشت جبهه وجود داشته باشد كه ذهن آنان را از محتواي مذاكرات منحرف كرد. وقتي اينچنين اتفاقي ميافتد تيم مذاكرهكننده، هدايتكننده و تبيينكننده مسير موضوعات دچار رنجش خاطر ميشوند. روحاني با اينكه با قاطعيت از تيم مذاكرهكننده و از استحكام مواضع ملت ايران حمايت و حمايت رهبري و مردم را اعلام كرد بسيار كار خوب، بجا و ارزندهيي بود. اما طبيعتا انتظار ميرود با مختصات شخصيتي روحاني و با سوابق روشني كه در عرصه سخنوري دارد و كه در اين زمينه دارد ادبياتي در شأن و جايگاه خود بهكار بگيرند. به نظرم ايشان يك مقداري در اين مساله تندي به خرج داد و كلماتي را مورد استفاده قرار داد كه از آقاي روحاني انتظار نميرفت. كسان ديگري بودند كه سابقه چنين كاري را داشتند و اتفاقا افتخار هم ميكردند و بسيار بدتر از اين الفاظ را بهكار گرفتهاند. اما آقاي روحاني متفاوت با بقيه است. بنابراين ضمن تاكيد بر درستي مواضع وي ايشان بايد از الفاظ مناسبتري استفاده ميكرد.
به نكته خوبي اشاره كرديد، فكر ميكنيد كه مواضع آقاي روحاني و لحن و ادبياتشان چقدر شبيه به برخي افرادي است كه در گذشته مردم از ادبيات آنها رويگرداني كرده بودند؟نزديك نيست. آقاي روحاني صرفا جواب منتقدان را دادند. جواب منتقد را هم بايد داد. منتها جواب همان محتواي صحبتهاي ايشان بود؛ تاكيد بر درستي مواضع، تاكيد بر درستي حقوق مسلم مردم در مذاكرات. جوابهاي روشني بود كه داده شد، خيلي از محتويات مذاكرات را طبيعتا نميشود علني كرد همانطور كه ايشان عنوان كردند. به نظرم جواب بايد داده شود. منتقدان ابهاماتي را ايجاد ميكنند كه دولت هم ابهام را بايد رفع كند. اگر منتقد معاند نيست و خصمانه موضع نگرفته ذهنش روشن ميشود و ديگراني كه ممكن است تحت تاثير آن شبههافكنيها قرار بگيرد تفهيم ميشود. جواب بايد داده شود اما با حفظ جايگاه و شخصيت منتقد فرض بر اين است كه از موضع دلسوزي و مصلحتانديشي براي كشور صحبت ميكنند.
خيليها تحليل ميكنند كه اين نوع برخورد روحاني به ضرر دولت تمام ميشود و هزينه بزرگي را براي پايگاه اجتماعي ايشان خواهد داشت، نظر شما چيست؟خيلي نگران نيستم البته ترجيحم اين است كه در اينگونه ادبيات در آينده تجديدنظري شود خيلي هم معتقد نيستم به اين موضوع دامن زده شود پيدا بود كه آقاي روحاني از اتفاقاتي كه در كشور افتاده و جوسازيهايي كه عمدتا با استفاده از منابع عمومي عليه دولت انجام ميشود بسيار دلگير و دلشكسته شده است و خلاف توقع و انتظار او بوده. اما بايد عنان سخن را محكم در دست نگه ميداشت كه كلمهيي از زبان جاري نشود كه بهانهيي به دست آناني داده شود تا شبيهسازي صورت بگيرد. فكر ميكنم منتقدان از موضع دلسوزي حرف نميزنند و بيشتر قصد اذيت دولت را دارند، منتظر چنين فرصتي هستند؛ بهانهيي پيدا كنند و بزرگنمايي كنند. تصورم اين است كه در آينده به خواست خدا اصلاح خواهد شد .
آيا چنين برخوردي تنها راه مواجهه با منتقدان است؟نه. اينگونه نيست. بايد مواضع را تبيين كرد. ملت خود خوشبختانه بسيار آگاه و هشيار است و تشخيص ميدهد كه چه كسي از موضع دلسوزي و استدلال و منطق صحيح سخن ميگويد و چه كسي خارج از اين موضع. لذا قضاوت را بايد به دست مردم سپرد منتها بايد كارهاي دولت را با شفافيت در اختيار مردم قرار داد تا فرصت را براي كساني كه ميخواهند القاي مشكل كنند فراهم نكند.
فكر ميكنيد توده مردم چه واكنشي نسبت به اينگونه برخوردها خواهند داشت؟كساني كه ديدم از اينكه روحاني خيلي قاطع و روشن از مواضع دولت و مذاكرات حمايت كردند و با شجاعت از توانايي نمايندگان كشور در مواجهه با مسائل دنيا و تعامل سخن گفت روحيه جديدي ملت پيدا كردند و آنچه من استنباط كردم خيلي از اين موضوع خرسندند اما اينكه برخي كلمات استفاده شده معتقدم خيليها نپسنديدند.
بسياري معتقد هستند كه آنهايي كه در سالهاي گذشته در مقابل ادبيات چندين برابر تندتر آقاي احمدينژاد سكوت كردهاند حالا نبايد در مقابل آقاي روحاني نيز چنين واكنش منفي نشان دهند چرا كه در گذشته سكوت كرده بودند، شما چه فكر ميكنيد؟من اينگونه تحليل ميكنم كه اين افراد بهكارگيري اين ادبيات را از آقاي روحاني توقع نداشتند اما از نفر قبلي اينگونه سخن گفتن را بعيد نميدانستند اگر ميبينيم كه امروز برخي كه در برابر بسياري از سخنان ركيك رييس دولت قبلي سكوت ميكردند و اكنون در قبال حسن روحاني موضع گرفتهاند به اين دليل است كه اين ادبيات روحاني برايشان قابل تصور نبود. اما هر چه باشد ادبيات روحاني به مانند احمدينژاد نگران كننده نيست.