نگاهي به اولین نسل تجارت اینترنتی در ایران
قهار ترین اینترنت بازها در ایران دهه شصتی هایی هستند که در دوران کودکی و نوجوانی خود حتی نامی از اینترنت به گوششان نرسیده بود. این را مسأله را می توان به یک وبگردی ساده و یک حساب سرانگشتی دریافت.
به گزارش کاسب نیوز بیش از 20 سال پیش بود که دنیای اینترنت به دنیای ایرانیان پیوند خورد.یعنی اوایل سال 71 که بزرگ ترین دهه شصتی ها یعنی متولدین سال 1360 تنها 11 سال داشتند.
در این سال تعداد کمی از دانشگاههای ایران از جمله دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه گیلان، توسط مرکز تحقیقات فیزیک نظری و از طریق پروتکل uucp به اینترنت وصل شدند تا با دنیای خارج ایمیل رد و بدل کنند.
در سال 1372 اما ایران رسما به شبکه اینترنت پیوست و نخستین رایانه ای که در ایران به اینترنت متصل شد، مرکز تحقیقات فیزیک نظری در ایران بودتا اینکه پس از کش و قوس های فراوان پروژه یونیکد در ایران با قرارداد شورای عالی انفورماتیک و همکاری بنیاد دانش و هنر واقع در انگلستان و با نظارت و مدیریت فنی دانشگاه صنعتی شریف تحت عنوان ((فارسی وب)) آغاز می شود.
هدف پروژه این بود که با گنجاندن کامل و جامع الفبای فارسی در استاندارد یونیکد، نشر فارسی در کامپیوتر، مخصوصا اینترنت و وب، استاندارد شود و اصولا مشکل قلم (فونت) های غیر استاندارد موجود در نرم افزارهای ایرانی حل شود. در ان روزها بزرگترین دهه شصتی ها حالا 17 ساله بودند.
جوانان و نوجوانان پر شوری که هرگز جز دوچرخه سورای و بازی کردن در کوچه و خیابان با همسالانشان تفریح دیگری نداشتند و از ماهواره و اینترنت نیز چیزی نمی دانستند به یکباره با سرو سامان گرفتن اینترنت در کشور که تا سال 80 به طول انجامید در دنیایی قرار گرفتند که هم پر از سرگرمی و جاذبه بود و هم به تدریج دریافتند که این دنیای مجازی می تواند منبع در آمد خوبی باشد.
بنابراین جوانان و نوجوانان دهه شصتی با یک حساب سرانگشتی اولین و پر و پا قرص ترین مشتریان اینترنت در ایران شدند .کم کم اما عنوانی با نام تجارت الکترونیک در میان جوانان دهه شصتی جای خود را باز کرد.
در واقع تمام ابعاد تجارت و فرایند بازار سنتی را که بتوان با اینترنت و تکنولوژی وب انجام داد تجارت الکترونیکی می نامد.
این نوع تجارت در ایران درواقع با متولد شدن اینترنت و با راه اندازی وب سایت های سرگرمی، چت روم های ایرانی و سرویس های ارائه دهنده وبلاگ های فارسی آغاز شد.
البته راه اندازی یک سایت اینترنتی هزینه های مختلفی دارد، هزینه هایی از قبیل هزینه دامنه، هاست، طراحی سایت، پشتیبانی فنی، پشتیبانی کاربران و... برخی از این هزینه ها سالیانه و برخی دیگر مقطعی هستند.
هر چه میزان بازدید سایتی افزایش پیدا کند هزینه هایی از قبیل پشتیبانی کاربران و هاست نیز افزایش پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر تا زمانی که یک سایت پربازدید نباشد شخصی حاضر نخواهد به آن هزینه ای بابت تبلیغات پرداخت کند.
پرشین بلاگ و آغاز رسمی تجارت دهه شصتی ها
پرشین‌بلاگ اما نخستین ارائه‌دهندهٔ خدمات وب‌نوشت تماماً فارسی بود که ۲۳ خرداد ۱۳۸۱ رسما کار خود را آغاز کرد. پیش از پرشین‌بلاگ، علاقه‌مندان به وبلاگ‌نویسی از طریق سایت بلاگر می‌توانستند به فارسی وب‌نوشت ایجاد کنند؛ ورود پرشین‌بلاگ به فضای وب‌نوشت‌های فارسی، جهش ناگهانی در وبلاگ‌نویسی ایران ایجاد کرد و جوانان ان روزها را که همه دهه شصتی بودند، وارد دنیای جدیدی کرد.
همزمان با ورود اولین وبلاگستان فارسی، بازار وبلاگ های تبلیغاتی که به معرفی محصولات یا خدمات به صورت نوشتاری در وبلاگها می پرداختند داغ شد.
هر چند که پرشین بلاگ وبلاگ های تبلیغاتی را مصدود می کرد اما باز هم این وبلاگ ها ساخته می شدند.نحوه کار نیز به این صورت بود که به عنوان مثال یک آرایشگر با معرفی خود و کارش شماره تماس خود را در وبلاگش منتشر می رکرد.
بعد از آنیز بازار بنرهای تبلیغاتی که وبلاگستان فارسی امکان قرار دادن انها را در صفحات وبلاگ فراهم می کرد داغ شد و عکس های کوچکی که نوشته های تبلیغی روی انها حرکت می کرد برای معرفی سایر وبسایت ها و حتی محصولات تجاری باب شدند.
حتی خود ارائه دهنده گان سرویس وبلاگ های فارسی که حالا تعداشان زیاد شده بود، مانند بلاگفا، بلاگ اسکای، میهن بلاگ... همه و همه مدیران جوان دهه شصتی داشتند وصفحه ای برای گرفتن تبلیغات در وب سایت خود ایجاد کردند.
ظهور سایت های جذب آگهی اینترنتی
در همین زمان بود که نیاز به وجود سایت های تخصصی برای تبلیغات در اینترنت احساس شد و این مساله باعث شد ایده ایجاد وبسایت های آگهی در اینترنت از سایت های غربی گرفته شود.
محسن، مهندس کامپیوتر امروز که متولد سال 1362 است و یکی از سایت های اینترنتی جذب آگهی را مدیریت می کند در این خصوص می گوید: من فعالیت اینترنتی ام را از وبلاگ نویسی در بلاگر اغاز کردم .آن روزها 17 سال بیشتر نداشتم و رویایم این بود که کامپیوتر بخوانم.
او ادامه می دهد: در همان روزها بود که تصمیم به فروش دوچرخه ام گرفتم و به فکرم رسید تا برای فروش دوچرخه ام در وبلاگم تبلیغ کنم. به همین دلیل بود که مشخصات دوچرخه ام و شماره تلفن مغازه پدرم را در وبلاگم گذاشتم و دوچرخه ام طرف دو هفته فروش رفت. از همان زمان فهمیدم که اینترنت می تواند منبع خوبی برای تجارت باشد.
محسن تاکید می کند: این فکر از همان 17 سالگی با من بود تا اینکه 3 سال پیش توانستم با ایجاد یک سایت جذب آگهی اینترنتی به کسب درآمد بپردازم.
سایت های موفقی چون ایستگاه، بورس کالا، سایت جامع تبلیغ و... از محصولات موفق این نوع سایت ها هستند که با جذب آگهی از آژانس های مسافرتی گرفته تا بنگاه های معاملات ملکی به کسب درآمد می پردازند.
تبلیغات کلیکی و کسب درآمد
از سوی دیگر برخی از این سایتها کاربران را به کسب در امد از راه کلیک بر روی لینکها تشویق می کردند که به تبلیغات کلیکی شهرت دارد.
در این نحوه از تبلیغات سایت تبلیغی به گرفتن تبلیغ از برند های مختلف تجاری و یا آژانس های مسافرتی و وب سایت ها می پردازد و به انها قول کلیک بالا بر روی تبلیغاتشان را می دهد.
به این ترتیب هم با معرفی کالا و یا خدمات پول در یافت می کند و هم کاربرانی را جذب می کند که بر روی لینکهای تبلیغاتی کلیک کنند و برای هر کلیک به آنها پول می دهد.
این نوع سایت ها در واقع یک سایت واسطه هستند. این سایت ها مانند شرکت های تبلیغاتی هستند و مدیران وب سایت های دیگر با مراجعه به این سایت ها از آنها درخواست می کنند تا بازدیدکنندگان شان را افزایش دهند. این سایت های واسطه هم با دریافت مبالغی پول، به مدیران آن سایت ها قول می دهند تا بر فرض در مدت یک ماه تعداد کاربران آنها را دوبرابر کنند.
محمد متولد سال 1364 یکی از مدیران موفق سایت تبلیغات کلیکی است که می گوید از این طریق ماهی حداقل 2 میلیون تومن درآمد دارد و این غیر از پولی است که برای کلیک کردن به حساب کاربران واریز می کند.
او ادامه می دهد: نحوه کار چنین است که اکثر سایت ها به ازای مشاهده هر آگهی در مدت زمان معین (معمولا 30 تا 60 ثانیه) مبلغی (مثلا 10 تومان) به شما می دهند. در این صورت درآمد روزانه شما با مشاهده سه آگهی در روز می شود 30 تومان. با این حساب درآمد ماهانه شما با مشاهده 3 آگهی در روز 900 تومان می شود.
محمد توضیح می دهد: عضویت شما در این قبیل سایت ها چندین حالت مختلف دارد. حالت اول عضویت معمولی است که با فعالیت بیشتر می توانید عضویت خود را به برنزی، نقره ای و طلایی ارتقا دهید. در حالت عضویت معمولی شما مجاز به داشتن 50 زیرمجموعه هستید که با مشاهده هر آگهی توسط زیرمجموعه چهارتومان به حساب شما افزوده می شود.
با این حساب درآمد روزانه هر زیرمجموعه با مشاهده سه آگهی در روز 12 تومان و درآمد ماهانه هر زیرمجموعه با مشاهده سه آگهی در روز 360 تومان می شودو درآمد ماهانه 50 زیرمجموعه با مشاهده سه آگهی در روز 18000 تومان خواهد شد. در نتیجه شما اگر 50 زیرمجموعه داشته باشید می توانید 18900 تومان از یک سایت درآمد داشته باشید.
البته آمارها نشان می دهد که به دلیل بی نام نشان بودن مدیران این نوع سایت ها بسیاری از کاربران پول خود را دریافت نکرده اند و دستشان هم به جایی بند نیست پس برای عضویت در این سایت ها باید دقت زیادی به کار برد.
خرید گروهی در اینترنت و کسب درآمد
بعد از ایجاد سایتهای تبلیغاتی اینچنینی اما پای سیستم های خریدگروهی به اینترنت باز شدو سایت هایی مانند آف چی، نت برگ و تخفبفان و دابی پا به مرحله ظهور گذاشتند.
سایت هایی که به معرفی رستوران ها، آرایشگاه ها، مراکز تفریحی و ... می پردازند اما نحوه کارشان چنین است که با گرفتن تخیف مثلا 10 درصدی برای کاربران انها را به رفتن به فلان رستوران یا فلان آرایشگاه ترغیب می کنند.
سایت تخفیفان یکی از وب سای های موفق در این زمینه است که مدیر آن یک دهه شصتی است.این سایت در حوزه کارآفرینی به‌عنوان سایت برتر چهارمین دوره جشنواره وب ایران معرفی شد.
مدیر این سایت نازنین دانشور، متولد 1362 است که لیسانس مهندسی نرم‌افزار و فوق‌لیسانس IT از دانشگاه امیرکبیر را دارد.
او در خصوص کسب و کار اینترنتی اش می گوید: همیشه به‌دنبال راه‌اندازی کسب‌و‌کاری مستقل بودم. همیشه فکر می‌کردم که در ایران کاری انجام دهم. در آلمان در شرکت Groupon کار می‌کردم و در بخش فنی فعالیت داشتم. ایده راه‌اندازی سیستمی مشابه این شرک، در ایران ذهن مرا مشغول کرده بود. زمانی که کارمند بودم بر این پروژه هم کار می‌کردم که خودم بتوانم سایت مستقلی داشته باشم. در نهایت هم کار اصلی را با یکی از همکاران آلمانی انجام دادم. کارم نوشتن پروژه‌های تجارت الکترونیک بود. بخش فنی پروژه را خودمان انجام دادیم و فعالیت سایت آغاز شد.
دانشور در مورد نحوه کار تخفیفان توضیح می دهد: فروشندگان در سایت ما محصولات و خدماتشان را با تخفیف ویژه سایت تخفیفان ارائه می‌دهند. مشتریان می‌توانند کوپن تخفیف موردنظرشان را تهیه کرده و سپس از فروشندگان، محصولات را با تخفیف ویژه دریافت کنند. این سیستم برای کاربران کاملا رایگان است.
سایت ما در واقع یک سیستم تبلیغات است. شرکای تجاری ما محصولات و خدماتشان را با درصد تخفیف قابل‌توجهی ارائه می‌دهند و از طرف دیگر مشتریان کوپن تخفیف خریداری می‌کنند. اینکار باعث می‌شود که برای شرکای تجاری خود در یک بازه زمانی کوتاه مشتریان زیادی ایجاد کنیم. کاربران با عضو شدن در سایت و وارد کردن آدرس ایمیلشان هر روز از ما پیشنهادهای جدیدی دریافت می‌کنند.سیستم ما هزینه اولیه‌ای برای شرکای تجاری ندارد، بنابرین مورد استقبال قابل‌توجهی قرار گرفته است.
گفتنی است هم اکنون فعالیت این نوع سایت ها در فضای اینترنتی کشور بسیار باب شده است چرا که هم برای جذب مشتری برندهای تجاری مناسب است و هم برای کاربران.
باب شدن سایت های خرید و فروش ملک
اما از انجایی که مسکن همواره نقش مهمی در زندگی انسان ها دارد بنگاه های انلاین در اینترنت ایجاد شده که هم سرعت پیدا کردن مسکن برای متقاضیان را بالا ببرد و هم موجودی های بنگاه های املاک را در اختیار تعداد بیشتری متقاضی قرار دهد.
این روزها علاوه بر این که همه بنگاه های بزرگ معاملات ملکی برای خود وب سایت دارند، عضو وب سایت های رسمی خرید و فروش انلاین ملک نیز هستند.
سایت هایی چون مشاورین، دلتا، شبکه سراسری املاک ایران ، نارون و ...این امکان را به متقاضیان فروش ملک یا زمین می دهد که به زور رایگان ملک یا زمین خود را در این سایت ها معرفی کنند و بعد از فروش درصدی را به این سایت ها بپردازند.
این سایت ها با استقبال بنگاه های معاملات ملکی مواجه شده است و اکثر بنگاه ها املاک و مستغلات خود را برای فروش در این وب سایت ها معرفی می کنند.
سامان متولد 1367 فرزند یک بنگاه دار مشهور در تهران است که توانسته بنگاه پدرش را به یک بنگاه آنلاین تبدیل کند.
او در این خصوص می گوید: بعد از راه اندازی وب سایت خرید و فروش آنلاین ملک ، تعداد تماس ها با بنگاه تا 60 درصد افزایش پیدا کرده است و به متقاضیان خرید و فروش تا 40 درصد اضافه شده است.
این نوع سایت های خرید و فروش مسکن نیز به دلیل راحتی کار برای هر سه دسته یعنی متقاضیان خرید، متقاضیان فروش و بنگاه های املاک بسیار مورد توجه قرار گرفته چرا که هم سرعت جستجو را افزایش می دهد و در زمان صرفه جویی می کند و هم امکان دسترسی به موارد بیشتری را در اختیار قرار می دهد.
در میان هیاهوی کسب در امد در اینترنت اما سایت های خبر رسان که به سایت های خبری در کشور معروفند نیز از غافله عقب نمانده اند.سایت هایی چون عصر ایران، تابناک، فردا و پارسینه که با رنک زیر 100جزء 20 وبسایت اول خبری کشور هستند همه مدیران جوان دهه شصتی دارند که با سوار شدن بر جریانات سیاسی و اقتصادی کشور و با خبر رسانی به مردم توانسته اند جایگاه مناسبی در اینترنت کسب کنند.
اگر به صفحه اول این وب سایت ها دقت کنید بنرهای رنگارنگی را در گوشه و کنار سایت خواهید دید که گاه تبلیغ یک بانک یا موسسه تجاری است و گاه هتلی را برای اقامت توصیه کرده است.
در واقع رنک بالای این سایت ها که نشان از بازدید روزانه بالای آنهاست .
***
بی تردید بهره گیری از فناوری اطلاعات یکی از حلقه های لازم برای افزایش کارایی تجاری در اقتصاد ملی است. امروزه استفـاده از اینترنت و کسب و کـارهـای حاصل از این فنـاوری توسط شرکت ها، به وسیله ای برای کسب مزیت رقابتی در کسب و کارها تبدیل شده است.
تحولات جدید قرن بیست و یکم و جهانی شدن بازار و به دنبال آن، بروز شیوه های جدید تجارت و بازاریابی که تحت تاثیر پیشرفت سریع و همه جانبه علم و فناوری به وجود آمده و بسیاری از اقتصاددانان، متخصصان و آینده نگران را بر این باور داشته که در سال های اخیر انقلابی شبیه انقلاب صنعتی به وقوع پیوسته است و ایران و ایرانیان نیز نباید از این تحولات جا بمانند.
در واقع نوجوانان دهه شصتی اما که این روزها سنین جوانی را پشت سر می گذارند و می رود به میان سالی وارد شوند، پیشگامانان تجارت الکترونیک در ایران هستند.
تجارتی که جا دارد همچنان گسترده تر شود و درباره ان فرهنگسازی شود.
