در سال همدلی و همزبانی دولت و ملت، تازه خبردار شدهایم سالها چیزی میخوردیم که نمیدانستیم چیست و از کجا آمده، ولی مسئولان از جزئیاتش آگاه بودند؛ مسئولانی که برخیشان رفته و جای خود را به افراد جدیدی سپردهاند که به جای نقد جدی مطلب، نظریات و فرضیاتشان را مطرح میکنند.
به گزارش «تابناک»، هفته گذشته ادعایی در رسانههای هندی مبنی بر قرار گرفتن گوشت بوفالو هندی در ردیف تجارتهای ترجیحی به کشورمان منتشر شد که حالا به یکی از سوژههای مهم خبری برای هموطنانمان تبدیل شده و آنقدر آب و تاب یافته که در قامت یک دغدغه خود را نشان داده و واکنشهای بسیاری به همراه داشته است.
مهدی خلج، رئیس سازمان دامپزشکی کشور، نخستین مسئولی بود که در این باره مورد پرسش قرار گرفت و با تأییدِ تلویحی خبر ارسال پیشنهاد کشورمان برای برقراری تجارت ترجیحی با هند، گفت: در گذشته واردات این محصول به صورت محدود آن هم برای فرآوردههای گوشتی حرارت دیده مانند سوسیس و کالباس مجوز داشته است؛ اما برای گسترش واردات این محصول در درازمدت و در قالب تجارت ترجیحی، باید طی جلسات متعدد با مسئولان دامپزشکی هندوستان به توافقاتی مشترک برسیم.
وی در ادامه افزود: در جلسات مشترکی که با هندیها برگزار خواهیم کرد، باید به مفاد مهم در توافق نامه مشترک مانند چگونگی تولید و ذبح بهداشتی و شرعی برای تأمین گوشت سالم به تفاهم برسیم. همچنین از سلامت تولید این محصول در هندوستان اطمینان حاصل کنیم.
بدین ترتیب نخستین ابهامات ماجرا در سخنان این مسئول آشکار شد؛ چگونه تاکنون از واردات گوشت بوفالوی هندی به کشورمان بیاطلاع بودیم؟ اگر این واردات مسبوق به سابقه است، چه دلیلی دارد که درباره ذبح بهداشتی و شرعی آن تحقیق کنیم؟ آیا تمامی واردات این محصول تا به امروز، بدون داشتن تأییدیههای بهداشتی و شرعی بوده؟
از اینجا به بعد بود که واردات گوشت بوفالو به کشور به خبری پر سر و صدا تبدیل و موافقان و مخالفان، سریع مقابل یکدیگر صف آرایی کرده و شلیک ابهامات به سمت یکدیگر، آغاز شد؛ ابهاماتی مانند عرضه این گوشت در جامعه (نه به صورت حرارت دیده و در فراوردههایی مانند سوسیس)، چرب بودن این نوع گوشت، آلوده بودنش به انگلی خاص و... .
جالب اینکه این ابهامات، اغلب از طرف نهادهایی مطرح میشدند که در موضوع سلامت مواد غذایی در کشور، همگی مسئول به شمار میآیند؛ سه سازمان ناظر بر سلامت مواد غذایی کشور، یعنی: سازمان ملی استاندارد، سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی.
البته شاید مهمترین اشکال، همین تعدد سازمانهای نظارتی در عرصه سلامت مواد غذایی باشد که قدرت تصمیم گیری را از همه این نهادها میگیرد و اجرای تصیماتشان را به پروژهای فرسایشی و آسیب پذیر تبدیل میکند، تا آنجا که وزیر بهداشت به دور از محافظهکاری درباره آن میگوید: در بحث نظارت داخلی در حوزه غذا به شدت ضعیفیم.
مثال بارز این ناهماهنگی و ضعف نظارتها را هم میتوان در واردات گوشتهای بوفالو پیدا کرد. روز گذشته، رئیس سازمان غذا و دارو پرده دیگری از نظارتهای «به شدت ضعیف» در حوزه غذا را رونمایی کرد و گفت: ما از سازمان دامپزشکی این سؤال را داریم که اگر گوشت بوفالوی هندی مورد تأیید است، چرا فقط باید در سوسیس و کالباس مصرف شود؟
گفته میشود، چربی گوشتهای بوفالوی هندی که اخیراً وارد شده است، بیش از حد مجاز است و مصرف مداوم آن به سلامت انسان ضربه میزند.
جالب اینکه به گفته رئیس سازمان غذا و دارو، بیش از ۹۰ درصد گوشت مصرفی را خودمان تولید میکنیم و حالا در این شرایط این پرسش پیش میآید چرا باید برای این سهم ۱۰ درصدی از واردات، فرآوردههای گوشتی مسألهدار وارد کنیم.
در حوزه سلامت گوشت هم سازمان غذا و دارو، سازمان ملی استاندارد و سازمان دامپزشکی، هر سه به نوعی مسئول نظارت بر سلامت فرآوردههای غذایی مشتق شده از گوشت هستند، اما در این حوزه هم بین این سازمانها در زمینه واردات گوشت سالم اختلاف نظر وجود دارد و مثلاً سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، نسبت به سلامت گوشتهای وارداتی از سوی سازمان نظام دامپزشکی، ابراز تردید کرده است.
این فقدان هماهنگی در حالی اتفاق میافتد که حداقل انتظار میرود در جایی که پای جان و سلامت مردم در میان است، وحدت رویهای بین سازمانهای مسئول وجود داشته باشد.
رئیس سازمان غذا و دارو، مسئولیت واردات این گوشتها را سازمان دامپزشکی میداند و تأکید کرده که اگر این سازمان گوشت وارداتی را تأیید کند، ما به آن اطمینان داریم که همه مسائل سلامتی را رعایت کرده است.
این حرف مبهم رسول دیناروند، این پرسش را پیش میآورد که آخرش این گوشتهای وارداتی سالم هستند یا خیر؟
محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفتوگو با جامجم توضیح میدهد که مسئولیت نظارت بر فرآوردههای خام گوشتی با ما نیست و اگر رئیس این سازمان هم این جمله را مطرح کردند، صرفاً از این جهت بوده است که خواستهاند هر گونه ابهامی در این زمینه برطرف شود و در واقع، رئیس سازمان غذا و دارو، فقط طرح مسأله کردند و ما خودمان هم منتظر جواب از سوی نظام دامپزشکی هستیم.
این مقام مسئول درباره اینه بالاخره سلامت گوشتهای بوفالو مورد تأیید این سازمان هست یا خیر و چرا بین سازمان غذا و دارو و نظام دامپزشکی، هماهنگی وجود ندارد، تأکید میکند قانون چنین وظیفهای به ما محول نکرده و ما فقط درباره سلامت مواد گوشتی و به طور کلی مواد غذایی حرف میزنیم که بستهبندی و فرآوری شده باشد، نه درباره سلامت گوشتهای خام.
سازمان استاندارد: ما هم بیخبریمیک ضلع دیگر از این مثلث نظارت بر مواد غذایی به سازمان ملی استاندارد ایران برمیگردد.
امیدعلی مسعودی، مدیرکل روابط عمومی سازمان ملی استاندارد ایران و مشاور عالی این سازمان هم درباره سلامت گوشتهای وارداتی بوفالو یگوید: ما هم مثل سازمان غذا و دارو فقط متولی سلامت فرآوردههایی هستیم که فرآوری شده باشد و مسئولیت تأیید گوشتهای وارداتی خام با ما نیست.
این مقام مسئول درباره اینکه با این حساب، تفاوت وظایف سازمان شما با سازمان غذا و دارو چیست، عنوان میکند که ما کف و حداقل کیفیت مواد غذایی را رصد میکنیم و تأیید ما به این معنی است که مصرف آن محصول مشکل سلامت ندارد، اما سازمان غذا و دارو، حداکثر کیفیت محصولات را میسنجد.
یعنی سازمان غذا و دارو میتواند از توزیع یک محصول کمکیفیت که مورد تأیید سازمان ملی استاندارد هم باشد، جلوگیری کند.
نظام دامپزشکی: گوشت بوفالو سالم استهم سازمان غذا و دارو و هم سازمان ملی استاندارد، وظیفه نظارت بر گوشتهای وارداتی را در حیطه وظایف سازمان نظام دامپزشکی میدانند.
با وجود اینکه در سالهای اخیر، بحثهای زیادی درباره سلامت گوشتهای آغشته به مواد رادیواکتیو، مرغهای حاوی سرب و دهها محصول گوشتی مشکوک دیگر مورد تردید کارشناسان قرار گرفته، تقریباً در همه موارد، سازمان دامپزشکی اعلام کرده که سلامت گوشتهای توزیع شده در بازار مشکلی ندارد.
این بار هم یک مقام مسئول در سازمان نظام دامپزشکی که نمیخواهد نامش فاش شود، به جامجم میگوید: سلامت گوشتهای بوفالویی که وارد شده، اصلاً مشکلی ندارد و هر حرف و حدیثی درباره ناسالم بودن آن صحت ندارد.
این مقام مسئول خاطرنشان میکند که همین الان هم مردم بومی از گوشتهای گاومیش در استانهای آذربایجان غربی و خوزستان استفاده میکنند که این گاومیشهای ایرانی در حقیقت همان بوفالوهای هندی هستند که به صورت گلهای زندگی میکنند.
وی بر این باور است که چربی بالای این محصولات دامی و خطر ناسالم بودن آن برای مصرفکننده هم صحت ندارد و مردم با اطمینان میتوانند از محصولات مشتق شده از این گوشتها استفاده کنند.
تنها نکتهای که این مقام مسئول معتقد است باید در واردات گوشتهای بوفالو دقت شود، بحث سلامت کامل این بوفالوهاست. به گفته وی، باید نظارت دقیقی روی گوشتهای بوفالو انجام شود و مسئولان باید فقط مراقب باشند که این بوفالوها به بیماریها و امراض مختلف مبتلا نشده باشند. در شرایطی که بین این سه سازمان ناظر، وحدت رویهای وجود ندارد و موضع آنها درباره سلامت گوشتها و سلامت بسیاری از محصولات غذایی دیگر، گاهی از زمین تا آسمان فرق دارد، بنابراین تا وقتی مسئولان سازمان دامپزشکی، سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد با یکدیگر جلسات مشترکی نداشته باشند و موازی کاری در بین آنها به حداقل نرسد، تا آن زمان باید به رسانهها و مردم حق داد که نسبت به سلامت گوشتهای وارداتی و سایر محصولات غذایی دیگر، مشکوک باشند.