٣٠٠ «خور» در سیطره قاچاقچیان

 چرا ایران تا این حد درگیر قاچاق است؟

کشور ما شرایط خاصی دارد که بنا به‌همین‌دلیل در معرض قاچاق هستیم. یکی از آن شرایط تنوع در تعداد کشورهای همسایه ماست. ما با ١٥ کشور همسایه هستیم که هریک تنوع اقتصادی متفاوتی دارند. بعضی از این کشورها چیزی که برای ما قاچاق محسوب می‌شود، برای‌شان محل درآمد تلقی می‌شود و وقتی برای ممانعت به آنها مراجعه می‌کنیم به نوعی طرح موضوع می‌کنند که این کار محل کسب درآمد در کشورشان است. یا بعضی‌ از آنها دارای ثبات اقتصادی لازم نیستند؛ به‌گونه‌ای که در بعضی از این کشورها منشأ حوزه قاچاق، خود کشورها هستند. بعضی از کشورها، مقصد قاچاق هستند؛ مثلا کشورهای همجوار به خاطر نیازشان به سوخت کشور ما، عملا مقصد حوزه قاچاق هستند. مورد دیگر در بحث مسئله قاچاق این است که در دنیا قاچاق متوجه حوزه‌های ممنوعه است؛ مثلا قاچاق انسان، مواد مخدر، اسلحه و... و کمتر در حوزه کالایی قاچاق وجود دارد، اما در کشور ما به خاطر شرایط خاص کشور، قاچاق در حوزه کالاهای مختلف وجود دارد.

  شما به قاچاق اقلام ممنوعه اشاره کردید که قاچاق کشور از آن فراتر می‌رود. ایران با چه نوع یا انواعی از قاچاق روبه‌روست؟

اگر بخواهیم به ترتیب بگوییم، اول قاچاق کالاهای مجاز، دوم کالای مجاز مشروط، سوم کالای یارانه‌ای، چهارم کالای ممنوعه یعنی چیزی که در دنیا به‌عنوان موضوع قاچاق مطرح است، در کشور ما در رتبه چهارم است. از طرفی در کشور هم در معرض قاچاق ورودی و قاچاق خروجی هستیم، معمولا کشورهای دیگر با یکی از این دو مواجه هستند یعنی منشأ یا مقصد قاچاق هستند.

  ما بیشتر در معرض چه نوعی از قاچاق هستیم؟

در حوزه قاچاق خروجی، در شرایط عادی قاچاق سوخت به صورت عمده وجود دارد. تفاوت قیمت سوخت در کشور ما و کشورهای هم‌جوار بین ١٠ تا ٢٠ برابر است. مثلا گازوئیل ٣٠٠ یا ٥٠٠ تومانی خارج از مرز چندین برابر می‌شود و گاهی از دوهزارو ٥٠٠ شروع می‌شود تا حدود شش ‌هزار تومان. به‌همین‌جهت قاچاق سوخت به شدت سودآور است.

  پس از قاچاق سوخت کدام کالاها بیشترین حجم قاچاق را به خود اختصاص می‌دهند؟

بیشترین حجم قاچاق خروجی مربوط به قاچاق سوخت است، اما در قاچاق ورودی موبایل، دخانیات و پوشاک به‌ترتیب بیشترین حجم را دارند.

  به قاچاق سودآور سوخت اشاره کردید. این کار از چه راه‌هایی صورت می‌گیرد؟ شنیده‌ایم از طریق لنج‌ها یا لوله‌هایی که در دریا جاگذاری شده صورت می‌گیرد.

قاچاق سوخت با یک حجم قابل‌توجه، مهم‌ترین قاچاق خروجی کشور است. قاچاقچی‌ها معمولا از شیوه‌های متعددی استفاده می‌کنند. در توزیع و مصرف سوخت در کشور چندحوزه قابل تفکیک هستند. حوزه‌های حمل‌ونقل، نیروگاهی و صنعتی- کشاورزی. انحراف از شبکه توزیع و ورود در چرخه قاچاق سوخت. در شرایط حاضر آنچه به‌عنوان مسئله سوخت موضوعیت دارد، از یکی از این حوزه‌هایی است که اشاره کردم. یعنی یا در حوزه حمل‌ونقل حفره‌هایی داریم که زمینه سوخت مازاد را باعث می‌شود یا در مصارف نیروگاهی و صنعتی و کشاورزی. سوخت قاچاق از یکی از این مبادی تأمین شده و در مسیر قاچاق قرار می‏گیرد. در مرحله خروجی اشکال متفاوتی می‌تواند وجود داشته باشد. یکی از آنها استفاده از لنج‌هایی است که در این راستا به عنوان شناور تجاری، قاچاق سوخت می‌کند. شناورهایی با ظرفیت‌های ٣٠٠ تا ٥٠٠‌ هزار لیتر که به‌گونه‌ای ظرفیت‌سازی کرده که از باک‌های اضافی هم استفاده کنند. اواخر سال گذشته مجموعه‌ای شامل ٣٦ شناور را شناسایی و متوقف کردیم که به‌طورکلی دو ‌میلیون لیتر را قاچاق می‌کردند. در واقع به شکل یک مجموعه عبور می‌کردند و سوخت را به کشتی‌های مادر منتقل می‌کنند.

  مگر کنترل لازم صورت نمی‌گیرد؟

کنترل که وجود دارد، اما مشکل اینجاست که به دلیل گستردگی مرزهای آبی کشورمان کنترل تمام آبراه‌ها، خورها و اسکله‌ها قدری مشکل است. شرایط مرزی کار را با مشکل مواجه می‌کند. به گونه‌ای که در منطقه استان هرمزگان نزدیک ٣٠٠ خور وجود دارد که قابل کنترل نیستند. بعضی از خورها جنبه رسمی دارد و نیروی انتظامی و دستگاه‌های کنترل‌کننده حضور دارند، اما شاید از این تعداد فقط هفت، هشت خور جنبه رسمی داشته باشند. بنابر گستردگی مرزهایمان، راه‌های تخلف و مسیرهای غیرقانونی متأسفانه وجود دارد. همچنین در استان‌های شرقی کشور، امکان کنترل متر به متری وجود ندارد مثلا در منطقه‏ای از شرق کشور حدودا ٢٠٠ کیلومتر به سختی قابل کنترل است و کافی است قاچاقچی‌ها شرایطی را به وجود بیاورند تا بتوانند از این خلأها استفاده کنند.

  خورهایی که اشاره کردید جنبه غیررسمی دارند چه شرایطی دارند؟

این خورها خالی از سکنه است و نیازی به حضور نیروهای کنترل‌کننده نیست، در واقع این خورها رها شده‏اند و از این بابت مورد استفاده قاچاق قرار می‏گیرند.

یکی از روش‏هایی که به‌عنوان روش میان‏بر قاچاق سوخت از آن یاد می‌شود، قاچاق از طریق لوله زیر دریاست. با چنین پدیده‏ای روبه‌رو شده ‏اید؟

در بعضی از مناطق با لوله‌گذاری از ساحل به دریا قاچاق سوخت انجام می‌شد. در سال گذشته در دو سه نوبت نیروی انتظامی با دستگاه‌های محلی در استان هرمزگان که بیشتر در معرض این اتفاق بود، حدود ٧٠ کیلومتر لوله جمع‌آوری کردند. در هرمزگان هم یک قرارگاه مرکزی مبارزه با قاچاق سوخت توسط نیروی انتظامی مستقر شده و با همکاری کمیسیون مبارزه با قاچاق کالای استان به انجام وظیفه مشغول‌اند. می‌توانیم بگوییم در سال ٩٣ نسبت به سال ٩٢ کاهش قابل‌توجهی در حوزه مسئله قاچاق سوخت داشتیم. به گونه‌ای که در حوزه حمل‌ونقل در سال ٩٣ مصرف نفت و گاز نسبت به سال ٩٢ پنج ‌درصد کاهش داشته است. درحالی‏ که افزایش خودرو هم داشته‌ایم. پنج‌ درصد کاهش مصرف یعنی روزانه توانسته‏‌ایم معادل پنج ‌میلیون لیتر جلوی قاچاق سوخت را بگیریم. باید به این مطلب هم اشاره کنیم که پایین‌آمدن قیمت نفت هم بی‌تأثیر در مسئله کاهش قاچاق سوخت نیست.

حجم قاچاق دریا و خشکی چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

شرایط خشکی و جاده‌های مرزی به‌گونه‏ای است که به سختی قابل‌عبور است و به دلیل صعب‏العبور بودن، راهی برای تردد خودرو وجود ندارد، اما دریا گسترده است.

  یعنی میزان قاچاق دریایی بیشتر است؟

بله، در دریا حجم قاچاق بیشتر است.

  در مناطق کوهستانی چطور؟

در این مناطق هم قاچاق صورت می‏گیرد، اما سخت‌تر است. هم انجام قاچاق و هم کنترل‌اش.

هرکدام از مرزهایمان به چه نوع قاچاقی معروف هستند؟

مرزهای آبی در معرض قاچاق انواع مختلف کالاها هستند، اما در حوزه قاچاق خروجی بیشتر با قاچاق سوخت مواجهیم. در حوزه قاچاق ورودی همه نوع قاچاق می‌تواند موضوعیت داشته باشند. حتی قاچاق خودرو که این کار بیشتر از مرزهای آبی صورت می‏گیرد. مناطق هم‏مرز با ترکیه بیشتر در معرض ورود پوشاک و خروج سوخت هستند. مرزهای شرقی در معرض ورود میوه و خروج سوخت است. البته در مرزهای شرقی فقط میوه قاچاق نمی‌شود. در حوزه غرب، قاچاق لوازم خانگی، موبایل و ‌پوشاک صورت می‌گیرد.

  شما به مرزهای شرقی اشاره کردید. آنچه در اذهان وجود دارد قاچاق مواد مخدر است که بیشتر از کشورهای شرقی ایران مانند افغانستان به کشور انجام می‏گیرد. این‌طور نیست؟

البته مواد مخدر هم هست. از مرزهای شرقی کالا به صورت بسیار محدود وارد می‌شود که با کنترل خوب مرزبانان در سیستان‌وبلوچستان این موضوع کنترل شده است. عمده قاچاق سوخت نیز از مرزهای شرقی صورت می‌گیرد و هدف آنها افغانستان است که با موضوع فروش سوخت مرزی امیدواریم بتوانیم هرچه بیشتر از قاچاق سوخت جلوگیری کنیم.

  به قاچاق خودرو نیز اشاره کردید. درحال‌حاضر چقدر قاچاق خودرو داریم؟

کم، در حدی که رقم قابل‌توجهی نیست. ممکن است بین صد تا ٢٠٠ اتومبیل باشد، اما قاچاق خودرو وجود دارد و در این بین معمولا خودروهای مدل بالا قاچاق می‌شود چون جز این اصلا قاچاق خودرو به‌صرفه نیست.

  مناطق آزاد از این منظر در چه وضعیتی قرار دارند؟

مناطق آزاد واردات‌محور تعریف نشده‌اند، بلکه صادرات‌‏محور بوده و قابلیت سرمایه‏‌گذاری دارند. به‏ ویژه بعضی از مناطق آزاد که منطقه آزاد تجاری نبوده و ویژه صنعتی هستند که مختص سرمایه‌گذاری و تولید سرمایه تعریف شده‏اند. در جاهایی که جنبه تجاری دارد ممنوعیت ورود کالای مجاز نداریم. به‌همین‌دلیل تنوع مختلفی از کالاها دیده می‌شود و تا زمانی که در منطقه رسمی کشور وارد نشوند به آنها عنوان قاچاق تعلق نمی‏گیرد و وقتی از مناطق‌آزاد به سرزمین مادری وارد می‌شوند قاچاق به حساب می‌آیند.

  بعضی از محصولات که با وجود حجم اندک، ارزش بالایی دارند مانند طلا یا ارز به چه صورت قاچاق می‌شوند؟

زمینه‌های قاچاق ارز با توجه به شرایطی که در کشور وجود دارد، به نوعی متأثر از ظهور و بروز پول‌های کثیف است که خروجی مسائلی مانند قاچاق تلقی می‌شود. مثلا جنس قاچاقی که خروجی ماست، تبدیل به پول و ارز می‌شود و این ارز برای ورود به کشور باید از یک شبکه غیررسمی وارد کشور شود، یا قاچاق کالای داخلی باید از یک شبکه غیررسمی استفاده کند که بتواند خارج شود که این شبکه غیررسمی شامل صرافی‌های غیرمجاز، دلال‌ها و شیوه‌های متعدد پولشویی است. همان‌گونه که اشاره کردید، ارز و طلا دارای ارزش بالایی هستند به‌عبارت‌دیگر قدرت نقد شوندگی طلا و ارز و ارزش بالای آن موجب شده گرایش به سمت و سوی قاچاق اقلام مذکور ایجاد شود و عمدتا از طریق افراد و از مبادی رسمی و غیررسمی انجام شود. خروج ارز از طریق مرزهای تجاری نیز می‌تواند، جزء مصادیق قاچاق ارز به شمار رود. در استان‌های مختلف و تهران موارد متعددی در این مورد داشته‌ایم. در زمینه قاچاق طلا نیز استفاده از شیوه‌های حمل‌ونقل شناورها، قایق‌ها و... معمول است.

  این قاچاق حجم بالایی دارد؟

طلا و ارز به تعبیری حجم کوچک و ارزش بالایی دارد، ممکن است حجم وسیعی نداشته باشد.

  رقم ارزش قاچاق کالاهایی مانند طلا یا ارز به چه میزان است؟

در مورد قاچاق طلا باید گفت این محصول تابع شرایط گوناگونی از جمله قیمت جهانی طلاست؛ و البته در سال ٩١ وضعیت خاصی که پیش آمد و ارزش برابر پول ملی در مقابل ارزهای خارجی کاهش یافت؛ قاچاق طلا در مقطعی زیاد شد و کشفیات هم به موازات آن زیاد بود، اما درحال‌حاضر وضعیت عادی است. گرچه قاچاق طلا داریم. درباره ارز باید به تعریف قاچاق ارز قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مراجعه کرد، اما در مبادی خروجی اغلب مردم رعایت کرده و سقف قانونی را رعایت می‌کنند. درباره کشفیات ارز در مبادی ورودی و خروجی، قاچاق به صورت غیرعادی نداشتیم. درباره خریدوفروش ارز در سطح عرضه نیز یادآوری می‌شود که صرفا بانک‏ها و صرافی‌های مجاز حق خرید و فروش ارز را دارند و با غیرآن برخورد می‌شود. ستاد هم‏اکنون به بانک مرکزی ابلاغ کرده برنامه کنترل و ساماندهی صرافی‌ها را به مرحله اجرا درآورده و در سرتاسر کشور اقدام کند.

  به‌هرصورت در زمان تصدی شما بر این ستاد، چه میزان حجم قاچاق طلا و ارز صورت‌گرفته است؟ آیا میزان آن آن‌قدر بوده که مانند چند سال گذشته که طلا از کشور به صورت قاچاق خارج شد، چشمگیر باشد؟

کشفیات از سال ٩٢ به بعد چشمگیر نبوده است. ضمن آنکه طلای ساخت داخل از کیفیت بالاتری برخوردار شده و وضعیت به سمت حمایت از صنعت داخلی و اقبال مردم به طلای ساخت ایران است. تسهیل تولید و تجارت قانونی در راستای پیشگیری از قاچاق طلا در دستور کار قرار دارد که در دو نوبت آیین‏نامه مربوطه در شورای پول و اعتبار مورد بازبینی قرار گرفت و به سازمان‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد. پیگیری سایر موارد نیز ادامه دارد. از سوی دیگر ورود و خروج قاچاق طلا با توجه به تلاطم بازار ارز و قیمت جهانی طلا و کاهش ارزشی پول ملی اتفاق افتاد و با ثبات نسبی در بازار ارز و طلا این امر منتفی است.

  قاچاق ارز معمولا به کدام کشورها صورت می‏گیرد؟

معمولا کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بیشتر درگیر این موضوع هستند. حوزه‌های امارات یا خسب، کشورهای مبدا قاچاق معمولا مقصد ارزهای قاچاق است.

  چه عواملی سبب می‌شود تا این اندازه قاچاق برای قاچاقچیان به صرفه باشد؟

یکی از مشکلات که زمینه قاچاق را در کشور فراهم کرده، هزینه‌های گسترده‌ای است که به واردات رسمی ما تعلق می‌گیرد. هزینه مجوزها، صدور اسناد، هزینه‌های مدت زمان ترخیص کالا، به‌گونه‌ای که اگر کسی بخواهد کالایی را از مبادی غیررسمی وارد کند برایش ارزان‏تر تمام می‌شود. مثلا هزینه‌های ورود کالا از طریق مبادی رسمی دوبرابر قاچاق است. این قضیه قاچاق را برای قاچاقچی‌ها به صرفه کرده است. بنابراین بعضی از آیین‌نامه‌ها و ضوابط ورود کالای ما حتما نیاز به تجدیدنظر دارند.

  شما به‌عنوان متولی مبارزه با قاچاق در کشور شناخته می‌شوید. به نظر شما برای توقف قاچاق در کشور چه باید کرد؟

قاچاق خروجی یک سلسله از شرایط اقتصادی است که منتج به قاچاق می‌شود. قسمتی هم متأثر از شرایط جغرافیایی و ژئوپلیتیک ماست. قسمتی نیز به خاطر نبود زیرساخت‌های لازم. قسمتی برمی‌گردد به چیزی که به‌عنوان حوزه‌های برنامه‌ریزی دشمن می‌توانیم تلقی کنیم. اگر بخواهیم با قاچاق مبارزه کنیم باید یک مبارزه همه‌جانبه و فراگیر را تعریف کنیم. یعنی قاچاق را یک فرایند تعریف کنیم و مبتنی بر آن فرایند از ابتدا برنامه‌ریزی کنیم تا به انتها برسیم. فرایند این‌طور است که طبق فرمان مقام معظم رهبری، مبارزه پیش از مبادی تا سطح عرضه باید انجام گیرد. یعنی اگر بخواهیم فرایند را تعریف کنیم می‌گوییم مبارزه از مبدا، مسیر، مقصد. مبارزه از اصلاح فرایند شروع شود و به‌تدریج ادامه داشته باشد تا شکل انتهای مقابله را هم به خود بگیرد. به‌عبارت‌دیگر این مبارزه تلفیقی از اقدامات نرم‌افزارانه و سخت‌افزارانه یعنی اقدامات پیشگیرانه و مقابله است. مبارزه در سطح عرضه بسیار پرهزینه است و چندان هم مبارزه اصولی به شمار نمی‌رود. چون تا زمانی که نتوانید مبادی را کنترل کنید سطح عرضه دائما در معرض تهدید است. برای نمونه درحال‌حاضر حوزه پوشاک به شدت در معرض قاچاق است. یک‌بار مغازه‌ها را سرکشی می‌کنیم و فرضا از هر مغازه‌ای هم (اگر بخواهیم کیلویی حساب کنیم) ممکن است بگوییم چهار، پنج کیلو از یک مغازه کالای قاچاق به دست آورده‌ایم. در یکی از آخرین ضربه‌ها در تهران ١٢٠ تن پوشاک قاچاق به دست آوردیم! یعنی معادل بازرسی از چند مغازه؟ این مبارزه مبنایی و مبارزه با مبادی و قبل از عرضه محسوب می‌شود. بازرسی در سطح عرضه حتما لازم است، اما اولویت را باید به مبادی بدهیم.

  چطور این حجم قاچاق را کشف کردید؟

پوشاک در چند نوع قاچاق می‌شود. یکی به شکل تریلی و کانتینری است و به‌تازگی در هرمزگان یک تریلی با حدود ١٢ تن پوشاک قاچاق را کشف کردیم که از نظر شکلی از مبادی رسمی آمده ولی با سازوکار متقلبانه توانسته از مبادی عبور کرده و وارد مسیر شود. مورد دیگر به این صورت است که از طریق مسافران کالا وارد کشور شده و بعد از جمع‌شدن وارد تهران شده و توزیع می‌شود. مورد دیگر، شبکه‌های حمل‌ونقلی وجود دارند که این گروه‌ها مثلا بار کسی که از ترکیه وارد می‌شود را از طریق هوایی در تهران تحویل می‌دهند. از راه‌های فرار استفاده کرده و کالای قاچاق را به چندین کالای مسافری تبدیل کرده و در داخل کشور جمع و توزیع می‌کنند. در شرایط حاضر ریسک قاچاق در کشور ما پایین است. باید به گونه‌ای عمل کنیم که ریسک قاچاق را بالا ببریم و پرهزینه کنیم. الان قاچاق به‌صرفه است. باید قاچاق را پرهزینه کنیم که لازمه آن مجموعه‌ای از اقدامات است.

  در کنار عوامل و حجم قاچاق بعضی کارشناسان معتقدند در کشور ما این حجم گسترده از قاچاق به خاطر تحریم‌ها رخ داده است. با توجه به اتفاقاتی که در حوزه مسئله هسته‌ای و سیاسی افتاده، چشم‌انداز قاچاق از نظر شما چیست؟ آیا حجم قاچاق کم یا زیاد خواهد شد؟

یکی از دلایل قاچاق شرایط تحمیل شده به‌خاطر تحریم بود. در شرایط پساتحریم زمینه‌هایی که متأثر از مسئله تحریم است از بین می‌رود. چند مطلب را برای مثال اشاره می‌کنم. در شرایط پیش‌رو و پساتحریم افزایش شفافیت در فرایندهای تجارت خارجی کشور خواهیم داشت. یکی از شرایط تحمیل شده تحریم شفافیت‌نداشتن و پنهان‌کاری است و قاچاق هم خروجی اقتصاد پنهان است. تحریم شرایط را به گونه‌ای فراهم می‌کند که به جای اقتصاد آشکار به سمت اقتصاد زیرزمینی بروید، اما پساتحریم شفافیت را به وجود خواهد آورد. در حوزه مسائل پساتحریم امکان تسهیل صادرات و ارزآوری داریم. در شرایط پساتحریم امکان تحرک در تولیدات داخل و تسهیل واردات ضروری است. امکان سرمایه‌گذاری گسترده در داخل داریم که زمینه‌های اشتغال را فراهم می‌کند، درحالی‏که قاچاق خروجی مقابل اینهاست. ازاین‌جهت در شرایط پیش‌رو و پساتحریم زمینه‌های عللی ظهور و بروز قاچاق کاهش پیدا می‌کند و در مقابل زمینه‌های جایگزینی آن به شکل رسمی فراهم می‌شود. بنابراین در آینده قاچاق کالاهای غیرممنوعه کاهش خواهد یافت، اما به هر صورت ممکن است قاچاق کالای ممنوعه مانند همیشه وجود داشته باشد.

  در زمان تصدی‏ شما آیا اصلاح ساختارها موفق بوده و توانسته از حجم تولیدی قاچاق کم کند یا نه؟

در مسئله حجم قاچاق برنامه جامع مبارزه با قاچاق کالا و ارز را مبتنی بر ٧٠‌ درصد اقدامات پیشگیرانه و ٣٠‌ درصد اقدامات مقابله‌ای تهیه کرده‌ایم. تا در این برنامه جامع، در یک پروسه زمانی معادل یک برنامه، یعنی یک دوره پنج ساله بتوانیم در مرحله اول توقف و رشد قاچاق را داشته باشیم. یکی از مشکلات ما در کشور این است که هر سال نسبت به سال قبل قاچاق افزایش پیدا می‌کند. اگر بتوانیم این رشد را متوقف کنیم و بعد به سمت کاهش ببریم خوب است. در سال ٩٣ نسبت به سال ٩٢ توقف رشد قاچاق را به دست آوردیم. در قاچاق ورودی توقف و در قاچاق خروجی کاهش هم داریم. یعنی قسمتی از مراحل بعد از توقف رشد را هم در حوزه قاچاق خروجی در سال ٩٣ شروع کرده‌ایم که امیدوارم بتوانیم در سال ٩٤ این مسیر کاهشی را در قاچاق خروجی ادامه دهیم و در قاچاق ورودی هم به نتیجه برسیم. در واقع از حجم ٢٥‌ میلیارد دلار که تلفیقی از قاچاق ورودی و خروجی است، در قاچاق ورودی توقف داریم و ‌در حوزه قاچاق خروجی کاهش داریم، به گونه‌ای که در حجم برآورد قاچاق در سال ٩٣ نسبت به سال ٩٢ کاهش تعریف‌شده‌ای را مشاهده می‌کنیم که برآورد قطعی از آن نداریم، چون جمع‏بندی گزارش‌ها در حال نهایی‌شدن است، اما در بسیاری از کالاها رشد قاچاق، از سال ٩٣ متوقف شد و واردات قانونی افزایش پیدا کرده است. به طور شاخص می‌توان به قاچاق سوخت اشاره کرد که با انجام اقدامات نرم‌افزاری و مدیریت سهمیه‌ها؛ قاچاق آن کاهش ٥٠‌ درصدی را نشان می‌دهد.

  چگونه می‌توان جلوی قاچاق را گرفت؟ نقش مردم در این پروسه تعریف شده است؟

مبارزه با قاچاق نیازمند اقدامات همه‌جانبه و نیازمند مبارزه انتظامی، فرهنگی، اقتصادی و استفاده از پتانسیل‌های مردمی است. اگر بخواهیم در مبارزه با قاچاق کالا و ارز موفق باشیم، باید بتوانیم به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که از همه پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های کشور استفاده کنیم. یکی از ظرفیت‌های قابل توجه ظرفیت‌های مردمی است. اگر بتوانیم مبارزه با قاچاق کالا و ارز را مردمی کنیم، به این معنی خواهد شد که از ظرفیت پتانسیل اتحادیه‌ها و صنوف حداکثر استفاده را داشته باشیم. بیشترین صدمه در حوزه مسئله قاچاق را اصناف متحمل خواهند شد. بنابراین می‌توان از ظرفیت اصناف استفاده کرد که بازار و صنف مربوطه را از قاچاق دور نگه دارند. همچنین از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‏نهاد می‌توان استفاده کرد به‌گونه‌ای که این سازمان‌ها را در راستای مبارزه با این مسئله به کار بگیریم. از ظرفیت‌های مردم هم بهره گرفته شود. به‌گونه‏ای که مردم به سمت و سویی برده شوند که ارجحیت‌بخشی و انتخاب کالای داخل نسبت به کالای خارج را مدنظر قرار دهند، چون کالا در دو حوزه عرضه و تقاضا معنی دارد. تقاضا هم یعنی چگونگی استقبال مردم نسبت به یک موضوع. اگر در حوزه تقاضا بتوانیم مردم را به سمتی ببریم که کالای داخلی را انتخاب کنند، موفق خواهیم شد. در مبارزه با قاچاق کالا و ارز اگر از همه ظرفیت‌های نظام، همه دستگاه‌ها و همه پتانسیلی که در حوزه تشکل‌های مردم نهاد، صنوف و مردم داریم استفاده کنیم، می‌توانیم بگوییم، این یک بسته کامل مبارزه است که به موقع هم جواب خواهد داد.