انگار نه انگار که سال های سال مشکلات این طرح بی اثر دامنگیر مردم بوده و مسئولانی که این نسخه اشتباه را پیچیده بودند، هیچ عقوبتی از بابت اشتباهشان ندیدند، وگرنه اکنون که قرار به جبران شده، سراغی از مردم می‌گرفتند!
به گزارش «تابناک»، به فاصله چند روز تا پایان مهرماه، زمزمه های اجرای طرح عجیب و غریبی که مسئولان برای جایگزینی طرح زوج و فرد در تهران به تصویب رسانده‌اند، بیشتر می‌شود تا نگرانی ها در این باره به اوج برسد؛ به این دلیل که طرح جایگزین ابهاماتی دارد که بی شباهت به مثل «از چاله درآمدن و در چاه افتادن نیست».
ماجرا از یکصد و هجدهمین نشست «شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور» آغاز شد؛ از نشستی که در آن مسئولان به شکست کامل طرح زوج و فرد اذعان و برای جایگزینی آن از طرحی رونمایی کردند که مبنای محدودیت ترافیکی در آن، متفاوت از رقم آخر پلاک انتظامی خودروهاست و ظاهرا کارشناسی شده تر است.
این طرح که مسئولان با نام LEZ (مخفف Low Emission Zone) از آن یاد می‌کنند، طرحی است که سال های سال است در چند شهر در برخی کشورهای اروپایی اجرا می‌شود و از چند جهت، طرح موفقی هم به شمار می‌آید، زیرا حاوی محدودیت های ضمنی است و منصفانه هم به نظر می‌رسد.
مبنا در این طرح، میزان آلایندگی خودروهاست، به این صورت که خودروها را بر اساس ميزان انتشار آلايندگي به چند گروه تقسيم بندي می‌کنند و ممنوعيت هاي تردد براي هر يك از گروه ها متناسب با نقش آن ها درآلودگي هواي شهر اعمال شود؛ یعنی هرچه آلایندگی خودرو کمتر باشد، مجاز به تردد در محدوده وسیع تری است و هرچه آلایندگی خودرویی بیشتر باشد، مشمول محدوده وسیع تری از ممنوعیت خواهد شد.
بدین ترتیب می‌توان امید داشت که خودروهای آلاینده تر به بخش های پرترافیک تر راه نیابند تا در نتیجه میزان آلودگی در این مناطق به اوج نرسد. این در حالی است که نه طرح محدودیت ترافیکی و نه طرح زوج و فرد، چنین مزیتی ندارند؛ بماند که اصولا تا کنون مبنای صدور مجوزهای خاص مثل طرح ترافیک هم، نه میزان آلایندگی خودروها، که مؤلفه های دیگری است.
با این توضیحات می‌توان دریافت که اجرای LEZ نیازمند پیش فرض هایی مانند تعیین دقیق آلایندگی خودروها و پایش دقیق تمامی معابر شهری است، زیرا اگر ندانیم هر خودرو چه میزان آلایندگی دارد، نخواهیم توانست آن را درجه بندی نماییم و همچنین اگر معابر مجهز به سیستم پیچیده ای که تشخیص می‌دهد، کدام خودرو از محدوده بندی خود تخطی کرده نباشد، نخواهیم توانست LEZ را به اجرا درآوریم.
البته مسئولانی که این طرح را پیشنهاد کرده و به تصویب رسانده‌اند، برای بخشی از این مشکلات راه حل ارائه کرده‌اند، اما نه راه حلی که انتظارش را می‌کشیدیم که معجونی عجیب و البته خودخواهانه. کافی است بدانید که ملاک مسئولان برای تعیین میزان آلایندگی خودروها، نه معاینات منظم و دقیق فنی، که استاندارد پیش فرض خودورهاست تا دریابید از چه معجونی سخن می‌گوییم!
به عبارت بهتر، قرار است استاندارد اولیه خودروها ملاک دسته بندی شان بر اساس میزان آلایندگی شان باشد که معنای آن، قرارگیری امثال پراید و پژو ـ که اغلب استاندارد یورو 2 دارند ـ در دسته خودروهای آلاینده و جای‌گیری خودروهای به روز و گران قیمت در دسته خودروهای کمتر آلاینده خواهد بود؛ یعنی مالکان انبوه خودروهای کشور باید به محدودیت های بیشتر تن دهند و در عوض پورشه سواران، مالکان بنزها و بی ام دبلیوها و امثال ایشان، مجازند آزادانه در تمامی شهر رفت و آمد کنند، زیرا محصول کمپانی را سوار می‌شوند که استانداردتر است.
اما فارغ از اینکه این قانون به شکل عجیبی به نفع مرفهان و طبقه ثروتمند عمل می‌کند، باید پذیرفت که نتیجه چنین دسته بندی هایی، خارج کردن طیف وسیعی از خودروهای مسافرکش از چرخه حمل و نقل عمومی خواهد بود و حتی ممکن است به فلج کردن بخشی از امور جامعه هم منجر شود؛ بماند که اجرای چنین طرحی، حکم محاکمه خریداران خودروهای کم کیفیت وطنی و تشویق مصرف کنندگان خودروهای با کیفیت خارجی را دارد!
با این حساب آیا عجیب نیست که بشنویم همه مسئولان، بی آنکه به سهم سوخت های بی کیفیت یا کم کیفیت اشاره کنند، یا از خودمختاری خودروسازان وطنی در تولید سخن بگویند، یا حتی نیم نگاهی به مشکلات و کمبودهای فراوان حمل و نقل عمومی داشته باشند، بر اجرای طرح LEZ اصرار دارند؟
آیا عجیب نیست که ببینیم مسئولان شهرداری تهران اصرار به اجرای این طرح در سه چهار روز آینده را دارند و حتی حاضرند، نگرانی های پلیس در این باره را ـ که البته از کمبود زیرساخت ها نشأت گرفته نه از اشکالات فاحش آن ـ به سلسله نشست هایی حل و فصل نمایند اما خیالشان نیست که نتیجه اجرای چنین طرحی، ممکن است به زحمت انداختن دوباره مردم باشد؟ همان مردمی که سال ها بابت اجرای طرح و زوج و فرد به سختی افتادند و حالا می‌شنوند که آن طرح بلااثر بوده و به همین قرینه حدس می‌زنند که طرح جایگزین آن نیز بلااثر باشد؟
آیا وقت آن نرسیده که مسئولانِ تصمیم گیر در این عرصه، برای یک بار هم که شده مردم را ببینند؟!
گفتگو با دکتر حسینی مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوا و سردار حسینی رییس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در مورد طرح جایگزین طرح زوج و فرد (کاهش) را در ویدیو «تابناک» ببینید:
