سرهنگ محمد کربلایی فرمانده یگان حفاظت از میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در بخش اول گفتگوی خود با خبرنگار مهر درباره نبود امکانات و تجهیزات برای پرداختن به حوزه گردشگری و صنایع دستی صحبت کرد و اینکه حتی سازمان میراث فرهنگی نیز از توان نیروی یگان استفاده نمی‌کند تا جایی که آنها در جلسات مهم سازمان میراث فرهنگی و تصمیمات مرتبط با آنها حضور ندارند.
در این بخش از گفتگو نیز او درباره نیروهای یگان حفاظت در استان‌های کشور سخن گفته و اینکه چقدر از آنها امکان استفاده از سلاح را در اختیار دارند و اساسا حق و حقوق آنها که مدام در برخورد با قاچاقچیان هستند، چطور پرداخت می شود.
*نیروهای یگان حفاظت از میراث فرهنگی چقدر امکان استفاده از سلاحی که در اختیارشان گذاشته می‌شود را دارند؟براساس قانون بکارگیری سلاح از اسلحه هایشان استفاده می‌کنند، منتها مشکلات در حوزه تامین افرادی است که می خواهند مسلحانه حفاظت کنند چون بیشتر نیروهای ما قراردادی هستند و نیروهای قراردادی را حراست سازمان کل درحال حاضر تایید صلاحیت نمی‌کنند.
به همین دلیل از نیروهای وظیفه نیز استفاده می‌کنیم. در حال پیگیری هستیم تا جلسه‌ای با حضور ساحفا ناجا، پلیس پیشگیری و حراست کل و حراست سازمان میراث فرهنگی برگزار کنیم تا توافق شود نیروهای مراقبتی که آموزش نظامی ناجا را دیده‌اند، بتوانند صد درصد از سلاح نیز استفاده کنند.
*چه تعداد از نیروهای شما وظیفه و چه تعداد قراردادی هستند؟۹۵ درصد نیروهای کادر ما نیروهای قراردادی هستند. نیروهای مراقب ما قراردادی، رسمی و پیمانی و مابقی آنها نیروهای وظیفه هستند و می توانند صد در صد از سلاح استفاده کنند.
* نیروهای وظیفه که امکان استفاده از سلاح را دارند مانند نیروهای یگان حفاظت از محیط زیست، مشکلات استفاده از این سلاح را دارند؟ مانند اتفاقاتی که برای محیط بانان می‌افتد و قانون در این زمینه پشتیبان آنها نیست؟شاید در آینده ما هم این مشکلات را داشته باشیم. در حوزه محیط زیست توافق شده تا در چنین مواقعی پیگیری‌های قضایی از سوی سازمان قضایی نیروهای مسلح انجام شود.
این احتمالات هم وجود دارد که وقتی افراد مسلح شوند مشکلاتی به وجود می‌آید. البته این موضوع پیش‌بینی شده و در دستور کار ستاد نیروهای مسلح است که نیروهای یگان مانند نیروهای نظامی و انتظامی همراه نیروهای یگان باشند و اگر اتفاقی افتاد سازمان قضایی نیروهای مسلح موارد را رسیدگی کنند.
*نیروهای یگان حفاظت از میراث فرهنگی در استان‌های مختلف با ما تماس زیادی می‌گیرند و اعلام می کنند که حق و حقوق آنها نسبت به سختی کارشان بسیار کم است.آنها حق می‌گویند. طرح نظام هماهنگ حقوق برای نیروهای یگان اجرا نمی‌شود ما تلاش کردیم که دریافتی آنها بیشتر شود. اشکالات دیگری نیز در برخی از استانها وجود دارد مانند اینکه قراردادهای این نیروها را هشت ماهه می‌بندند و یا اینکه برخی از حق و حقوق آنها داده نمی‌شود مانند پاداش، اضافه کار، حق شیفت و غیره.
ما این موضوع را گزارش کردیم که چرا نظام هماهنگ حقوق و مزایا در سطح یگان در کشور ابلاغ و بخشنامه نمی‌شود. ما می خواستیم که اگر قرار است به عنوان مثال حق شیفت برای نیروی یگان در نظر گرفته می شود این امکان برای همه نیروها در کشور باشد اما هنوز اتفاق خاصی نیفتاده است.
یکی از علت‌ها می‌تواند این باشد که اعتبارات یگان متمرکز نیست بلکه این اعتبارات استانی هستند و مدیر کل استان ممکن است برحسب سلیقه و روش جاری در استان با نیروهای یگان قرارداد ببندند. این یکی از مشکلات ما است که شامل نیروهای یگان برخی از استانها نیز می شود و سقف حقوق آنها بسیار کم است.
مدیر کل استان تصمیم می‌گیرد در جلساتی که با استانداری دارد، نسبت به بودجه و اعتبارات موجود، این قراردادها را ببندد و چون نیروهای یگان از نیروهای استان بیشتر است از بودجه آنها کم می کند به همین دلیل هماهنگی حقوق بین نیروهای استان ها وجود ندارد.
*متوسط حقوق دریافتی نیروهای قراردادی چقدر است؟میانگین بین ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان دریافتی نیروهای یگان حفاظت است که در حال پیگیری هستیم تا اگر موافقت شود این مبلغ به حداقل میانگین یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برسد.
*چقدر از نیروهای یگان حفاظت از میراث فرهنگی شکایت می‌شود؟شماره ۱۹۷ تلفن رسیدگی به شکایات ناجا در این خصوص فعال است همچنین شماره تلفن ستاد یگان دراختیار مردم گذاشته شده تا شکایت‌های خودشان را اعلام کنند.
بازرسی سازمان نیز سامانه رسیدگی به شکایت را دارد و در بیش از دو سالی که من در این حوزه هستم در حد شاید ۵ نفر شکایت به این یگان واصل شده است که این موارد خوشبختانه بسیار کم بوده و امیدواریم به صفر برسد.
*اکنون چه پرونده‌ای را در برخورد با متخلفان در اختیار دارید؟آخرین پرونده مربوط به پرونده جام زرین بود که کارشناسان برای آن یک میلیارد تومان قیمت گذاشتند در حالی که توسط قاچاقچیان با قیمتی بیش از ۱۵ میلیارد تومان در کشور معامله می شد.
*نیروهای یگان چقدر درباره شناسایی اشیای تاریخی در برخورد ناگهانی با این آثار آموزش دیده‌اند؟
نیروهای وظیفه در این باره آموزشی ندیده‌اند اما نیروهای قراردادی یک دوره یک ماهه دیده‌اند که یک واحد آن شناخت اشیا و میراث فرهنگی است فکر می‌کنم یک واحد آموزشی کافی باشد چون این نیروها در موزه‌ها مستقر هستند و حتی بیشتر از راهنمایان موزه اطلاعات دارند. بقیه نیروها آموزش نظامی دیده‌اند.
* از آنجا که همه نیروهای یگان، آموزش دیده نیستند آیا اجازه هر نوع عملیاتی را دارند؟آموزش نیروهای یگان ۳ ماهه بود که اکنون به یک ماه کاهش یافته است. این آموزش‌ها به دلیل کمبود اعتبارات کافی نیست ولی نیروهای یگان هر فعالیتی که انجام دهند با پشتیبانی ناجا، پلیس امنیت و آگاهی و دستور قضایی وارد می کنند.
* معمولا مردم می پرسند چرا نیروهای یگان حفاظت از میراث فرهنگی طلا پیدا نمی‌کنند. البته این سوال را باید از باستان شناسان و کاوشگران نیز پرسید و یا چرا همیشه در کاوش‌ها سفال پیدا می شود و اگر طلایی کشف شود تعدادش بسیار کم است؟سال گذشته کشفیات خوبی از اشیا و سکه‌های طلا داشتیم و از طریق اخبار به اطلاع مردم رسید. به عنوان نمونه، خبر رسید که فردی با بلدوزر کار می‌کرده که یک کوزه طلا پیدا کرده و هر کسی تکه ای از آن را برداشته بود.
صاحب بلدوزر، این وسیله را گذاشته و طلاها را برده بود. در این جریان ۵ نفر دستگیر شدند و طلاها را از آنها گرفتیم حتی اطلاع‌رسانی هم شد.
طلا اگر هم باشد در دفینه ها و در دست حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان است. اگر خبرهایی در این حوزه به دست ما برسد آن را به پژوهشگاه میراث فرهنگی اطلاع می‌دهیم تا آنها پیگیر ماجرا شوند مانند حفاری در امامزاده ای از خراسان رضوی که در نتیجه حفاری های انجام شده، ۳ نفر دستگیر شدند.
در سال 74 تا 76 در نقطه صفر مرزی زابل سرباز بودم با حقوق ماهیانه 600 تومان و کرایه اتوبوس از زابل تا تهران 200 تومان بود و.....