روابط ایران و اعراب پس از آغاز بهار عربی و پس از تحقق توافق هسته‌ای ایران و 1+5 در چند سال گذشته به دقت زیر نظر بوده و حتی تمرکز سیاستگذاران و محققان را به خود معطوف داشته است.
به گزارش ایسنا، با توجه به این موضوع ژئوپلوتیکی مرکز اطلاعات الجزیره با انجام نظرسنجی درصدد یافتن نگاه نخبگان عرب در رابطه با روابط اجتماعی، فرهنگی، امنیتی، اقتصادی و سیاسی ایرانیان و اعراب در حال حاضر و در آینده بود.
به ادعای الجزیره مقدمات این نظرسنجی از ماه مارس 2015 آماده و برای کارشناسان فرستاده شد.
مرکز مطالعات الجزیره نوشت: کشورهایی که نظرسنجی از آن‌ها انجام شد شامل مصر، عراق، سوریه، لبنان، اردن، فلسطین، عربستان سعودی، قطر، بحرین، کویت، امارات متحده عربی، عمان، یمن، لیبی، سودان، تونس، الجزایر، مراکش، موریتانی، جیبوتی و سومالی بودند.
این نظرسنجی نشان داد، نخبگان عرب همگی قاطعانه روابط امنیتی و سیاسی بین ایران و جهان عرب را بد یا بسیار بد توصیف کردند. تقریبا نیمی از افراد مورد نظرسنجی اعتقاد دارند که روابط امنیتی و سیاسی با ایران تا پنج سال آینده بدتر خواهد شد.
بر اساس این نظر سنجی 60 درصد پاسخگویان اعلام کردند تمایل دارند تا از ایران دیدار کنند. از افرادی که تمایل به دیدار از ایران را دارند، 65 درصد ابراز کردند که به دلایل فرهنگی قصد سفر به ایران را دارند.
بر اساس این نظرسنجی بیش از 70 درصد شرکت‌کنندگان دارای نگرانی‌های جزیی یا بسیاری درباره روابط حسنه اخیر بین ایالات متحده و ایران هستند و نگرانی مشترک آن‌ها افزایش برتری ایران در منطقه است.
طبق این نظرسنجی، در رابطه با ارزیابی روابط ایران و اعراب در حال حاضر و در آینده دو دیدگاه عمومی از پاسخ دهندگان به سوالات درباره این موضوع مشخص شد. نخست این که، کارشناسان عرب روابط سیاسی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و اجتماعی بین ایران و کشورهای‌شان را به شدت منفی ارزیابی کردند.
دوم این که کارشناسان به طور کلی فکر نمی‌کنند که این روابط تا پنج سال آینده بهبود یابد. 48 درصد افراد ارزیابی کرده‌اند که روابط سیاسی و امنیتی بدتر خواهد شد.
زمانی که از افراد درخواست شد تا روابط بین ایران و جهان عرب را به طور کلی ارزیابی کنند، 90 درصد افراد مورد نظرسنجی گفتند که این روابط نسبت به آن چه که باید باشد بدتر است. فقط 5 درصد بیان کردند که همان‌طور که باید باشد است و 4 درصد گفتند این روابط بهتر شده است.
در انتخاب بین چهار چالش بسیار جدی در رابطه با روابط ایرانیان – اعراب، 39 درصد از کارشناسان اظهار کردند، تقلا بر سر نقش‌های سیاسی و نفوذ چالش نخستین است که روابط دو طرف را تحت نفوذ قرار می‌دهد. دومین چالش عمده مداخله ایران در جهان عرب و سومین چالش تفاوت‌های فرقه‌یی و چهارمین چالش مداخله غرب بود.
در جریان این نظرسنجی 890 تماس تلفنی و مصاحبه با نخبگان عرب از جمله متفکران، سیاستمداران، سیاستگذاران و استادان دانشگاه‌ها از 21 کشور بین 30 سپتامر و 30 نوامبر 2015 انجام شد. این نخبگان عرب باور دارند که کشورهای‌شان و جهان عرب به طور کلی درباره ایجاد روابط حسنه عالی با ایران بسیار جدی‌تر از این کشور هستند.
طبق نظرسنجی مرکز مطالعات الجزیره 57 درصد کارشناسان اعتقاد دارند که مردم ایران و مردم عرب دو ملت مختلف با ویژگی‌های مشترک هستند. 32 درصد ارزیابی کردند که آن‌ها یک امت (اسلامی) هستند اگرچه هر گروه می‌تواند با نگرش‌های منحصر به فرد خود متمایز شود و 9 درصد نیز آن‌ها را دو نژاد مختلف بدون هیچ ویژگی مشترک خواندند.
به گزارش ایسنا با وجود این که در کشورهایی که در این نظرسنجی مورد پرسش قرار گرفته‌اند حکومت یا پادشاهی است و یا حاکمان با کودتا سر کار آمده‌اند، این کارشناسان جهان عرب اعلام کردند که ویژگی‌های مشترکی بین دو ملت وجود دارد، در پاسخ به بررسی مدل قرار دادن حکومت ایران، 92 درصد گفتند که ایران مدلی نیست که باید اداره حکومت از آن الگوبرداری کرد. در ارزیابی دموکراسی در ایران و درجه‌بندی یک تا 10 (یک کاملا غیردموکراتیک) 66 درصد پاسخ دهندگان ایران را بین یک، دو، سه ارزیابی کردند.
الجزیره مدعی شد: با این که فلسطین به عنوان کشور بهار عربی محسوب نمی‌شود، ایران نقش روشنی در مساله فلسطینیان ایفا کرده است و ابراز مقاومتش علیه اسراییل برای توجیه مداخله‌اش در سوریه مورد استفاده قرار گرفته است.
88 درصد کارشناسان موافق یا قویا موافق هستند که مساله فلسطینیان از سوی ایران برای افزایش نقشش در منطقه استفاده شده و 90 درصد این افراد موافق یا قویا موافق اند که این امر به سبب شکست سازمان‌های عرب در حمایت از فلسطینیان است.
با این که کارشناسان غرب نسبتا درباره این که از روابط حسنه ایالات متحده ایران حمایت کنند یا نکنند دچار شکاف شده‌اند (44 درصد حامی و 45 درصد مخالف)، 70 درصد این افراد دارای نگرانی‌های محدود یا بسیاری درباره روابط حسنه اخیر بین ایران و ایالات متحده هستند و 34 درصد پاسخ دهندگان دارای نگرانی مشترکی درباره افزایش برتری ایران در منطقه‌اند.
بیش از 80 درصد نخبگان عرب موافق یا قویا موافق هستند که روابط ایران – اعراب به سمت افزایش تنش‌ها حرکت می‌کند. از سوی دیگر 69 درصد از تاسیس انجمن امنیت منطقه‌یی مشترک بین ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس حمایت می‌کنند.
در مجموع نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد با این که کارشناسان عرب از واقعیت نگران کننده روابط ایران آگاهی دارند، اما آن‌ها امید به بهتر شدن روابط سیاسی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و اجتماعی بین دو طرف دارند.
62 درصد از کارشناسان اسراییل را بزرگ‌ترین تهدید منطقه بر شمردند. 22 درصد ایران و فقط 5 درصد ایالات متحده را تهدیدی برای منطقه خواندند.
