بحران "هویت"،یکی از مولفه های کنونی پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) است؛ به طوری که اعضای آن با چالش های درونی غیر قابل انکاری روبرو هستند. اقداماتی که پیمان ناتو تاکنون در قبال مساله سوریه انجام داده ، از راهبرد مشخصی پیروی نکرده و به همین جهت شاهد آشفتگی در این کارزار، نیز هستیم. امنیت اروپا،نحوه برخورد با روسیه بویژه پس ازتحولات اکراین و همچنین گسترش این پیمان به سمت شرق،از اولویت های ناتو اعلام شده است.
درحالی که دستورالعملی برای حضور ناتو در بحران های فرا منطقه ای وجود ندارد ، هجوم مهاجران و آوارگان سوری ، صرفا ازاین جهت که برخی از کشورهای عضو این پیمان را دچار دردسرکرده، نیز مورد اهتمام ناتو قرار گرفته است.
نشست اخیر وزیران دفاع کشورهای عضو ناتو در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه گذشته در مقر دایمی این پیمان در بروکسل برگزارشد و مساله سوریه به عنوان یک محور فرعی در نشست پنجشنبه و پس از ضیافت شام مورد بررسی قرار گرفت.
ینس استولتبرگ، دبیرکل ناتو، درهفته گذشته در حالی ادعای حمایت همه جانبه از یافتن یک راه حل مسالمت آمیز برای بحران سوریه را مطرح کرد و حملات هوایی روسیه علیه گروههای تروریستی را عامل افزایش تنش های منطقه ای خواند که سازمان تحت مدیریت او در مواجهه با بحران سوریه،رفتاری منفعلانه و به دور از ارزشهای انسانی و حقوق بشری را پیگیری کرده؛ به نحوی که انتقال تروریست ها از کشورهای عضو این پیمان به ترکیه و سپس پیوستن آنها به گروه های تروریستی معارضی چون داعش وجبهه النصره و احرار الشام،طی پنج سال گذشته،به آسانی و بدون کمترین مانعی صورت گرفته است.
علاوه بر آن،حمایت های مالی و لجستیکی،ارسال تسلیحات و تجهیزات نظامی،سرقت و قاچاق محموله های نفتی سوریه به بیرون از مرزهای آن کشور و همچنین نقل و انتقال های بانکی توسط گروه های تروریستی،تنها وتنها با چشمان بسته و بی تفاوتی آشکار این سازمان و البته با حمایت های پنهان و آشکاربرخی از اعضاء ائتلاف نمایشی قریب به 30 کشوربه رهبری آمریکا مواجه گردید.
دبیر کل ناتو در تناقض آشکار دیگری در اظهاراتی با اشاره به مساله سوریه از خود سلب مسئولیت کرده و پرداختن به آن را وظیفه ناتو نمی داند. موضوعی که نشان می دهد نشست ناتو هیچ اراده ای برای مقابله جدی و واقع بینانه با بحران سوریه نداشته است .عقب نشینی ناتو از مسئولیت پذیری در قبال بحرانی که در گسترش آن موثر بوده، از نوعی بلاتکلیفی و استانداردهای دوگانه نشات می گیرد.
مایه تاسف بیشتر آن که اعضای ائتلاف باصطلاح ضد داعش ، در اقدامی تعجب برانگیز، موفقیتهای ارتش و نیروهای مردمی سوریه علیه گروه های تروریستی و آزادسازی مناطق تحت اشغال آنان را محکوم و طرح عربستان برای انجام عملیات نظامی زمینی در حمایت از تروریستها را مورد استقبال قرار داده و از سازمان ناتو درخواست کمک کرده اند. خواسته ای که با موافقت ناتو در ارسال هواپیماهای آواکس مواجه شد.
آیا با ادامه چنین رویکردی و در حالی که اعضای پیمان ناتو اهداف متضادی را در پرونده سوریه دنبال می کنند و وحدت نظری میان آنها در خصوص این مسئله کلان وجود ندارد ، می توان روزنه امیدی برای کار آمدی نشستهایی چون بروکسل و برلین متصور بود؟
*مشاور امور بین الملل دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام
