گردشگری صنعتی است که از آن با عنوان صنعت هزاره سوم یاد می‌شود چرا که هم اکنون با پیشرفت ارتباطات و زیر ساختهای مسافرتی در اکثر کشورهای جهان این صنعت راحت تر از قبل بوی منفعت و سود می دهد. گردشگری صنعتی است که می تواند درآمد خوبی را نصیب کشورها کند و از طریق آن پول خوبی به اقتصاد کشور تزریق کند. البته این صنعت برای رونق بیشتر به نگاه اقتصادی ویژه ای نیاز دارد تا بسترهای لازم را برای جذب گردشگر فراهم کند، در حال حاضر کشورهایی که از تاریخچه باستانی و تاریخی برخور دارند، درآمد هنگفتی از آن کسب می‌کنند.
به گزارش ابتکار، ایران از جمله کشورهایی است که از نظر باستانی ارزش تاریخی بسیار دارد. وجود شهرهای باستانی همچون اصفهان و شیراز با قدمت و سبقه ی تاریخی و عرضه صنایع دستی و هنری خاص، ایران را بیش از گذشته به قطب گردشگری در خاورمیانه تبدیل کرده است. نگاه ویژه به صنعت گردشگری در سال های اخیر نه تنها سبب تغییر سیاست های دولت در خصوص جذب گردشگر شده بلکه به شغل های مختلفی همچون شرکت های گردشگری رونق بخشیده و بخشی از افراد جویای کار را به سوی حرفه «راهنمای تور» سوق داده است. شغل راهنمای تور در نظر بسیاری از افراد کار ساده ای به نظر می رسد که از سویی درآمد بالایی هم دارد. از این رو در سال های اخیر با جذب بیشتر گردشگر خارجی و رونق این صنعت در کشور تعداد زیادی از افراد با تقویت زبان های خارجی و اتکا به مهارت ترجمه به تورهای گردشگری پیوسته اند. گرچه راهنمایان تورها باید دارای ویژگی‌هایی همچون تسلط بر چندین زبان، توانایی جذب گردشگر، شناخت منطقه، زیرکی و خوش سر زبانی باشند اما یکی از ویژگی های اصلی راهنمایان تور معتمد بودن و صادق بودن است، خصوصیتی که کمتر به آن اشاره می شود و شاید در برخی از راهنمایان تورها نیز رخت بر بسته باشد.
تبانی فروشنده و تورگایدها برای خالی کردن جیب توریستهافروش صنایع دستی یکی از مواردی است که به چرخه رونق اقتصادی و بازار اقتصاد کشورها کمک می کند. از سوی دیگر صنایع دستی و هنری یکی از امورات مورد علاقه ی بسیاری از توریست های خارجی در سفرهایشان به ایران به شمار می آید، بنابراین بازار صنایع دستی یکی از نقاطی است که می‌تواند به بخشی برای سوء استفاده کنندگان و طالبان سود و منفعت تبدیل شود. در ایام نوروز با رونق گردشگری در شهرهایی همچون اصفهان خبرهایی از سودهای کلانی به گوش می رسد که می تواند صنعت گردشگری خارجی کشور را به لزره درآورد. سودهای کلانی که با فروش صنایع دستی با قیمت های نجومی به گردشگران خارجی به جیب فروشندگان و تورگیادها ریخته می شود. احسان یکی از کسانی است که از چند و چون این ماجرا با خبر است. براساس اظهارات او، برخی از تورگایدها یا همان راهنمایان تور با برخی از مغازه های فروش صنایع دستی به خصوص فرش فروش ها رابطه دارند که تورسیت ها را به خرید از این مغازه ها تشویق می کنند. سودی که این تورگایدها به واسطه فروش صنایع دستی به قیمت بالا به گردشگران خارجی نصیبشان می‌شود، حدود 20 تا 30 درصد از مبلغی است که فروشنده کالا را به توریست ها می فروشد. قیمت های فرش هایی که به توریست ها فروخته می شود بسیار بالاست و رقم کلانی از این فروش به تورگاید می رسد. او در ادامه می گوید: صنایع دستی به خصوص فرش های دستبافت دو برابر قیمت واقعی به توریست های خارجی فروخته می‌شود و بسیاری از این توریست ها به این خاطر که از سقف قیمت صنایع دستی در بازار با خبر نیستند به خرید از این فروشندگان تن می دهند. او می گوید: برخلاف آنچه که در اخلاق حرفه ای راهنمایان تورها وجود دارد برخی از آنها از اعتماد گردشگران سوء استفاده می کنند و در ازای پولی که از توریست دریافت می کنند، امین توریست ها نیستند.
فرش بهترین گزینه برای سودهای کلانآن طور که شاهد عینی ما می گوید: عمده این تخلفات در خرید و فروش فرش صورت می گیرد و کمتر در رابطه با سایر محصولات صنایع دستی این اتفاق رخ می دهد. چرا که سود کلانی در فروش فرش نهفته است. او می گوید: نمونه هر طرح فرش در بازار کم است و مقایسه برای تشخیص بهترین فرش سخت است. احسان در رابطه با نظارت مراکز و نهادهای ذیربط در بازار صنایع دستی می گوید: هر چند که سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی بر روی قیمت ها نظارت دارد اما عملا این اقدامات نتیجه بخش نیست. علاوه بر اینکه پولی که توریست ها برای خرید صنایع دستی به فروشندگان می پردازد براساس دلار یا یورو است و این خود عاملی برای تسهیل تخلفات در بازار صنایع دستی است. سود حاصل از فروش صنایع دستی تا به آنجا وسوسه انگیز است که دامنه این موضوع را گسترش داده است. براساس اظهارات احسان، لیدرهایی در بازار ها وجود دارند که کارشان جذب توریست هایی است که بدون تورگاید یا مترجم به ایران سفر می کنند. این راهنمایان تور که عملا برای خود کار می کنند پس از جذب توریست از اعتماد آنها استفاده می کنند و آنها را برای خرید به سمت فروشندگانی می برند که قیمت های کلانی از آنها بابت فروش صنایع دستی می گیرند.
رسانه ای شدن کار را خراب تر می کندآرش نورآقایی، رئیس هیئت مدیره راهنمایان گردشگری در گفت و گو با «ابتکار» بر این موضوع مهر تایید می زند اما در ادامه می گوید: پرداختن به این موضوع از طریق رسانه کار را خراب تر می کند. این موضوع مربوط به تمامی مناطق ایران و مربوط به تمامی تورگاید ها یا راهنمایان تور نیست. او با بیان اینکه این تخلف مربوط به فروش صنایع دستی در اصفهان بوده است، گفت: این تخلفات به ما گزارش شده و در این رابطه اعتراضی هم صورت گرفته است. این موضوع هم مربوط به راهنمایان تور و هم مربوط به فروشندگان است. نورآقایی در رابطه با اقدامات صورت گرفته در جهت کاهش این تخلفات بیان کرد: این تخلفات از سوی مراجعی در حال حل و فصل شدن است. ما در پی ارائه راهکارهای بازدارنده ای هستیم که هم فروشندگان صنایع دستی و هم راهنماهای گردشگری از این کار دوری کنند.
نصب برچسب کالا بر روی محصولات فرهنگیاو از انعقاد تفاهم نامه ای در این رابطه خبر داد و گفت: کانون راهنمایان گردشگری تفاهم نامه ای با مسئولان صنایع دستی به امضا رسانده است که از طریق آن بتواند مشکلات را حل و فصل کند. نورآقایی در ادامه بیان کرد: قرار است که بر روی کالاها و صنایع دستی برچسب کالا زده شود تا از وقوع چنین اتفاقاتی جلوگیری شود. هرچند که رئیس هیئت مدیره راهنمایان گردشگری می گوید که با نصب برچسب از وقوع آنها جلوگیری می کند اما برخی دیگر معتقدند که چسباندن برچسب کالا به محصولات فرهنگی و صنایع دستی کاری را از پیش نمی برد.
