بنا به درخواست وزارت کشور و در صورت موافقت شورای نگهبان، قرار است رئیس جمهور دوره دوازدهم یک ماه زودتر از موعد مقرر انتخاب شود. به عبارت دیگر، به دلیل همزمانی انتخابات ریاست جمهوری آتی که باید در خرداد ماه سال ۹۶ برگزار شود با ایام ماه مبارک رمضان، وزارت کشور با ارسال درخواستی از شورای نگهبان تقاضا کرده که این انتخابات به اردیبهشت ماه سال آینده موکول شود؛ این خبری است که برای اولین بار علی پورعلی مطلق، مدیرکل دفتر انتخابات وزارت کشور آن را اعلام کرد.
به گزارش «تابناک»، نظام جمهوری اسلامی ایران از زمان پیروزی انقلاب تاکنون مجموعا ۱۱دوره انتخابات ریاستجمهوری برگزار کرده است. در این دورهها، مردم ۲۵۴ میلیون و ۲۳۳ هزار و ۸۱۷ رأی به کاندیداهای حاضر در انتخابات دادهاند. در این ۱۱ دوره تا کنون ۷ نفر توانستهاند به صندلی ریاستجمهوری ایران تکیه بزنند؛ ابوالحسن بنیصدر، آیتالله خامنهای، محمدعلی رجایی، اکبر هاشمیرفسنجانی، سیدمحمد خاتمی، محمود احمدینژاد و حسن روحانی کسانی هستند که از سوی مردم به عنوان رییسجمهور در دورههای مختلف انتخاب شدند.
محمدحسین مقیمی، معاون سیاسی وزیر کشور اخبار منتشره درباره درخواست وزارت کشور برای زودتر از موعد برگزار شدن انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم را تأیید کرده و در این باره گفته است: وزارت کشور در این خصوص نامهای به شورای نگهبان ارسال کرده و دو تاریخ را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم و پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا پیشنهاد کرده است که باید به تأیید این شورا برسد.
گفته میشود، به احتمال فراوان در صورت موافقت شورای نگهبان، این انتخابات در اردیبهشت ماه سال آینده که زمانهای مورد نظر وزارت کشور هم در این ماه عنوان شده است، برگزار خواهد شد.
البته نجات الله ابراهمیمیان، عضو حقوقدان شورای نگهبان در واکنش به این درخواست وزارت کشور اعلام کرده است که تصمیم گیری درباره برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در سال ۹۶ منوط به برگزاری جلسه شورای نگهبان و بحث و بررسی لازم در این خصوص است. وی بر این نکته هم تأکید کرده که هنوز درباره این موضوع چیزی در جلسات شورای نگهبان مطرح نشده است و شاید وزارت کشور مکاتباتی با شورای نگهبان انجام داده باشد، اما تا زمانی که این موضوع در جلسه این شورا مطرح نشود، نمی توان تصمیمی برای آن گرفت.
ذکر این نکته مهم است که طبق اصل ۱۱۹ قانون اساسی، «انتخاب رئیس جمهور جدید باید حداقل یک ماه پیش از پایان دوره ریاست جمهوری قبلی انجام شده باشد و در فاصله انتخاب رییس جمهور جدید و پایان دوره ریاست جمهوری سابق، رییس جمهور پیشین وظایف رئیس جمهوری را انجام میدهد».
البته نکتهای که با برگزاری زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری سال آینده باید به آن توجه داشت، این است که در این اصل قانون اساسی واژه «حداقل یک ماه» ذکر شده است و در ارتباط با بیشتر شدن این زمان قانون بحثی نداشته است. حسینعلی امیری که خود سالها یکی از اعضای حقوقدان شورای نگهبان بوده و اکنون به عنوان قائممقام وزیر کشور فعالیت میکند، در این خصوص میگوید: دوره ریاست جمهوری یازدهم، ۱۲ مردادماه سال آتی به پایان میرسد، طبق اصل ۱۱۹ قانون اساسی رئیسجمهور جدید باید حداقل یک ماه پیش از پایان دوره ریاست جمهوری اعلام شود؛ حال اگر این مدت زمان مقداری بیشتر شود اشکالی ندارد.
به نظر میرسد در اولین نشستی که پس از عید فطر مسئولان وزارت کشور با اعضای شورای نگهبان برگزار خواهند کرد، تصمیم گیریهای لازم در خصوص برگزاری انتخابات سال آینده انجام خواهد شد.
اما در بررسی سیر تاریخی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در دورههای مختلف، به نکاتی میرسیم که اولین انتخابات ریاستجمهوری نظام جمهوری اسلامی ایران پنجم بهمن ۱۳۵۸ در حالی برگزار شد که تنها یک سال از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته و دولت موقت مهدی بازرگان استعفا داده بود و اداره کشور به دست شورای انقلاب انجام میشد.
در آخرین روز خرداد سال ۱۳۶۰، مجلس شورای اسلامی عدم کفایت سیاسی بنیصدر را اعلام کرد و حدودا یک ماه بعد، دومین انتخابات ریاستجمهوری در نظام جمهوری اسلامی ایران در تاریخ دوم مرداد سال ۱۳۶۰ برگزار شد، البته با یک تفاوت، چون از اینجا به بعد، شورای نگهبان تشکیل شده بود و صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باید به تأیید این شورا میرسید؛ بنابراین، از مجموع ۷۱داوطلب، چهار داوطلب امکان رقابت بر سر کرسی ریاستجمهوری را یافتند.
در دور سوم، شاهد برگزاری دومین انتخابات زود هنگام تاریخ جمهوری اسلامی ایران بودیم، در دورانی که کشور از یک سو درگیر جنگ با عراق، از سوی دیگر دچار بحرانهای امنیتی-سیاسی سال ۱۳۶۰ است، رییسجمهور هم در سوءقصدی، تنها یک ماه پس از انتخاب ترور شده است.
دوره چهارم انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در شرایطی برگزار شد که پس از رؤسای جمهور اول و دوم، این اولین باری بود که بعد از مدت قانونی (چهار سال) انتخابات در کشور برگزار میشد. در ۲۵ مردادماه سال ۱۳۶۴، انتخابات دور چهارم، با سه رقیب برگزار شد.
حکایت پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از حیث برگزاری زودهنگام بسیار به آنچه امروز مورد درخواست وزارت کشور درباره برگزاری دوازدهمین دوره این انتخابات قرار گرفته شبیه است، چرا که پس از رحلت امام خمینی (ره) پنجمین دوره انتخابات ریاستجمهوری نزدیک به شش هفته زودتر از موعد در ششم مرداد ۱۳۶۸ برگزار شد.
در ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، ۱۲۸ نفر برای رقابتهای انتخاباتی ۲۱ خرداد ۱۳۷۲ در وزارت کشور ثبتنام کردند که البته ۱۲۴ نفر صلاحیتشان مورد تأیید شورای نگهبان قرار نگرفت و تنها چهار نامزد به رقابت در این دوره پرداختند.
هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز دوم خرداد ماه سال ۱۳۷۶ برگزار شد و دور هشتم انتخابات ریاستجمهوری ایران در حالی برگزار شد که مجموعا ۸۱۴ نفر برای رقابت در آن ثبتنام کردند و شورای نگهبان بر خلاف ادوار گذشته، این بار صلاحیت ۱۰ تن از آنها را برای شرکت در انتخابات تأیید کرد. این دوره از انتخابات در ۱۸ خرداد سال ۱۳۸۰ برگزار شد.
انتخابات نهمین، دهمین و یازدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران نیز همچون روالی که از ششمین دوره این انتخابات شکل گرفته بود، در خرداد ماه برگزار شد و این توالی به همین شکل تا به امروز حفظ شد، اما وزارت کشور برای دوره آتی این انتخابات زمانی غیر از خرداد ماه را مورد نظر دارد و دلیل این امر نیز همزمان شدن انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم با ماه مبارک رمضان است.