پس از انجام بازرسی‌های معمول در مراکز و سازمان‌های حساس وارد سازمان انرژی اتمی شدیم و همراه با چند تن از همکاران روابط عمومی و حفاظت سازمان رهسپار دفتر بهروز کمال وندی، معاون امور بین الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی شدیم. به دلیل کمبود وقت، سریع سراغ اصل مصاحبه رفتیم تا در آستانه یک سالگی توافق هسته‌ای آنچه در نتیجه آن حاصل شده را به بحث و بررسی بنشینیم.
به عنوان اولین سؤال، آقای دکتر کمالوندی باتوجه به اینکه در آستانه یکسالگی توافق هسته‌ای قرار داریم، تاکنون از حیث فنی چقدر توانسته‌ایم به اهداف توافق نزدیک بشویم و آنچه که برآیند توافق اطلاق می‌شود، در یک سال گذشته چه بوده است؟
ما وقتی عازم مذاکرات هسته‌ای بودیم، می‌دانستیم که می‌رویم تا برای رسیدن به اهدافمان، برخی محدودیت را بپذیریم، نه اینکه فضا برای ما باز بشود. بحث و استراتژی ما در سازمان انرژی اتمی این بود که محدودیت‌ها را تا حدی بپذیریم که مشکلی برای آینده و برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ایجاد نکند و این یک اصل بود. برای اینکه اطمینان پیدا کنیم که دچار مشکلی نمی شویم، هر وقت موضوعی مطرح و بحث از محدودیتی میشد، در سطح فنی و متخصصان سازمان جلسات متعددی برگزار و بررسی میشد که فرض بفرمایید اگر قرار بود این تعداد از سانتریفیوژ یا این سطح از غنی سازی صورت بگیرد، در مورد آن بحث میشد و حداقل محدودیت‌ها را می‌پذیرفتیم.
اگر بخواهم از آنچه در یک سال گذشته صورت گرفته گزارشی داده و از آنچه اتفاق افتاده، نتیجه گیری کلی بدهم، به جرأت می‌توانم بگویم برنامه توسعه هسته‌ای ما که به خصوص در مرکز آن موضوع غنی سازی هسته‌ای هست، صدمه‌ای ندیده، بلکه فقط مجبور شدیم که مقداری اهداف زمانی را تغییر بدهیم. اگر مثلا قرار بود طی ۱۰ سال به غنی سازی صنعتی برسیم، این زمان به ۱۳ یا ۱۴ سال رسیده است، اما اصل موضوع صدمه‌ای ندیده است، با وجود اینکه طرف مقابل به دنبال اصل موضوع بود و این هدف را دنبال نمی‌کرد که کندی در روند حرکت هسته‌ای ایران ایجاد کند.
عکس: سید حامد جمشیدی
مهم‌ترین دستاورد برجام به رسمیت شناخته شدن غنی سازی در ایران است
در همه حوزه‌ها همین وضعیتی که عرض شد وجود دارد. طبیعتا موضوع اصلی ما غنی سازی بود؛ غنی سازی نه به صورت دو فکت، بلکه به صورت واضح بر اساس توافق حاصل شده به رسمیت شناخته شد. وقتی ما در حال غنی سازی هستیم و ۵ هزار ماشین ما مشغول غنی سازی است و آن‌ها هم این عدد را پذیرفته‌اند، دیگر نباید دنبال این باشیم که به رسمیت بشناسند، کما اینکه این حق هم برای ما عملا به رسمیت شناخته شده و این بسیار مهم است، زیرا بسیاری از کشورهای در حال توسعه آرزوی این را دارند، یعنی نفس صنعت یک چیزی است و اینکه در سطح بین المللی این حق به رسمیت شناخته شود، چیز دیگری است. این مهم‌ترین موضوعی بود که در جریان توافق هسته‌ای انجام شد.
پس از 10 سال ایران هیچ محدودیتی در تحقیق و توسعه هسته‌ای نخواهد داشت
پرسش: در بحث تحقیق و توسعه شرایط به چه شکل است؟
کمال وندی: بحث تحقیق و توسعه هیچ صدمه‌ای ندیده است، ماشین‌های مختلفی داریم که قرار است کار تحقیق و توسعه خودش را ادامه بدهد. البته یکسری محدودیتی‌های کوچکی وجود دارد که این‌ها در مقاطعی از زمان رفع می‌شود، به طوری که عملا بعد از ۱۰ سال هیچگونه محدودیتی در تحقیق و توسعه نخواهیم داشت.
زیرساخت‌های فردو به طور کامل حفظ شد
پرسش: درباره شرایط آب سنگین پس از توافق هسته‌ای کار به چه شکل پیش رفته است؟
کمال وندی: کارخانه آب سنگین ما پیش از توافق هسته‌ای تولید آب سنگین می‌کرد، بعد از برجام برخلاف آنچه آن‌ها دنبالش بودند، نه تنها تعطیل نشد، بلکه بر اساس توافق، محصولات آن به بازارهای بین المللی عرضه می‌شود، از جمله محصولات آن به کشوری صادر می‌شود که به دنبال تعطیلی آن بود. خوب این یک دستاورد تاریخی، بزرگ و قابل افتخار است. در بحث فردو نیز ما زیرساخت‌ها را کاملا حفظ کردیم.
باید بدانید که اهمیت فردو در زیرساخت‌ها است. ۳ هزار ماشین سانتریفیوژ در مسیر ۱۹۰ هزار ماشین برای تولید یک سال نیروگاهی مثل بوشهر خیلی عدد مهمی نیست. اگر کسر بگیریم، این تعداد سه صد و نودم یک سال تولید بوشهر است. ضمن اینکه هدف فردو هم حفظ زیرساخت‌ها بود، به این معنی که اگر حماقتی از سوی دشمن صورت بگیرد، ما بتوانیم در شرایط سخت هم کار غنی سازیمان را بدون وقفه ادامه بدهیم؛ چون جایی است که از لحاظ استحکام بسیار مستحکم است و خطر نظامی نمی‌تواند آن را در معرض تهدید قرار دهد.
فواید برجام برای توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران
پرسش: پس یعنی از حیث تحقیق و توسعه و سرپا نگه داشتن آب سنگین و فردو صدمه‌ای ندیده‌ایم؟
کمال وندی: این موارد هیچکدام صدمه‌ای ندیده، بلکه در قبال محدودیت‌های نسبی که ما پذیرفته‌ایم، - کاری به رفع تحریم‌ها ندارم هرچند این موضوع هم بسیار با ارزش است، - در حوزه هسته‌ای فضای بسیاری به روی ما باز شد. در حال حاضر ما ارتباطات بسیار زیادی با کشورهای دنیا داریم. اکنون کشورهای اروپایی بسیاری با ما ارتباط دارند و در حال امضای یادداشت تفاهم با آن‌ها هستیم.
یکی از مهم‌ترین موضوعات پاراگراف ۵۹ ضمیمه یک است که در آنجا یک نوع تضمینی از سوی کشورهای طرف مقابل وجود دارد که ایران بتواند سوخت را تولید کند، البته بنا به شرایطی که شرایط سختی برای ما نیست و اگر بخواهیم بگوییم همه این کار‌ها برای این بود که غنی سازی ما متوقف نشود و به سوخت برسیم، باید بگویم راه تولید و تامین سوخت ما باز شد. اگر یک جایی هم محدودیتی در ارتباط با ۳۰۰ کیلو ذخایر داریم به مجرد اینکه این ذخایر تبدیل به سوخت و یا تبدیل به قرص و میله شود، از آن ۳۰۰ کیلو معاف می‌شود؛ بنابراین این ۳۰۰ کیلو که به نوعی محدودیت محسوب می‌شود، عملا محدودیتی برای ما نیست. لذا در یک جمله ما در ماجرای برجام نه تنها تائیدی بر غنی سازی گرفتیم، بلکه آنچه داشتیم را حفظ کردیم. از همه مهم‌تر راه توسعه را برای صنعت خودمان و آینده باز کردیم.
تعهدات را انجام داده‌ایم بابت گزارش سوم آژانس نگران نیستیم
پرسش: به زودی سومین گزارش آژانس پیرامون عملکرد جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام منتشر خواهد شد، اولا پیش بینی شما چیست و فکر می‌کنید این گزارش حاوی چه نکاتی خواهد بود؟ در ثانی فکر می‌کنید اظهارات اخیر بان کی مون، مرکل و موضع ناتو درباره فعالیت‌های موشکی کشورمان در روند این گزارش تأثیرگذار خواهد بود یا خیر؟
کمال وندی: گزارش آژانس علی القاعده باید راستی آزمایی اظهارات جمهوری اسلامی ایران باشد و تاکنون دو مورد آن از زمان اجرای برجام صادر شده که دو گزارش تأیید کننده این است که جمهوری اسلامی تعهدات خود را انجام داده است. طبیعتا گزارش بعدی به فاصله سه ماه از گزارش دوم – حدود یک ماه و نیم دیگر – منتشر خواهد شد که طبق پیش بینی ما مشکلی در این زمینه وجود نخواهد داشت، چون تمام تعهداتمان را انجام داده‌ایم و هیچ مشکلی نداریم که بخواهیم نگران باشیم، اما خوب همیشه موضوع پرونده هسته‌ای قبل از اینکه یک پرونده فنی باشد، یک موضوع سیاسی بوده. اصلا برجام هم یک راه حل سیاسی برای حل این داستان است، اما همه مسائل سیاسی ما را که حل نکرده، بلکه بخشی از آن را حل کرده است.
حقوق بشر و تروریسم ابزاری برای اعمال فشار بر ایران است
تقابل سیاسی آن‌ها با ما بیشتر به دلایل ایدئولوژیک و ژئوپلوتیک است. در حقیقت جمهوری اسلامی ایران کشوری دارای یکسری ارزش‌های دینی و اسلامی است که نمی‌تواند نسبت به ظلم و بی‌عدالتی بی‌تفاوت باشد، طبیعتا این نوع سیاست خارجی را آن‌ها نمی‌پسندند. از طرفی به لحاظ موقعیت ژئوپلوتیکی و از حیث امکانات، منابع و نیروی انسانی که دارد کشور مهمی به شمار می‌رود؛ لذا طبیعی است وقتی چنین کشوری در مدار آن‌ها قرار ندارد و آن‌ها فکر می‌کنند به دلیل اینکه ایران در مدار آن‌ها نیست برای آن‌ها مشکل می‌سازد، می‌خواهند این کشور را در یک حالت انفعالی قرار دهند و با در پیش گرفتن یک رویکرد تهاجمی و مطرح کردن یکسری سؤالات و ابهامات نظیر حقوق بشر و تروریسم ما را تحت فشار قرار دهد تا نتوانیم از تمامی ظرفیت‌های خود استفاده کنیم.
حتی در گذشته این فشار‌ها، شامل فشارهای اقتصادی و سیاسی هم بود و غرب تلاش می‌کرد تا ارتباط کشور‌ها با جمهوری اسلامی ایران کمتر برقرار شود، اما در پاسخ به سؤال شما باید بگوییم که آیا آن‌ها این رویکرد را در قبال ما امروز کنار گذاشته‌اند؟ که اینگونه نیست. بروز و نمود این اقدامات آن‌ها می‌تواند به این شکل باشد که برخی از آن از طریق همینگونه اظهارات دیده می‌شود و به هرحال به خصوص به خاطر تقابل ایدئولوژیکی که جمهوری اسلامی ایران با آن‌ها دارد، تا زمانی که این تقابل ایدئولوژیک هست، این حالت چالش و چلنج بین ما و آن‌ها می‌تواند وجود داشته باشد. البته ما فکر می‌کنیم برخی از این‌ها قابل حل و مدیریت است. امروز هم در دنیا ثابت شده که آنچه جمهوری اسلامی به عنوان موضع اتخاذ کرده و صحبت‌هایی که داشته، حق بوده است. اتفاقات دنیا و منطقه گواه این امر است.
هیچ مصاحبه‌ای با دانشمندان هسته‌ای انجام نشده است
پرسش: آقای دکتر صالحی بعد از توافق هسته‌ای اعلام کرده بودند که آنچه در بحث فنی توافق کرده‌ایم، محرمانه نیست؛ اما مواردی بین ایران وآژانس وجود دارد که دارای ترتیبات لازم خواهد بود - مثلا به نحوه بازرسی‌ها اشاره کرده بودند – در یک سال گذشته موضوع ترتیبات به خصوص از طرف مقابل در ارتباط با بازرسی‌ها و مباحثی نظیر آن رعایت شده است؟
کمال وندی: ترتیباتی که آقای دکتر صالحی اشاره کرده بودند مربوط به بحث PMD بود، یعنی آن بیانیه ۱۰ ماده‌ای که بین دکتر صالحی و آمانو امضا شد. بخشی از این خوب محرمانه بود و ۲ ضمیمه داشت که نحوه بازرسی‌ها و نمونه گیری را مشخص می‌کرد. این‌ها باید به گونه‌ای می‌بود که در آن نگرانی‌های ما و آن ملاحظاتی که مقام معظم رهبری داشتند در نظر گرفته شود مثلا چیزی به اسم مصاحبه با دانشمندان نباید وجود می‌داشت که عملا هم به همین شکلی که ما می‌خواستیم شد. آن‌ها در این باره می‌گفتند که ما ابهام داریم و ما هم در مقابل پاسخ دادیم که ابهامات شما را رفع می‌کنیم؛ به این شکل که سؤالات آن‌ها را دریافت کرده و پاسخ بدهیم. به آن‌ها عنوان کردیم که وقتی ابهامات شما به این شکل رفع می‌شود، چه لزومی دارد که بخواهید با افراد خاصی مصاحبه کنید.
آمانو ۱۰ دقیقه از پارچین بازدید کرد نه بازرسی
یا مثلا آن‌ها اصرارداشتند که از پارچین بازرسی‌هایی انجام شود، اما آنچه ما اعلام کردیم این بود که بازرسی نه بلکه بازدید می‌تواند انجام بشود، آن هم باید به صورت تشریفاتی انجام شود که استحضار دارید دکتر صالحی به همراه آقای آمانو و معاون ایشان که به ایران آمده بودند، به پارچین رفتند و به مدت ۱۰ دقیقه هم آنجا بودند. یا بحث نمونه گیری بود که خودمان انجام دادیم و اجازه ندادیم که آن‌ها انجام بدهند، اما در مورد ترتیبات این کار و اینکه چطور انجام شود، چیزهایی بود که باهم توافق کردیم به نحوی که آن‌ها احساس کنند استاندارد‌هایشان رعایت شده است و بتوانند به آن نمونه گرفته شده اعتماد کنند و در زمان تجزیه و تحلیل از آن بهره بگیرند. در واقع این ترتیباتی بود که در آن مقطع برای حل PMD مطرح شد و به نتیجه رسید.
پس از این پروسه بود که تمامی قطعنامه‌هایی که بر پایه PMD دنبال میشد و حتی تصمیماتی که در قالب قطعنامه نبود و صرفا تصمیم بود، لغو شد. بعد از آن ما یک جریان بازرسی‌ها را داریم که در ۲ قالب پادمانی و پروتکل انجام می‌شود. ما پروتکل را به صورت موقت و بر اساس توافق برجام انجام می‌دهیم، البته باید نهایتا این موضوع به تصویب مجلس برسد. ضمن اینکه تصویب این موضوع در مجلس هم مشروط به یکسری اتفاقات است که همگی با هم مفهوم پیدا میکند. اصولا بازرسی‌ها به همین شکل اتفاق نمی‌افتد، معمولا ما باید اظهاری داشته باشیم، مثلا DIQ می‌دهیم و یا می‌گوییم این تاسیسات برای چه منظور است و چه هدفی از آن داریم، آنگاه آژانس از طریق بازرسی‌هایش به دنبال راستی آزمایی می‌رود؛ یعنی هدف از بازرسی‌ها راستی آزمایی است.
چیزی به اسم «بازرسی غیرمعمول» در جمهوری اسلامی نداریم
اصولا وقتی توافق پادمانی داریم یک نوع حسابرسی مواد هسته‌ای داریم، یعنی ما مواد هسته‌ای را حسابداری می‌کنیم و آژانس در بالا حسابرسی صورت می‌دهد که این حساب‌ها درست است یا نه؛ یک چیزی شبیه دیوان محاسبات. مثلا بررسی میکند که اینقدر مواد را از اینجا به آنجا برده‌اید، آیا این در آنجا موجود است یا نه؟ اما وقتی پادمان می‌شود، غیر از مواد هسته‌ای، بعضی موارد که خودش هسته‌ای نیست ولی می‌تواند به چرخه سوخت و تولید مواد هسته‌ای کمک بکند، مثلا مثل سانتریفیوژ‌ها، رتور سانتریفیوژ و... این‌ها هم مورد بازرسی قرار می‌گیرد، اما قبل از بازرسی، اظهاریه باید باشد که برای راستی آزمایی آن بازرسی صورت می‌گیرد. ما چیزی که از آن بتوان به عنوان بازرسی غیرمعمول یاد کرد، در جمهوری اسلامی ایران نداریم.
غرب خلف وعده کند قدرت برگشت پذیری ایران به شرایط قبل برجام باعث تعجب غرب خواهد بود
پرسش: رئیس سازمان انرژی اتمی سال گذشته عنوان کرده بود که جمهوری اسلامی در حالتی قرار خواهد گرفت که اگر غرب زیر توافق بزند، بلافاصله بتوانیم به حالت قبل از برجام برگردیم، در حال حاضر با توجه به فعالیت برخی آبشار‌ها و ماشین‌ها و در خلاء قرار گرفتن بخشی از آن به دنبال اجرای توافق هسته‌ای، قدرت بازگشت پذیری جمهوری اسلامی به شرایط قبل از برجام در حوزه تاسیسات هسته‌ای چه میزان است؟
کمال وندی: مقام معظم رهبری در جمع دست اندرکاران نظام عنوان کردند که این ظرفیت در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد که ظرف یک سال و نیم به ظرفیت ۱۰۰ هزار «سو» برسد. خوب این بر اساس اطلاعاتدقیق ایشان از توانایی‌های موجود در سازمان انرژی اتمی است. ما زمانی که محدودیت‌ها را پذیرفتیم این نگاه را هم داشتیم که اگر طرف مقابل قرار باشد خلف وعده بکند، بتوانیم به سرعت برگردیم به عقب. در این شرایط نه تنها به شرایط قبل از برجام، بلکه به شرایطی برخواهیم گشت که باعث تعجب و حیرت آن‌ها بشود و الان در چنین جایگاهی قرار داریم. به طور مثال ضرورتی ندارد وقتی ما بخواهیم به شرایط گذشته برگردیم اگر مثلا بیش از ۳ هزار ماشین فعالمان را برداشته‌ایم، دوباره همان را سرجایش بگذاریم. ما در این شرایط ۳ هزار ماشین پیشرفته‌تر جای آن خواهیم گذاشت.
معنای چنین جابجایی هم افزایش ظرفیت ما است. ایران امکان تولید چنین ماشین سانتریفیوژ را دارد، ولی فعلا داوطلبانه تولید نمی‌کند این ماشین‌ها را. اگر قرار باشددر وضعیت بازگشت به قبل برجام قرار بگیریم، این امکان وجود دارد. نه تنها در این دولت بلکه در دولت قبل هم این امکان بود. چرا در آن دولت ماشین‌های نسل اول را عوض نمی‌کردند در حالی که ما در تولید یکی از ماشین‌ها در حداقل یکی از نسل‌ها به نتیجه رسیده بودیم. این اتفاق برای این نمی‌افتاد که در حال مذاکره بودند و نمی‌خواستند شرایط به نحوی عوض شود که در طرف مقابل احساس بدی ایجاد شود. البته ما معتقد بودیم که در آن برهه که شرایط دعوا بود، استقرار ماشین‌ها نتایج بهتری درپی داشت، ولی به هر حال به هر دلیلی تشخیص دادند که چون در حال مذاکره هستند، طرف مقابل را تحریک نکنند.
ادامه برجام به نفع همه است.
اکنون، در شرایطی که طرف مقابل خلف وعده بکند، دیگری دلیلی ندارد بخواهیم ماشین نسل اول را بگذاریم، قطعا می‌توانیم با ماشین‌های نسل پیشرفته‌تر که به سرعت هم می‌توانیم آن‌ها را بسازیم – حتی خیلی زود‌تر از آنچه آن‌ها فکرش را بکنند – ظرفیت را بالا ببریم؛ بنابراین آن‌ها خودشان می‌دانند که ادامه برجام به نفع همه و بازگشتن شرایط گذشته به ضرر همه است، به دلیل اینکه ما محدودیت‌هایی که داوطلبانه پذیرفته‌ایم، کنار می‌گذاریم و تازه دستمان برای استفاده از نسل جدید ماشین‌ها باز می‌شود.
عکس: سید حامد جمشیدی
پرسش: سال گذشته دکتر صالحی وعده داده بود که طی یک سال فرآیند تست مکانیکی سانتریفیوژهای نسل IR ۶ و IR ۸ انجام بشود، سؤال مشخص بنده این است که فرآیند تست مکانیکی این نسل از سانتریفیوژ‌ها در چه مرحله‌ای قرار دارد و آیا نسبت به تزریق گاز به سانتریفیوژهای IR ۸ اقدامی صورت گرفته است یا خیر؟
کمال وندی: این ماشین‌ها نیازمند انجام تست‌های مختلفی هستند. ما یک زمانی در حالت سرعت این کار‌ها را انجام می‌دادیم، اما برخی مواقع ممکن است این سرعت‌ها مفید نباشد، به طور مثال وقتی ما با سرعت ماشین IR ۱ تولید می‌کنیم در حالی که می‌دانیم این هنوز اشکالاتی دارد و آن‌ها را رفع نکردیم، این یک تصمیم است که می‌گیریم؛ یعنی تصمیم می‌گیریم اگرچه اشکالات این ماشین رفع نشده است، افزایش آن‌ها برای ما مهم است و باید به سرعت آن را اضافه کنیم.
سانتریفیوژهای IR ۶ و IR ۸ با تکیه بر ۲ هزار سند تولید می‌شود
در مورد IR ۶ و IR ۸ که ماشین‌های جدید محسوب می‌شوند، تصمیم ما این است که به جای عجله دقت بیشتری داشته باشیم و در حالت دقت ممکن است کاری که شش ماهه انجام شدنی است، دو ساله انجام بشود. هر کدام از این ماشین‌ها حداقل نیاز به ۲ هزار سند دارد، یعنی باید تست‌های مختلفی در مورد آن‌ها صورت بگیرد. در حال حاضر به آرامی و دقت در حال جلو بردن اقدامات مربوط به این نسل از ماشین‌ها هستیم و فکر میکنم ظرف چند ماه آینده یک مرحله بسیار مهم و حساس را در این خصوص انجام دهیم.
درباره ماشین‌های IR ۶ و IR ۸ در مرحله مکانیکال هستیم.
هم اکنون درباره ماشین‌های IR ۶ و IR ۸ در مرحله مکانیکال هستیم. البته در این مرحله هم گاز تزریق می‌شود، اما لزوما این گاز، گاز اورانیوم نیست و می‌تواند سایر گازهای مشابه باشد، چون در مرحله تست هستیم. آنچه می‌توانیم الان بگویم این است که کار در مرحله تست است و با دقت پیش می‌رویم.
سانتریفیوژهای IR ۸ ایرانی طی فرآیند ۸ ساله ساخته می‌شود
پرسش: تا چه زمانی فکر می‌کنید که فرآیند تست این نسل از سانتریفیوژ‌ها به اتمام برسد؟
کمال وندی: ساخت این نوع سانتریفیوژ‌ها ممکن است ۷ تا ۸ سال به طول بینجامد. به طور کلی ۳ جای دنیا ماشین سانتریفیوژ به صورت صنعتی تولید می‌کنند که از جمله آن می‌توان به روسیه و آمریکا اشاره کرد، در هیچکدام از این‌ها شما نمی‌توانید ببینید که چنین ماشین سانتریفیوژی ظرف مدت ۶ ماه، یک سال و یا ۲ سال به نتیجه رسیده و ساخته شده باشد. متوسط به نتیجه رساندن یک ماشین کمتر از ۶ سال نیست، معمولا ۶ تا ۱۰ سال طول می‌کشد. بر اساس برنامه ریزی‌هایی که ما داشته‌ایم ماشین IR ۸ می‌تواند تمام تست‌های لازم را به اتمام برساند و به یک مرحله کامل شدن بر اساس ۲ هزار سندی که عرض کردم برسد.
دلیل احساس خطر صالحی از سخنان مرکل و‌بان کی مون
پرسش: سخنان اخیر رئیس سازمان انرژی اتمی در واکنش به اظهارات‌بان کی مون و آنگلا مرکل درباره برنامه موشکی ایران و اینکه آقای صالحی عنوان کرده که «توطئه‌ای در کار است» بر اساس اطلاعات و فکت خاصی بوده یا اینکه پاسخی به اینگونه اظهارنظرهای غربی است؟
کمال وندی: آقای صالحی چون مدتی وزیر امور خارجه بوده‌اند، یک سنس و احساس سیاسی دارند، احساسی که مبتنی بر یکسری اتفاقات حس می‌شود و به جمع بندی می‌رسد. یک نظامی ممکن است بر اساس چند تحرک احتمال حمله بدهد، در صورتی که این حمله شاید اتفاق نیفتد، این یک احساس است و بر اساس یکسری تجربیات به دست می‌آید. آقای دکتر صالحی نگران این هستند که وقتی فردی در حد یک صدر اعظم و در حد دبیرکل سازمان ملل متحد مطلبی را عنوان میکند، به همین شکل که چیزی نمی‌گوید و حتما بر اساس یکسری برنامه قبلی می‌گوید؛ لذا نمی‌توانیم بگوییم که اشتباه شده، مگر می‌شود ۲ مقام در این سطح همزمان در یک مساله مشترک اشتباه کنند؟
برجام به دبیرکل سازمان ملل ربطی ندارد
برداشت آقای صالحی این است که حالا چون غربی‌ها نتوانسته‌اند از جمهوری اسلامی ایران در بحث هسته‌ای... می‌خواهند به یک شکلی پرونده سازی کنند و برای این کار فعالیت‌های موشکی ایران را بهانه کرده‌اند که هیچ مغایرتی با برجام نداشته و هیچ ربطی هم به برنامه هسته‌ای کشورمان ندارد. با وجود این، همین موضوع موشکی را آقای دبیر کل سازمان ملل تلاش دارد به موضوع هسته‌ای ربط بدهد. ضمن اینکه برجام هم ربطی به آقای بان کی مون ندارد، بلکه ساز و کارهای خاص خود برای اختلافات داخلی را دارد، مثلا آژانس و کمیسیون مشترک در این باره فعال هستند و اگر هم این مجموعه‌ها به این رسیدند که مشکلی وجود دارد، باز هم ارتباطی به دبیرکل سازمان ملل ندارد، بلکه آن ساز و کارهای در نظر گرفته شده باید در این رابطه اظهار نظر کنند.
وقتی چنین اظهاراتی عنوان می‌شود آدم احساس میکند که نکند سفارشی مساله را به وی گفته‌اند که این را بگوید، یعنی احساس می‌شود می‌خواهند از این طریق یک نوع فضاسازی بر علیه جمهوری اسلامی ایران در فضای بین المللی صورت بگیرد.
دلیل واکنش کاخ سفید به سخنان مرکل و‌بان کی مون درباره توافق
پرسش: اینکه آمریکا بلافاصله نظر صدر اعظم آلمان را رد و بر عدم تخطی ایران از چارچوب‌های تعریف شده در برجام تاکید کرد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
کمال وندی: این اقدام خوبی است و به نظر ما اینکه هیأت حاکمه آمریکا پشت این داستان باشد را به نظر ما تا حدودی رد میکند، ولی مفهومش این نیست که گروه‌های تندروی آمریکایی، برخی کشورهای اروپایی و حتی رژیم صهیونیستی پشت این داستان نبوده و نقش نداشته‌اند، نمی‌توان به این شکل مساله را پذیرفت. یا نمی‌توان گفت اشتباهی رخ داده است، اینکه کسی بخواهد از بیرون عوامل و کشورهای تدوین کننده برجام وارد ماجرای توافق هسته‌ای شود و برای برهم زدن آن تلاش کند پذیرفتنی نیست. به همین دلیل کاخ سفید هم واکنش نشان داد، چون آن‌ها هم احساس کردند کسی از بیرون تلاش دارد تا به این موضوع و مذاکراتی که رسیدن به نتیجه در مورد آن ۲ سال یه طول انجامیده، صدمه بزند.
ایران باید اظهارات علیه برجام را طلبکارانه دنبال کند
به نظر ما این قضیه و تلاش عده‌ای خارج از چارچوب و کشورهایی که برای به ثمر رسیدن برجام تلاش کرده‌اند برای صدمه زدن به این توافق باید پیگیری شود و به صورت طلبکارانه هم دنبال شود. باید این سؤال مطرح شود که چرا آقای‌بان کی مون چنین موضوعی را مطرح کرده است. یا اینکه چرا خانم مرکل یک بخش‌هایی را از یک گزارش مشروح جدا کند و با هدف خاصی مطرح نماید؟ مثلا در آن گزارش آمده است ایران تلاش‌های بسیاری برای دستیابی به کالاهای دو منظوره داشته است، خوب آقای صالحی باید به چنین ادعایی پاسخ بدهد که پاسخ خوبی هم دادند.
آخرین توافقات کنسرسیوم مشترک ایران، آمریکا و چین
پرسش: پیشتر اعلام شده بود که کنسرسیوم مشترکی بین ایران، آمریکا و چین تشکیل شده تا طبق توافق صورت گرفته در پروسه تحقیق، توسعه و ساخت تأسیسات هسته‌ای به روز در اراک کمک کنند، در مورد آخرین اقدامات که قرار شده صورت بگیرد و آخرین توافقاتی که در این زمینه انجام شده است، توضیح بفرمایید؟
کمال وندی: در مورد اراک کشورهای مقابل ما یک تعهدی بر اساس سند رسمی تنظیم شده در جریان توافق هسته‌ای دارند، حتی یک گروه کاری هم تشکیل شده که در این زمینه با ما همکاری کنند. منتهی صاحب و مدیر پروژه جمهوری اسلامی ایران است و ما تعیین می‌کنیم که چه کسی در این گروه کاری چه کاری انجام دهد. از طرف این گروه کاری به جای در ارتباط بودن با همه کشورهای ۱+۵ قرار شد که ما با آمریکا و چین در ارتباط باشیم، این مساله را با ما مطرح کردند و ماهم پذیرفتیم. برهمین اساس یک بیانیه‌ای صادر شد که در زمینه اراک با هم همکاری و هماهنگی داشته باشیم، جلسات مختلفی هم تاکنون برگزار شده است و کار در مسیر خودش به خوبی پیش می‌رود.
روز یکشنبه در همین خصوص ما جلسه‌ای داشتیم، یک بار هم در چین و یک بار در وین در این خصوص مذاکره کرده‌ایم، هفته آینده مجددا در وین درباره این موضوع صحبت خواهد شد. یکسری پیش نویس‌های قرارداد وجود دارد که بین طرفین رد و بدل شده است و یکسری مذاکرات فنی هم صورت گرفته است و اطلاعات تخصصی هم بین مهندسان ایرانی و چینی در حال رد و بدل شدن است.
طراحی اولیه درباره راکتور و سوخت اراک انجام شد.
یک تفاوت دیدگاه‌هایی هم داریم، مثلا ایران درباره راکتور ویژگی‌هایی در نظر دارد که مثلا پیچیدگی‌های بیشتری داشته باشد، اما چینی‌ها می‌خواهند به صورتی که ساده‌تر باشد کار صورت پذیرد. این‌ها مسائلی است که در حال بحث در مورد آن هستیم. به لحاظ زمانی هم به هیچ وجه عقب نیستیم. کار طراحی اولیه در مورد راکتور و سوخت آن تقریبا تمام شده است و بعد از این مرحله بازبینی انجام می‌شود.
شکل کار مثل قراردادهای معمولی نیست که یک طرف کارفرما و یک طرف پیمانکار باشد، برای همین کار کمی با تاخیر پیش می‌رود، مثلا در همین بحث بازبینی نمونه‌هایی که قرار است بررسی شود، گفته‌ایم مهندسان ما هم باید کنار افراد بازبین قرار بگیرد یا در خصوص طراحی اعلام کرده‌ایم که توسط مهندسان ایرانی صورت بگیرد و آن‌ها هم به ما کمک بکنند. در خصوص تجهیزات هم اعلام کرده‌ایم که همه تجهیزات نباید چینی باشد، بلکه بخشی از آن باید از اروپا تامین شود، این‌ها بحث‌هایی است که در هر پروژه‌ای مطرح می‌شود. در مجموع ما در مسیر درست و بدون اتلاف زمان پیش می‌رویم.
امروز یا فردا نتایج پایانی فروش آب سنگین به آمریکا را اعلام می‌کنیم
پرسش: به عنوان آخرین سؤال به دلیل محدودیت وقت، در مورد فروش آب سنگین به آمریکایی‌ها آخرین اتفاقاتی که افتاده است را اشاره بفرمایید؟
کمال وندی: در مورد آب سنگین مذاکرات را انجام داده‌ایم و گفته‌ایم که پول واریز شود. در مراحل پایانی قرار داریم و امروز یا فردا نتایج پایانی را اعلام می‌کنیم.
البته بخشی از سئوالات «تابناک» در خصوص مسائل مختلف هسته ای به دلیل اتمام زمان مصاحبه بی پاسخ ماند که بهروز کمال وندی، معاون امور بین الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی قرار شد در فرصت دیگری به آن پاسخ بگوید.
آمانو ده دقیقه بازدید کرد نه بازرسی
انتظار دارید جزئیات رو برای عموم بگن پس طبقه بندی اطلاعات چی می شه 