خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شده است، به سندی دست یافته که نشان میدهد محدودیتهای اعمالی بر برنامه غنیسازی ایران مطابق توافق پانزده ساله برجام، از سال یازدهم اجرای برجام به گونهای کاهش خواهد یافت که حتی پیش از پایان دوره پانزده سال مورد اشاره در برجام، ایران میتواند سرعت غنیسازی خود را به حداقل دو برابر افزایش دهد.
به گزارش «تابناک»، آسوشیتدپرس مدعی شده، سندی که به آن دست یافته، تنها سند مرتبط با برجام است که تاکنون علنی نشده است؛ هرچند مقامات آمریکایی اظهار داشتهاند که مقامات کنگره آمریکا فرصت مشاهده آن را داشتهاند. یک دیپلمات فعال در حوزه برنامه هستهای ایران در ده سال گذشته، این سند را در اختیار آسوشیتدپرس قرار داده و دیپلماتهای دیگر نیز اصالت آن را تأیید کردهاند.
بنا به گفته مقامات ارشد ایرانی، ایران در حال نهایی کردن اعلام برنامه غنیسازی خود پس از دوره برجام به آژانس بینالمللی انرژی اتمی است و دیپلمات مذکور نیز اظهار داشته که سند مورد اشاره از اسناد مرتبط با برجام است؛ هرچند از لحاظ حقوقی جدای از برجام است.
مطابق برجام محدودیتهای برنامه غنیسازی ایران از سال دهم اجرای برجام تا سال پانزدهم طبق توافق طرفین برداشته میشود، ولی تاکنون درباره این روند پنج ساله اطلاعات چندانی منتشر نشده بود و جزئیات منتشره در این سند جدید نشان میدهد، با اینکه برخی از محدودیتهای برنامه هستهای ایران مطابق برجام پانزده ساله است، از ابتدای سال ۲۰۲۷ (یازده سال بعد از شروع اجرای برجام)، ایران میتواند ماشینهای فعلی سانتریفیوژ خود را با هزاران سانتریفیوژ پیشرفته جایگزین کند. مطابق سند، در فاصله سال های یازدهم تا سیزدهم اجرای برجام، ایران میتواند سانتریفیوژهایی را مورد استفاده قرار دهد که پنج برابر سریعتر از ۵۰۶۰ سانتریفیوژ فعال فعلی هستند.
بسته به کارایی سانتریفیوژهای جدید، ایران میتواند در فاصله سال های ۱۱ تا ۱۳ اجرای برجام، ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ سانتریفیوژ پیشرفته نصب کند. این تعداد سانتریفیوژ جدید، ظرفیت غنیسازی ایران را به دو برابر مقدار فعلی افزایش خواهد داد.
بنا به ادعای مقامات آمریکایی، برجام به گونهای برنامهریزی شده که زمان مورد نیاز ایران برای تهیه مواد لازم برای ساخت یک سلاح هستهای حداقل دوازده ماه باشد، ولی با تغییر ظرفیت غنیسازی ایران در فاصله سالهای یازدهم تا سیزدهم، این زمان حداقل نصف خواهد شد.
مطابق سندی که آسوشیتدپرس به آن دست یافته است، ایران اجازه خواهد داشت، کار بر روی سانتریفیوژهای به مراتب پیشرفتهتر را نیز به شکل قابل توجهی افزایش دهد و از جمله میتواند برای آمادگی برای بعد از دوره پانزده ساله، آزمایشهای گستردهای را انجام دهد.
همزمان یک مقام آمریکایی مدعی شده است که محدودیت وزنی میزان اورانیوم غنی شده ایران برای همه دوره پانزده ساله اجرای برجام باقی خواهد ماند و ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در این دوره نباید از سیصد کیلوگرم فعلی افزایش یابد.
البته سند افشا شده، به میزان غنیسازی ایران از سال سیزدهم اجرای برجام به بعد اشارهای ندارد. آسوشیتدپرس مدعی شده است که این مسأله میتواند نشانهای از این باشد که احتمالا از سال سیزدهم به بعد، برنامه غنیسازی ایران از نظر تعداد و نوع سانتریفیوژهای مورد استفاده هیچ محدودیتی نخواهد داشت ولی محدودیتها بر جنبههای کمخطرتر برنامه هستهای ایران همچنان تا سال پانزدهم ادامه خواهد داشت.