برنامه سینمایی «هفت» با حضور برخی کارگردان‌ها به بررسی سینمای حماسی ایران پرداخت؛ برنامه‌ای که عمدتاً به یک فیلم سینمایی در حال اکران و حواشی آن پرداخت و عملاً موضوع سینمای حماسی در حاشیه قرار گرفت.
به گزارش «تابناک»؛ برنامه سینمایی «هفت» جمعه 16 مهرماه با موضوع
«سینمای حماسی» از ساعت 22:45 دقیقه روی آنتن زنده شبکه سه سیما رفت و در
ابتدا کلیپی درباره واقعه بزرگ عاشورا با دستمایه قرار دادن آثار سینمایی
که در این زمینه ساخته شده، پخش شد. در ادامه، کلیپی پخش شد که شماری از
سینماگران و مجریان تلویزیون در آن به مقتل خوانی پرداختند.
سپس افخمی که هر روز آمار و برآورد تازه‌ای درباره فروش سینمای ایران ارائه می‌کند، گفت: به نظر می آید با فروش 120 میلیارد تومانی تابستان می توانیم انتظار فروش 200 میلیاردی تا پایان سال را داشته باشیم به شرطی که فروش فیلم ها افت نکند که این اتفاق در حال افتادن است. اگر فیلم فروشنده را - که هفته ای یک میلیارد می فروشد - کنار بگذاریم، مجموع فروش فیلم ها به یک و نیم میلیارد هم نمی رسد. به این ترتیب تفاوت بسیاری در شش ماه دوم سال نسبت به اول سال خواهیم داشت.
افخمی ادامه داد: به نظر ما مشکل پخش داریم. برخی فیلم ها تا 120 سالن دارند و دیگر فیلم ها 5 تا 6 سالن دارند. از طرفی هم بسیاری از فیلم ها پشت اکران مانده اند و پخش کننده های اصلی مثل آقایان سرتیپی و اسماعیلی باید برای پخش این فیلم ها تلاش کنند و حتی یک سانس در میان هم که شده آن ها را به نمایش بگذارند. فیلم های پرفروش زیادی تا پایان سال باقی نمانده است اما شاید بتوان تنوع در نمایش فیلم ها را جایگزین آن کرد.
برنامه «هفت» در این هفته به سینمای حماسی پرداخت و در این زمینه با شهریار بحرانی گفت و گو کرد؛ کارگردانی که به گفته بهروز افخمی دوست اوست و لابد به همین دلیل درباره سینمای حماسی سخن گفت. شهریار بحرانی، کارگردان سینما که متخصص فیلم‌های شکست خورده دولتی است، درخصوص عدم موفقیت در تولید فیلم های حماسی در سینمای ایران گفت: سینمای ما نوپاست. فرض کنید شما می خواهید ساختمانی بسازید. برای این کار مهندسین خبره این کار را جمع می کنید. حالا من به شما رجوع می کنم و می گویم متخصص خبره ای هستم که در خارج هم تقدیرهای زیادی از من شده است و می گویم می توانم زیر ساختمان شما یک بمب منفجره ای کار بگذارم که این ساختمان از پی به زیبایی فرو ریزد! اما شما می گویید نه من قصدم ساختن است! به نظر طرز فکر و نگاه شما با هم متفاوت است. شما به دنبال تولید هستید نه نابودی! خداوند نیز در قرآن وقتی از انسان نام می برد از واژه صنع یا ساختن به کار می برد. ما در بحث هنر نیز این بحث را داریم که باید به دنبال هنر صالحین برویم. برخی از آثار هنری و سینمای ما به دنبال تخریب هستند نه ساختن.
او در بخش دیگری از سخنانش ادعا کرد: امروز هنرمند کسی محسوب می شود که تخریبگر خوبی باشد! بتواند تحت پوشش زیبایی، انفجار بزرگی ایجاد کند و بنیان خانواده و ارزش ها را فروبپاشد. این کودکی است. مثل کودکی که ساختن را بلد نیست و هر اسباب بازی که دستش می دهی، خراب می کند. اما انسان محصول محور آفریده شده و اساسا به این دنیا آمده تا ایجاد کند و بسازد! و این محصول سینمای غرب است.
بحرانی در بخش دیگری از سخنانش گفت: شما از سال 2012 به بعد با فیلم های فاجعه ای در دنیا روبه رو هستید که همگی به دنبال نمایش نابودی جهان هستند. فضا، فضای تخریب است و این به لحاظ فلسفی که غرب به دنبال ساختن دنیای جدید بوده است، تفاوت دارد... هنرمند آن چیزی که در وجودش هست منعکس می کند. نمی تواند دروغ بگوید. در تحلیل سینمای غرب، می گویید آنها چرا باید چنین فیلم هایی بسازند؟! تفکر تخریب تنها متوجه بشر نیست! آیا این ناشی از کودک صفتی غرب است؟ این مسئله کمی عمیق تر است. اگر کسی به دنبال تخریب است، فرد مأیوس و روان پریشی است. آدم یاد ابلیس می افتد. کسی که می خواهد راه مقابله با خدا را پیش بگیرد، اما در عین حال مأیوس نیز هست. فرهنگ تخریب، که در مقابل فرهنگ خدایی قرار دارد، به دنبال ناامید کردن انسان هاست.
بحرانی در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: نوجوانان به دنبال حماسه هستند اما نیاز نیست حتما با صحنه های خشونت فیلم را جلو ببریم. دین نیز همین کار را می کند. در مجلس شام وقتی یزید خطاب به حضرت زینب از حجم خشونت خلق کرده می گوید، حضرت زینب خطاب به وی می گوید: جز زیبایی و خوبی چیزی ندیدم! البته آمادگی مخاطب برای جنگ اصلا بد نیست. خلق صحنه های سلحشوری مهم است اما در کنارش پیام های مهمتری را سینما ماموریت دارد.
وی ادامه داد: حتی بالاتر از حماسه، بُعدی در بشر است که همان حماسه را نیز خلق می کند. من در همه فیلم هایم صحنه های ضرب شمشیر و خشونت را حذف می کردم. چون من فکر می کردم اگر نشان دهم صحنه تصویری رخ می دهد که ذهن مخاطب درگیر نمایش خشونت مادی می شود و از همان معنای مدنظر من دور می شود. صحنه های خشنی که فیلم شما خلق می کند، دشمن استفاده می کند. داعش استفاده می کند.
بهروز افخمی خطاب به شهریار بحرانی بیان داشت: اما به نظرم تو دیگر پیر شده ای و این برای یک فیلمساز خیلی بد است. چون بالاخره فیلمساز باید خود را مطابق میل جوانان و روز نگه دارد.
همچنین هادی نائیجی، دانش اقباشاوی، روح‌الله حجازی و هادی مقدم‌دوست کارگردان‌های سه اپیزود از چهار اپیزود فیلم «هیهات» و همچنین با حضور محمدرضا شفیعی تهیه کننده این فیلم در این برنامه حضور یافتند. شفیعی در ابتدای این گفت و گو عنوان کرد: در ابتدا قصد ساخت فیلم نداشتیم. قرار بود یک جمعی دغدغه مند درخصوص واقعا کربلا دور هم جمع شویم و به این مسأله فکر کنیم. بعد از حدود 30 جلسه به این نتیجه رسیدیم از ایده های موجود، 4 کارگردان با محتوا، قصه و شخصیت های خود فیلم بسازند. البته تغییرات زیادی کرد تا به «هیهات» رسید.
وی ادعا کرد: فیلم گرانی نبود. اما هر کدام از این قصه ها پروداکشن یک فیلم مستقل سینمایی را دارد. البته تعداد سالن های واقعا محدودی داریم و قول بیشتر شدن سالن ها با کم شدن سالن فیلم های کمدی در ماه محرم، هنوز محقق نشده است. اما پیش بینی برای فروش در وضعیت فعلی سخت است اما به نظر می رسد فیلم در همین مدت کم جای خود را در میان اذهان مخاطب باز کرده است و امیدوارم همزمانی آن با ایام محرم به دیده شدن آن کمک کند.
هادی مقدم دوست نیز گفت: اگر قرار بود برای اپیزودم نام انتخاب کنم، «روز ورود» را انتخاب می کردم و از باقی اپیزودها بیشترین زمان را دارد. در روند تولید اتفاقات خوب و از روی خوش اقبالی برای من رخ داد و همین برای من بسیار هیجان انگیز بود. مثل بازی دانش اقباشاوی در اپیزود من.
در ادامه دانش اقباشاوی گفت: من هم نام «ماه» را برای فیلمم انتخاب می کردم. هرچند فیلمنامه اولیه من چیز دیگری بود و در دقایق پایانی عوض شد و انرژی زیادی از من گرفت، اما نهایتا اتفاقات خوبی رخ داد.
هادی نائیجی نیز عنوان کرد: برای ضبط تصاویر انتقال ضریح امام حسین (ع) به کربلا یکی از نگرانی های ما این بود که نکند نتوانیم مردم را برای تصویربرداری جمع کنیم و جمعیت خوبی شکل گیرد. یکی از همین شب های تصویربرداری تصمیم گرفتیم ماشین حامل ضریح ساختگی را بدون اطلاع وارد شهر کنیم و به صورت طبیعی به ضبط واکنش مردم بپردازیم. هرچند طبق معمول این اتفاق باعث نگرانی نهادهای امنیتی شهر هم شده بود اما اتفاق جالبی رخ داد و همان رفتار طبیعی شد که ما می خواستیم. گاهی مردم مدام می پرسیدند که دو سال قبل این ضریح از اینجا رفته است و این چیست؟ حامد بهداد هم بازی خوبی در فیلم داشت و به خوبی این کامیون بزرگ را کنترل کرد و برای این نقش زحمت زیادی کشید. خلق این ابعاد تصویر برای خود من بسیار جذاب بود.
افخمی با تمجید از تدوین فیلم "هیهات" گفت: به نظرم بازی حامد بهداد و حمید فرخ نژاد یکی از بهترین بازی های آنها بوده است.
شفیعی با کنایه گفت: البته این تدوین خوب حاصل فرصت زیادی هم بوده است که داشته ایم. به مدد کنار گذاشتن فیلم توسط آقای حیدری در جشنواره فیلم فجر و حالا هم جشنواره فیلم مقاومت، این فرصت برای ما زیاد بوده تا روی فیلم کار کنیم. اساسا از جشنواره های موضوعی نظیر جشنواره مقاومت انتظار بیش از این است. نه انتظار ویژه خواری داریم نه انتظار چیز دیگری. اما این همه بی توجهی و بی اعتنایی در دوران آقای ایوبی بی نظیر است! این همه بی اعتنایی و این میزان فقط حرف واقعا عجیب است. آدم دیگر احساس می کند یک دغل بازی در میان است.
شفیعی ادامه داد: جدلی در انتخاب داوران و اهدای جوایز نیست؛ اما اینکه فیلمی را به ناحق از جشنواره کنار بگذارید و پاسخگو نباشید، نادیده گرفتنی نیست. در جشنواره مقاومت نیز نقد به انتخاب داوران نیست، به دبیرخانه جشنواره است. وقتی ما فرمی را پر می کنیم و در بخش مشخصی ثبت نام می کنیم، عجیب است که فیلمی مثل «ایستاده در غبار» در بخش بین الملل قرار داده می شود اما فیلمی مثل «هیهات» و «اروند» از این بخش کنار گذاشته می شوند. دو اپیزود «هیهات» در خارج از کشور تولید شده است و اساسا درباره مسأله داعش است که بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داده است. ما این مسائل را برای اصلاح بیان می کنیم.
در ادامه نیز دانش اقباشاوی گفت: از آقای محمد حیدری برای اینکه به «هیهات» این فرصت را دادند تا ما با فراق بال به تکمیل روند فنی فیلم بپردازیم، متشکریم!
مقدم دوست هم گفت: حقیقتا آدم از این بی داوری و بی اعتنایی می گذرد اما باید دانست بالاخره جشنواره مهم است.
شفیعی ادعا کرد قرار است فیلمش اکران جهانی شود: اکران جهانی فیلم قرار بود از ماه های گذشته در برخی کشورهای منطقه آغاز شود اما به دلیل برخی اتفاقات این مسأله با تاخیر همراه شد. دلیلش هم این بود که برخی جشنواره ها اصرار کردند که تا فیلم در آنها حضور داشته باشد و اگر این اکران ها رخ می داد، فیلم از حضور در جشنواره های کلاس A محروم می شد. لذا تصمیم گرفتیم این نمایش ها را کمی به تاخیر بیاندازیم. البته امروز هم قرار بود فیلم به طور همزمان در تهران و شهرستان اکران شود اما هنوز این اتفاق رخ نداده است.
اقباشاوی هم به اتفاق عجیبی اشاره کرد و گفت: رخ دادن پدیده "ال نینو" در حین تصویربرداری اپیزود من اتفاق عجیبی بود که با لطف خدا سپری شد و کسی جانش را از دست نداده بود. اتفاق وحشتناکی بود که از بچه های همان منطقه می گفتند ما تاکنون چیزی ندیده بودیم. به یک روزه زمین خشک به دریاچه بدل شد و تمام دکور ما را آب برد!
شفیعی هم این گونه ادامه داد: اساسا از روز اولی که شروع کردیم، مدام اتفاقاتی رخ می داد که احساس می کردیم یا نباید این فیلم را بسازیم یا اگر می خواهیم بسازیم باید رنج زیادی بکشیم. در همه اپیزودها اتفاقات این چنین رخ داد و دوم سوم داشته هایمان را آب برد! در اپیزود آقای نائیجی در پلان یک دوربین RED به درون آب افتاد! بعد در اپیزود آقای مقدم دوست حجم عظیمی از تجهیزات تصویربرداری ما که در دوران اربعین پیش می بردیم، در مرز عراق ضبط شد! و... .
اقباشاوی نیز به کنایه درباره دبیر سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر گفت: مورد آخر هم این بود که آقای حیدری فراموش می کنند که فیلم ما تصویربرداری آن تمام شده است و فکر می کنند ما هنوز در عراق به سر می بریم!
مقدم دوست درباره اپیزودی که ساخته، گفت: پسرم، محمدطاهر در اپیزود من بازی کرد. وقتی ایشان با خانمم به کربلا آمده بودند، پسرم مریضی عجیبی در کربلا گرفت که تمام بدنش را زخم کرده بود که بسیار دردناک بود. در یکی از صحنه ها هم این وضعیت نمایان است. مستند «پل» کار امیرحسین نوروزی برای ساخت اپیزودم بسیار به من کمک بسیاری کرد و از او متشکرم. اساسا برای نزدیک شدن به واقعیت در فیلمم، فیلم های موبایلی زیادی دیدم.
او درباره ساختار کنونی سینما عملاً فروش در سینما را به چالش کشید و گفت: این روزها بیشتر به گیشه و به دست آوردن سرمایه توجه می شود. فیلم بی فروش با فیلم بلااستفاده متفاوت است. فیلم حماسی شاید گیشه موفقی نداشته باشد و پول ساز نشود، اما بالاخره یک روز قابل استفاده می شود و کار خودش را می کند. همان نوجوانانی که شما گفتید قطعا مخاطب این نوع فیلم ها خواهند بود. یک سیستم هست سیستم تفکر همزمان، یک سیستم هم هست به اسم سیستم تفکر نوبتی. باید این سیستم و اندام ها همزمان کار کنند. این نمی شود که امروز به سراغ یک مسأله برویم و فردا سراغ مسأله دیگر. یک زمانی از کمبود و بی کیفیت بودن سالن ها حرف می زدند، امروز به سراغ اصلاحش رفته اند و فردا نوبت دیگری می رسد. این سیستم نیاز دارد تا همزمان مسائل را در نظر گرفت و حل کرد. به نظر من فیلم حماسی، به فیلمی گفته می شود که احساس افتخارآمیزی در مخاطب ایجاد می کند و هر فیلم افتخارآمیزی می تواند فیلم حماسی باشد. لذا این نگاه محدود را باید از فیلم حماسی عوض کرد.
اقباشاوی نیز در تعبیر اشتباه که برآمده از تحلیل‌های گروهی است، ادعا کرد: اساسا مخاطب فیلم های حماسی از خیابان انقلاب به پایان است تا آبادان! کسانی که از مواجه با مسائل نمی ترسند. همانها که همیشه در خیابان ها هستند و افراد شجاعی هستند. به طور مثال فیلم "نیاز" با اینکه فیلم کوچکی ست، خودش یک فیلم حماسی است که احساس افتخارآمیز در مخاطبش ایجاد می کند.
نائیجی نیز به اشتباه سینمای حماسی را مقابل سینمای آپارتمانی گذاشت و گفت: ما در دوره ای به فیلم آپارتمانی و رئالیزمی روی آوردیم که از فیلم حماسی دور شدیم. بالاخره جنس فیلم حماسی این است که از واقعیت روزمره زندگی کمی دور می شود و روی پرده تصاویر عظیم تری را شاهد هستیم.
شفیعی نیز خواستار حمایت ویژه از فیلم کم مخاطبش شد و گفت: احساس عمومی این است که مخاطب محدودی که امروز مخاطب سینمابروی ما هستند، نوعی خاص از فیلم ها را می پسندند یا سینمای جنگ و دفاع مقدس امروز پرطرفدار نیستند، حال وقتی ما فیلمی می سازیم با این مضامین یعنی اعتناکردن به این مضامین! پس انتظار این است که از فیلم حمایت شود. به طور مثال ما فیلم «سر به مهر» را با موضوع نماز ساختیم و حتی جایزه سمیرغ هم گرفت، موضوعی که اصلا تصورش هم سخت است که مخاطب پسند شود، اما شد. حالا انتظار این است که حداقل یک تماس بگیرند و بگویند نیازی ندارید یا ... . اما بی اعتنایی بیداد می کند.
نظرسنجی این هفته برنامه «هفت» با این عنوان همراه بود: «کدام یک از آثار سینمایی مرتبط با سیدالشهدا (علیه السلام) را بیشتر می پسندید؟» و در نهایت با نتایج اعلام شده، «روز واقعه» با اختلافی فاحش بالاتر از سایر فیلم‌ها ایستاد؛ واقعه‌ای که متأثر از سناریوی کم‌نقص و بازیهای دیدنی این فیلم سینمایی است که به کمک کارگردانی امده است.
۱. به خاطر هانیه: 4%
۲. روز واقعه: 52%
۳. سفیر: 12%
۴. شب دهم: 30%
۵. عصر روز دهم: 2%
واقعا جای تاسف دارد که کسی که میخواهد گزارشی از یک برنامه بنویسد به این راحتی به خود اجازه توهین به هنرمندان یا انسانها را میدهد 
