تراز بازرگانی و تجاری کشور در حوزه دارو منفی است

محمد نجفی عرب رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران در آستانه روز ملی صادرات ( 29 مهر) از مشکلات صادرات دارو در کشور می گوید:

تراز بازرگانی و تجاری کشور در بحث دارو منفی است و فاصله بسیاری هم اکنون متاسفانه بین صادرات و واردات فاصله زیادی را شاهد هستیم به صورتی که میزان صادرات دارو از کشور 160 تا 170 میلیون دلار و با احتساب مواد اولیه تولید دارو حدود 200 میلیون دلار است در حالی که حجم واردات دارو و مواد اولیه تولید دارو حدود یک میلیارد و 700 میلیون دلار است؛ اعدادی که به خوبی شرایط را نشان می دهد. اما در این بین نکته ای که نباید فراموش کنیم این است که در کشور پتانسیل های بسیار بالایی برای تولید دارو و مواد اولیه دارو و افزایش صادرات وجود دارد و اگر بسترهای لازم فراهم شود ما می توانیم عدد صادرات دارو و مواد اولیه را به چند برابر افزایش دهیم. در نظر داشته باشید که درحال حاضر ما با مازاد نیاز داخل در تولید دارو رو به رو هستیم و بسیاری از شرکت ها تولیداتشان مازاد نیاز بازار داخل است و اتفاقا همین موضوع به شکل گیری رقابت های نه چندان مثبت در بازار و تخفیف دادن ها منجر شده است؛ بنابراین پتانسیل های کشور در تولید دارو به شدت بالاست و مزیت های نسبی بسیار خوبی هم وجود دارد. در همین زمینه حتی در برنامه ششم توسعه کشور پیش بینی ها و برنامه ریزی هایی برای افزایش میزان صادرات و رسیدن به عدد یک میلیارد دلار صورت گرفته است. اما برای رسیده به این عدد به اعتقاد من باید دو گام اساسی برداشته و به دو چالش مهم کنونی در بحث دارو رسیدگی شود:

1 توجه داشته باشید که عمده صادرات داروی کشور هم اکنون به کشورهای همجوار و همسایه صورت می گیرد، کشورهایی مانند عراق، افغانستان، سوریه، کشورهای آسیای میانه و... که از امکانات بسیار پایینی برای تولید دارو برخوردار هستند و بخش مهمی از داروی مورد نیازشان را از کشورهای دیگر از جمله کشور ما وارد می کنند، ولی مشکل اصلی در این بین بی ثباتی در این کشورها است؛ مثلا جنگ داخلی و حضور داعش در کشور عراق شرایط را برای صادرات دارو با مشکل رو به رو کرده است و علارغم اینکه دولت تلاش کرد تا فضا را تسهیل کند ولی موفقیت چندانی حاصل نشده است.

2 در کشور هم اکنون 100 شرکت داروسازی وجود دارد که بسیاری از آن ها در اندازه ها و اشل های کوچک تولید دارند و عملا امکان صادرات و حضور در بازارهای رقابتی را ندارند، از طرف دیگر شرکت های بزرگ و مهم داروسازی کشور که امکان حضور در بازارهای بین المللی و رقابت را دارند دولتی و یا خصولتی هستند و این باعث شده که به شدت کند باشند و درگیر بروکراسی های اداری، مجوزها، قوانین داخلی و... که حاصل آن ضعیف بودن در حوزه صادرات و عرض اندازم در بازارهای جهانی است. به اعتقاد من نکته مهم این است که کارخانه ها و واحدهای تولید کوچک باید با یکدیگر مرج ( ترکیب) شوند و شرکت های بزرگ را بسازند و بنگاه های بزرگ دارویی را شکل دهند تا بتوانند در بازارهای بین المللی و رقابت صادرات حضور داشته باشند و از ظرفی هم برای شرکت های خصولتی فکری اساسی کرد تا بتوانند پویاتر عمل کنند.

البته نکته مهمی که در این بین باید درنظر داشت این است که صنعت دارو در کشورما و مشکلات آن خارج از صنایع دیگر نیست، اگرچه که دارو صنعتی تخصصی است ولی خب چالش هایی کنونی صنعت در کشورما به صورت کلی در صنایع مختلف همپوشانی های بسیاری دارد، بنابراین ما چالش هایی را که به آن ها اشاره کردم به خصوصی درباره کوچک و متوسط بودن بیشتر صنایع داروسازی کشور در صنایع دیگر هم شاهد هستیم؛ چاره ای که تنها با ادغام شدن این شرکت ها و شکل گیری واحدهای جدید برطرف خواهد شد و امکان جذب سرمایه گذاران خارجی را هم فراهم خواهد کرد.