به فاصله یک سال از اعلام خبر آمادگی ایران و روسیه برای عقد قرارداد و به خدمت گرفتن هواپیماهای سوخو 30 در نیروی هوایی کشورمان و رقم نخوردن این اتفاق، خبر میرسد که روس ها جنگنده های مدرن ترشان را در اختیار چینی ها قرار دادهاند.
به گزارش «تابناک»، خبر فروش 20 فروند جنگنده سوخو 35 به چین در حالی که مذاکرات چندباره این کشور برای فروش برادر بزرگ تر این جنگنده، یعنی سوخو 30، به کشورمان به نتیجه نرسیده و فرجام نیافته، اتفاق ناخوشایندی است که بار دیگر بدقولی های فراوان همسایه شمالی کشورمان را یادآوری میکند؛ بدقولی هایی شبیه داستان فروش اس 300 یا پایان ساخت نیروگاه اتمی.
بدقولی هایی که البته منحصر به قول و قرارهایشان با ما هم نیست و تقریبا رویه ثابت روسها در عمل به معاهداتشان با دیگر کشورهاست، اما در مراودات ایشان با کشورمان به شکلی پررنگ تر بروز و نمود پیدا میکند. مثل ماجرای فروش جنگنده های چندمنظوره سوخو 30 که عمر مذاکرات کشورمان برای در اختیار گرفتنشان به یک دهه هم میرسد، اما هیچ فرجامی نیافته است.
این در حالی است که سال گذشته در چنین روزهایی، در دورانی که تحریم های کشورمان لغو شده و عقد قراردادهای تجاری برای در اختیار گرفتن تکنولوژیهای نوین، به ویژه در صنعت هواپیمایی میان کشورمان و برخی کشورها در دستور کار قرار گرفته بود، وزیر دفاع کشورمان خبر از پیشرفت خیلی خوب مذاکرات با روس ها برای دریافت سوخو 30 داده و حتی مدعی شده بود، شمار هواپیماهای مورد نیاز را مشخص و به روس ها اعلام کردهاند!
ادعایی بسیار خوشحال کننده و امیدبخش که همان موقع در
گزارشی تفصیلی مزایایش را برشمردیم (
اینجا) و کوشیدیم نسبت به بدقولی های سابقه دار روس ها و ضرورت اندیشیدن تدابیری ویژه به این منظور، هشدارهایی بدهیم که ظاهرا بی تاثیر بود. آنقدر که چینی ها زمان دریافت دو محموله از هواپیماهای خریداری شده سوخو 35 در روزهای پیش رو و سال آینده را مشخص کردهاند اما ما هنوز نتوانستهایم با روس ها قراردادی امضا کنیم.
آن گونه که خبرگزاری «تاس» خبر داده، 10 فروند سوخو 35 در روزهای آتی تحویل چینی ها میشود و 10 فروند دیگر در سال 2018 به ایشان تحویل خواهد شد تا پایانی بر بدقولی روس ها در تحویل این جنگنده های مدرن و نسل 4.5 به چینی ها باشد؛ قول و قرارهایی که از سالها پیش، میان این دو متحد گذاشته شده اما جامه عمل نپوشیده بود.
این در حالی است که میدانیم روس ها در کنار توافقات فراوان با چینی ها برای فروش برخی محصولات و تکنولوژی های مدرن به ایشان، سال هاست با هندی ها نیز در زمینه طراحی و ساخت جنگنده های مدرن همکاری میکنند و محصولاتی مانند سوخو 35 هندی نیز نتیجه این همکاری هاست. با این ملاحظه که برخی تکنولوژیهای به دست آمده در نتیجه همکاری این دو کشور، توسط هندی ها توسعه یافته و در ساخت جنگنده های فوق مدرن و نسل پنجمی هند مورد استفاده قرار گرفته و میگیرد.
مسیری که از دید کارشناسان ایرانی، امیدوار بودیم خرید سوخو 30 های روسی به گام گذاشتن در آن منجر شود؛ مسیر بومی سازی تکنولوژی های مدرن صنعت هوایی که از سالها پیش نشان دادهایم دستیابی به آنها بسیار برایمان مهم و راهبردی است و از این رو، عدم فروش سوخوهای پیشرفته توسط روس ها به کشورمان، بسیار آسیب زا به نظر میرسد.
آسیب هایی که اگر بدانیم برای جلوگیری از آنها برنامهای نداریم، دردناک تر جلوه خواهند کرد چراکه پیشرفت مذاکرات کشورمان با روس ها برای در اختیار گرفتن سوخوها مانع از ادامه مذاکرات با امثال چینی ها برای در اختیار گرفتن جنگنده های چندمنظوره ایشان شد؛ جنگنده هایی که هرچند از انواع سوخو 30 و پرنده های آمریکایی از تکنولوژی پایین تری برخوردارند، از جنگنده های شاغل در نیروی هوایی کشورمان به روزتر و در موارد زیادی کارآمدترند.
وضعیتی نامطلوب که برای خروج از آن جا دارد برنامه ای کلیدی و راهگشا تدارک دیده و به گونه ای عمل کنیم که یا روس ها مجاب به انجام تعهدات شفاهی شان به کشورمان شده یا از دورنمای تکنولوژیکی کشورمان در عرصه پیشرفت های جنگ افزارهای هوایی بیرون رفته و با رقبایشان جایگزین شوند.