چند هفته پس از آزادسازی کامل بخش شرقی موصل و در حالی که عملیات نیروهای عراقی به نظور آماده سازی و تجدید قوا متوقف شده بود، اکنون مرحله جدید عملیات موصل برای آزادسازی بخش غربی شهر آغاز شده است. این در حالی است که داعش برای حفظ آخرین پایگاه خود در عراق، به تاکتیک های ضدانسانی علیه شهروندان متوسل شده است.
به گزارش «تابناک»، حیدر العبادی، نخست وزیر عراق، آغاز عملیات نیروهای دولتی و مردمی این کشور برای بیرون راندن داعش از بخش غربی شهر موصل را اعلام کرد. این در حالی است که کنترل بخش شرقی اوایل سال جاری میلادی به دست نیروهای عراقی افتاده بود. با این حال، بخش غربی با خیابان های باریکش، چالش بزرگتری برای این نیروها به شمار می رود.
در همین حال، سازمان ملل نسبت به وضعیت جانی صدها هزار نفری که اکنون در بخش غربی موصل به سر می برند، ابراز نگرانی کرده است. پیشتر، برگه های به منظور اعلام نزدیک بودن عملیات، از طریق هواپیما در بخش غربی شهر انداخته شده بود. با این حال، نگرانی اصلی، تلاش داعش برای استفاده از مردم شهر به عنوان سپر انسانی و یا دیگر انواع سوءاستفاده است.
در همین راستا، «نیویورک تایمز» به نقل از ساکنین موصل و همچنین گروه های حقوق بشری نوشت که ساکنین بخش غربی موصل، در معرض مجازات و انتقام جویی تروریست های داعش قرار دارند. افزون بر این، شماری از ساکنین شهر در مصاحبه تلفنی گفته اند که داعش از غذا به عنوان سلاحی علیه آن ها استفاده می کند؛ بدین معنا که جیره های مختصر غذا را تنها در ازای دریافت اطلاعات و جاسوسی هر خانواده از همسایه های خود در اختیار آن ها قرار می دهد.
گزارش ها حاکی از آن است که تنها طی چند هفته گذشته، شماری از ساکنین موصل به اتهام برقراری ارتباط تلفنی با نیروهای امنیتی عراقی و ارائه اطلاعات به آن ها، به دست تروریست ها کشته شده اند.
غذا، آب و سوخت مورد نیاز برای آشپزی و گرمایش، یا به کلی موجود نیست و یا به قیمت های گزاف در این منطقه که تراکم خانوارها در آن بالاست، فروخته می شود. از سوی دیگر، داعش اخیراً شروع به ذخیره سازی مواد غذایی و آذوقه کرده و همزمان، رفت و آمد شهروندان در داخل شهر را محدود کرده است؛ اقدامی که مشخصاً با هدف آماده سازی در مقابل عملیات نیروهای عراقی صورت می گیرد.
ابومروان، یک کارمند دولت ساکن در بخش غربی موصل در این زمینه به نیویورک تایمز می گوید: «ما دیگر از راکت و صدای گلوله ترسی نداریم. ما بیشتر از گرسنگی می ترسیم. هر کسی که یک کیسه آرد یا برنج دارد، ثروتمند شمرده می شود». ابومروان با نام مستعار حاضر به مصاحبه شده، زیرا در صورت شناسایی از سوی داعش، خطر کشته شدن وی وجود دارد.
ابو صلاح، یکی دیگر از ساکنین بخش غربی موصل می گوید داعش سه خانواده را در ازای دریافت غذا به عنوان جاسوس به خدمت خود درآورده بود. این سه خانواده، هشت مرد جوان را مورد شناسایی قرار دادند که این افراد به سرعت به اتهام ارائه اطلاعات به نیروهای امنیتی عراقی دستگیر شدند. ابوصلاح نام این سیاست داعش را «اطلاعات در برابر غذا» گذاشته است.
باید اشاره کرد که یکی از مهمترین دلایل این نوع اعمال فشار داعش بر شهروندان در موصل، نقش آفرینی این شهر به عنوان آخرین پایگاه مهم این گروه تروریستی در عراق است. طی حدود یک سال اخیر، نیروهای دولتی و مردمی عراق توانستند تروریست ها را از بخش عمده پایگاه های خود در مناطق مختلف عراق بیرون رانده و بر این مناطق تسلط یابند. اکنون و پس از بازپس گیری بخش شرقی موصل، مهمترین فاز باقیمانده از عملیات، پس گرفتن کنترل بخش غربی است.
از سوی دیگر، این روند در شرایطی در حال وقوع است که داعش در سوریه نیز روزهای سختی را پشت سر می گذارد و روزشماری برای آغاز عملیات بین المللی برای آزادسازی رقه – پایتخت خلافت خودخوانده داعش – آغاز شده است. در این شرایط، حتی انتظار می رود طی روزهای آتی تروریست ها به رویکرد سرسختانه تری نیز روی آورده و اقداماتی همچون استفاده از شهروندان به عنوان سپر انسانی را نیز در دستور کار قرار دهند.