طبق گزارش بانک جهانی، مناطق آزاد به طور معمول مناطقی هستند با وسعت 10 الی 300 هکتار اما طبق مصوبه شورای عالی مناطق آزاد در سال 95 اینچه برون، اردبیل، مهران، هرکدام با سی هزار هکتار و مهران با 20 هزار هکتار مساحت انگاری شده‌اند.
به گزارش فارس یکی از الزامات موفقیت مناطق آزاد انتخاب کارکرد و متناسب با آن مشخص کردن وسعت قبل از احداث یک منطقه است.
طبق گزارش بانک جهانی در سال 1992 اغلب مناطق پردازش صادرات یا مناطق آزاد دارای مساحت 10 تا 300 هکتاری هستند.
همچنین طبق تعریف نهادهای بین‌المللی در سال 2006، مناطق ویژه مناطقی محصور با وسعتی کمتر از 1000 هکتار هستند.
حال سوالی که پیش می‌آید اینجاست که چرا مناطق آزاد در ایران از این قاعده مستثنی هستند و مناطقی با وسعت 30 برابر معمول جهانی در ایران احداث می‌شود؟
شاید بتوان دلیل این موضوع را در سیاسی بودن ایجاد مناطق آزاد و ایجاد بدون زیر ساخت این مناطق جستجو کرد. باید توجه داشت که مناطق آزاد در ایران با اهداف سیاسی ایجاد می‌شوند و به کلی هدفی برایشان تعیین نمی‌شود که متناسب با آن مساحتی نیز در نظر گرفته شود.
تجربه نشان داده است بین قدرت سیاسی نمایندگان محلی و مساحت مناطق آزاد اطرافشان ارتباط معنا داری وجود دارد.
نام منطقه آزاد | مساحت (هزار هکتار) |
منطقه آزاد ماکو_ایران | 500 |
منطقه آزاد ارس_ایران | 51.6 |
منطقه آزاد اروند_ایران | 37.4 |
منطقه آزاد قشم_ایران | 30 |
منطقه آزاد شنزن_چین | 20 |
منطقه آزاد جبل‌علی_امارات | 4.7 |
مناطق آزاد در روسیه | 2 |
منطقه آزاد ماکائو_چین | 1.6 |
این نابسامانی‌ها باعث شده است که ایران در حال حاضر دارای بزرگترین مناطق آزاد از نظر وسعت در دنیا باشد اما در میزان صادرات، ایجاد اشتغال و جذب سرمایه گذار حتی از سرزمین اصلی هم هزاران هکتار عقب تر است.
