بیشتر روزنامههای امروز شنبه ۱۷ تیرماه، اعتراضات به نشست جی ۲۰ در شهر بندری هامبورگ را به عنوان مهمترین خط خبری در صفحات نخست خود منعکس کردند. برخی دیگر از روزنامهها، موضوع حریم خصوصی بودن یا نبودن خودرو را موضوع بحث قرار دادند و طی گزارش هایی به بررسی حقوقی و شرعی این مسأله پرداختند. واکنشها به قرارداد نفتی با توتال پس از پنج روز همچنان در روزنامههای امروز ادامه داشته است.
به گزارش «تابناک»، انتقادها به قرارداد اخیر نفتی و پاسخ به انتقادها و تلاش برای رفع شبهات در هفته گذشته از سوی روزنامههای جریانهای مختلف سیاسی از مباحث داغ روزنامهها بوده است. ادامه بحثها و گزارشها درباره کابینه و انتخاب شهردار آینده تهران نیز در بعضی روزنامههای امروز دیده میشود. نخستین دیدار پوتین و ترامپ در حاشیه نشست جی ۲۰ در هامبورگ ـ که در رسانههای بین المللی بازتاب گستردهای داشته ـ نیز در چند روزنامه ایران منعکس شده است.
آتش در هامبورگ، اعتراض به جهان سرمایهداری
شهربندری هامبورگ آلمان همزمان با برگزاری نشست سران ۲۰ کشور صنعتی جهان به یک میدان جنگ تبدیل شده است؛ میدان جنگی که خبرگزاری دویچه وله آن را یک جهنم کامل توصیف کرده است.
به گزارش روزنامه دی تسایت، این در گیریها از روز پنجشنبه آغاز شد و دیروز نیز با شدت بیشتری ادامه یافت. پلیس آلمان اعلام کرد، انتظار است حدود ۱۰۰ هزار معترض از سراسر اروپا و کشورهای دیگر در آستانه برگزاری نشست گروه ۲۰ به این شهر بروند و در حین برگزاری نشست گروه ۲۰ تظاهرات "به جهنم خوش آمدید" را برگزار کنند. آتشنشانی شهر هامبورگ اعلام کرده که بیش از ۶۰ بار به مأموریتهایی برای اطفای حریق اعزام شده است. تحلیل گران معتقدند حضور ترامپ، اردوغان و پوتین روسای جمهور آمریکا، ترکیه و روسیه باعث افزایش خشونتها در تظاهرات اخیر شده است.
این خبر در روزنامههای صبح امروز با تیترهای نمادین و تصاویری از معترضین و برخورد پلیس با آنها در صفحات نخست بیشتر روزنامهها به چشم میخورد. روزنامههای اطلاعات، کیهان، وطن امروز، جمهوری اسلامی، جوان و همشهری با انتخاب تیترهایی همچون هامبورگ در آتش، به جهنم خوش آمدید و مخالفان جی ۲۰ هامبورگ را به آتش کشیدند، سعی کرده بودند، این خبر را بین دیگر خبرها و گزارشهای امروز خود برجسته کنند.
این در حالی است که روزنامههای نزدیک به اصلاحات از جمله اعتماد، شرق، آفتاب یزد، آرمان امروز و قانون تقریبا هیچ بخشی را به این خبر بین المللی در صفحات اول خود اختصاص نداده بودند؛ اما در عوض موضوع حریم خصوصی بودن یا نبودن خودرو در چند روزنامه اصلاح طلب به واسطه اخبار و گزارش هایی که در صفحه اول خود گنجانده بودند، جزو خطوط خبری برجسته این روزنامهها بود.
روزنامه آفتاب یزد تیتر یکی با عنوان «صید طلایی روحانی» را انتخاب کرده و طی گزارشی تحلیلی به جذب نیروهای اصولگرا توسط روحانی اشاره کرده است. در کنار این تیتر، تصویری بزرگ از محمدرضا باهنر دیده میشود؛ گزارشی که احتمالا به خاطر مواضع همراستا با دولت محمدرضا باهنر نوشته شده است.
از دیگر موضوعاتی که در شماره امروز چند روزنامه از جمله در ایران به چشم میخورد، گزارشی از حکم انفصال از خدمت مقام ارشد ناجا در دولت قبل است. اعتماد نیز در شماره امروز خود در گزارشی با تیتر «مجوز احمدینژاد به فرمانده وقت نیروی انتظامی برای فروش نفت» این موضوع را از زاویه دیگر نقد و بررسی کرده است.
علاوه بر موضوعات یاد شده، روزنامههای امروز گزارشها و خبرهای دیگری را نیز مورد توجه قرار داده بودند که در ادامه به مرور بخش هایی از آنها میپردازیم.
کشور در مرز خاموشی
با بالا رفتن دمای هوا در شهرها مختلف کشور و بالا رفتن مصرف آب و برق، این روزها مصرف انرژی و آب شرایط عادی ندارند. روزنامه همشهری در گزارشی با گفت وگو با چند کارشناس و مسئول، خبر از احتمال خاموشی برق میدهد. این روزنامه در گزارش امروز خود مینویسد: وضعیت در حوزه برق نیز چندان از حوزه آب بهتر نیست. آرش کردی، مدیرعامل شرکت توانیر در روزهای پایانی هفته گذشته از رکوردشکنی مصرف برق در کشور خبر داد و اعلام کرد: در ساعت ۱۵ و ۲۰ دقیقه روز چهاشنبه، میزان مصرف برق کشور به ۵۵ هزار و ۳۶۴ مگاوات رسید که این عدد یک رکورد تاریخی در صنعت برق کشور محسوب میشود و تداوم آن در روزهای آتی میتواند برای این صنعت مشکلزا باشد. کردی، شرایط کنونی صنعت برق را ریسکپذیر عنوان و ابراز امیدواری کرد: مردم با کاهش مصرف برق بهویژه در ساعات اوج بار (از ساعت ۱۲ تا ۱۶ و از ساعات ۲۱ تا ۲۳) مانع از افزایش بیشتر پیک و ایجاد محدودیتهای اجباری از سوی وزارت نیرو برای خاموشی شوند. بهگفته او، چنانچه مشترکان ۱۰ درصد در مصرف برق صرفه جویی داشته باشند، کشور با مشکل خاموشی مواجه نخواهد شد در غیراینصورت، تداوم وضعیت موجود باعث میشود تأمین و توزیع برق در مناطق گرمسیری کشور با مشکلات عدیدهای روبهرو شود.
البته مسأله این است که مشکل صنعت برق کشور فقط کمبود تولید برق نیست. کارشناسان معتقدند با فرض تولید برق مورد نیاز در ساعات پیک، باز هم بهدلیل عدمتوسعه شبکه انتقال و توزیع برق، احتمال خاموشی وجود دارد. علیرضا کلاهی صمدی، رئیس هیأت مدیره سندیکای برق ایران میگوید: افزایش مصرف برق از یک سو بهدلیل کمبود تولید برق میتواند مشترکان را با خاموشی و قطعی مقطعی برق مواجه کند، اما از دیگر سو بهدلیل اینکه شبکه انتقال و توزیع برق کشور متناسب با رشد مصرف توسعه نیافته است، فشار به شبکه توزیع بهویژه در ساعات اوج بار، میتواند مشکلاتی ایجاد کند که به خاموشیهای غیرمترقبه و پیشبینی نشده منجر شود.
کلاهی صمدی در گفتوگو با همشهری اظهار میکند: وضعیت حوزه تولید برق به نسبت مساعدتر از بخش انتقال و توزیع است چراکه سرمایهگذاری در این حوزه صرفه اقتصادی دارد و بیش از ۵۰ درصد ظرفیت تولید برق کشور در دست بخش خصوصی است، اما در حوزه انتقال و توزیع، طرحها ذاتا صرفه اقتصادی ندارند و همین مسئله باعث شده است ظرفیتهای این بخش متناسب با رشد و تغییر الگوی مصرف، توسعه پیدا نکند.
علوم انسانی در حال انقراض
روزنامه فرهیختگان، یکی از روزنامههای دانشگاهی کشور در شماره امروز خود و یک روز پس از پایان رقابت دانش آموزان در کنکور ورود به دانشگاهها در گزارشی مبسوط با عنوان علوم انسانی در حال انقراض، به استناد آمار و ارقام خطر کم توجهی به علوم انسانی و ریشهها و دلایل آن میپردازد.
در بخشی از این گزارش آمده است: هرچند علاقه خانوادهها به دکتر شدن فرزندانشان قابل توجه است، کاهش داوطلبان در رشتههای علوم انسانی نگرانیها را بیش از پیش میکند؛ مسالهای که به نظر میرسد طی آیندهای نزدیک به یکی از بحرانهای حوزه فکری و اندیشهای کشور مبدل شود و این سوال پیش میآید که چرا نخبگان کشور این روزها به دنبال رشتههای مهندسی و پزشکی هستند؟ در اینباره قطعا باید ساعتها به بحث و بررسی با حضور اصحاب صاحبنظر نشست، اما ریشه این مساله را باید در آموزش و پرورش و فرهنگ عمومی خانوادهها دنبال کرد. حدادی یکی از پژهشگران این عرصه معتقد است: «نگرش نادرست به هدایت تحصیلی، در نظام آموزشی ما نیز رسوخ کرده و موجب ناکارآمدی در شناسایی و هدایت استعدادهای برتر شده است. دبیران علوم انسانی معمولا غیرمتخصص و غیرعلاقهمند به این حوزه بوده و متون آموزشی جذابیتی برای دانشآموز ایجاد نمیکند.»
فرهیختگان در ادامه مینویسد: هرچند علاقه دانشآموزان به رشتههای علوم انسانی در بدو ورود به دانشگاه پایین است، چندسالی است که مهاجرت از رشتههای مهندسی که اغلب دانشجویان نخبهای هست به رشتههای علوم انسانی در مقاطع تحصیلی بالاتر بیشتر شده است که این موضوع نیز تحلیلهای زیادی را در جریانات فکری - اندیشهای داشته است. محمدقائم خانی فارغالتحصیل دانشگاه شریف یکی از پژوهشگرانی است که یافتههای آماری و تحلیلی ارائه کرده است. در تحقیقی با روش کیفی و بهمنظور جامعهشناسی جریان مهاجرت به مصاحبه با ۴۷ دانشجوی فارغالتحصیل رشتههای مهندسی دانشگاه شریف، تهران، بهشتی، امیرکبیر، علم و صنعت و چند دانشگاه دیگر پرداخته که این دانشجویان در خلال سالهای دهه ۸۰ با تغییر مسیر تحصیل و زندگی خود، رشتههای علوم انسانی و هنر را برای ادامه انتخاب کردهاند. تعداد زیادی از دانشجویان مهندسی در دوره کارشناسی متوجه میشوند که برای موفقیت در دنیای فعلی، به اطلاعات و مهارتهایی از جنس مدیریت و اقتصاد نیاز دارند. به همین دلیل تغییررشته میدهند تا بتوانند از رشته قبلی بهتر و کارآمدتر استفاده کنند. بعضی از افراد در پی یافتن آرامش گاهی برای خویش، بیوقفه در پی تغییر موقعیت و جایگاهشان در زندگیاند، تا به این وسیله ارضا شوند.
این روزنامه در بخشی دیگر از این گزارش مینویسد: مسأله مهاجرت دانشجویان مهندسی به علوم انسانی در آمار و ارقام به صورت شفافتر قابل بررسی است، طبق بررسی آماری نشریه «عصر اندیشه» از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۲، همواره حدود ۱۳ درصد از کل پذیرفتهشدگان در کنکور کارشناسیارشد علوم انسانی را مهاجران از غیر علوم انسانی تشکیل میدادند که این نسبت بالای مهاجرت را نشان میدهد، چراکه مثلا در سال ۱۳۹۲، از تعداد ۱۱۴۸۵۸ نفر کل پذیرفتهشدگان نهایی تحصیلات تکمیلی تعداد ۵۰۴۶۷ نفر در گروه علوم انسانی پذیرفته شدهاند که حدود ۴۳ درصد کل را در برمیگیرد؛ یعنی پنج درصد کل پذیرفتهشدگان ارشد را مهاجران به علوم انسانی تشکیل میدهند. (تعداد ۲۰ هزار و ۶۸۴ نفر در گروه علوم پایه و ۲۹ هزار و ۳۶۷ نفر از گروه فنی و مهندسی هستند. یعنی حدود ۷ درصد ۴۹ درصد از نخبگان مهندسی را به علوم انسانی میفرستیم) از سوی دیگر مهاجرت دانشجویان به سمت علوم انسانی در دانشگاههای پیام نور درحال افزایش و در دانشگاههای دولتی روبه کاهش است. این نشان از مطالعه غیرحضوری و وقت کمگذاشتن دانشجویانی است که به رشته علوم انسانی تغییر رشته دادهاند که نشانه خوبی نیست. این آمار بیانگر آن است که معمولا حدود ۵۰ درصد از کل مهاجران را دانشآموختگان دانشگاههای اصلی فنی و مهندسی همچون شریف، تهران، امیرکبیر، علم و صنعت تشکیل میدهند.
حیرت خارجیها از امکانات زندان اوین
زندان اوین، معروفترین ندامتگاه ایران، میزبان بیش از ۴۵ سفیر خارجی مقیم تهران شد و سفرا از نزدیک با این زندان آشنا شدند. روزنامه جوان در گزارشی از جزئیات بازدید و شگفتی سفرای خارجی از وضعیت زندان اوین نوشته است: هدیه مسئولان زندان اوین به یکی از سفرا فرصت کم است و راه بسیار. برای همین نمایشگاه محصولات تولیدی بنیاد تعاون زندانیان مقصد بعدی مهمانان امروز میشود. به سالنی بزرگ میرسیم که صنایع چوبی ساخت زندانیان در آنجا به نمایش گذاشته شده است.
سفرا از نزدیک محصولات چوبی را که اغلب در نمایشگاههای داخل کشور با استقبال خوب هموطنانمان مواجه میشود نظاره کردند. وقتی یکی از سفرا که از طراحی میز اتوی ساخته شده بهدست مددجویان به هیجان آمد، رئیس زندان، آن میز اتو را به سفیر هدیه کرد تا خاطره این بازدید برای همیشه در گوشهای از ذهنش ثبت شود و به مقامات کشور خود نشان دهد از آنچه در واقعیت زندان اوین میگذرد.
در سمت راست این سالن، کارگاه نجاری مددجویان قرار داشت. کارگاهی که در کنار زندانیان ایرانی اغلب مددجویان اتباع خارجی با فراوانی جرائم مواد مخدر در آن مشغول به کار هستند و شاید این سؤال را در ذهن ایجاد کرد که اتباع خارجی اینجا چرا کار میکنند. بالاخره یکی از سفرا این سؤال را از مدیرکل زندانهای تهران پرسید. دکتر محبی در پاسخ به این سؤال از اجباری نبودن کار در زندانها سخن گفت و اشاره کرد که اشتغال در زندانها و حضور در کارگاههای اشتغالزایی بر اساس تمایل و علاقه مددجویان صورت میگیرد و هیچ اجباری وجود ندارد.
امید به زندگی در موسیقی زنده در اوین اجرای موسیقی زنده توسط مددجویان برنامه دیگری بود که صبح یکی از روزهای چهارمین ماه سال را برای همه خاطره انگیز کرد. کمی بالاتر از نمایشگاه محصولات مددجویان، آمفی تئاتر قرار دارد که یک گروه موسیقی شامل سه نفر از مددجویان اتباع خارجی در آن به اجرا پرداختند؛ قطعهای که در آن نشانههایی از امید به آینده را به خوبی میتوان حس کرد. خواننده این گروه که اهل کشور اوگاندا بود قبل از اجرا از تسهیلاتی که زندان در اختیارشان گذاشته گفت و اشاره کرد وقتش به شکل خوبی میگذرد. از امکاناتی که برای کتابخوانی، ورزش، تحصیل، درمان و... در اختیارش قرار گرفته گفت و آرزو کرد که در زندگی دیگر مسیر اشتباهی را انتخاب نکند. بالاخره قطعه موسیقی اجرا شد و سفرا با کفزدنهایشان این خواننده جوان را همراهی کردند تا جهانیان بدانند در زندانهای ایران فرقی میان زندانیان خارجی یا داخلی نیست و همه در ارائه تسهیلات یکسان هستند.
بازدید از بخش سالن ملاقات خصوصی این زندان بخش دیگری از این بازدید محسوب میشد. مدیرکل زندانهای استان تهران در بازدید از سالن ملاقات خصوصی که کمی بالاتر از زورخانه قرار داشت، گفت که همه زندانیان میتوانند در اتاقهایی مجهز به تخت، یخچال، حمام و سرویس بهداشتی ساعاتی را در کنار همسرشان باشند. سفرا یکی یکی به این اتاقها سر زدند. آخرین مقصد بازدید امروز اندرگاهشماره ۴ بود. مددجویانی که تمایل به کار و حرفهآموزی ندارند در اندرزگاه در حال استراحت یا استفاده از سایر تسهیلات زندان بودند.
غذایی که خوب بوداتاقهای شش تخته با روتختیهای قرمزرنگ و فرشهای متحدالشکل نیز از راحتی و آسایش مددجویان در این زندان خبر میدهد. عدهای از مددجویان نیز مشغول آموزش هستند از معرق و زبان انگلیسی گرفته تا رایانه و خوشنویسی با استقبال خوبی همراه است. هیچ کلاسی خالی نیست. وقتی سفرا از کلاس آموزش زبان انگلیسی رد میشوند مددجویان به زبان انگلیسی با آنها سلام و احوالپرسی میکنند. باشگاه ورزشی با تجهیزات مدرن بدنسازی و کتابخوانی پر از کتب مختلف و نمازخانهای بسیار شیک و مرتب نیز در اندرزگاه خوش میدرخشد. در یکی از بندها مددجویان مشغول پخت غذای مورد علاقه خود در آشپزخانه بودند. اینجا مددجویان میتوانند از غذای زندان استفاده نکنند و اگر تمایل دارند با خرید از فروشگاه و استفاده از آشپزخانه، برای خود پخت و پز کنند. بوی غذایشان کل فضای بند را پر کرده است، رعایت اصول بهداشتی در فضای آشپزخانه یکی از سفرا را ترغیب میکند که به سمت آنها برود و از غذایی که به سمت او تعارف میشود بخورد. وقتی از آشپزخانه بیرون آمد غذای پخته شده را عالی وصف کرد و گفت: خیلی خوب بود. همه اتاقها بازدید میشود و تجهیزات و خدمات، معروفترین زندان پایتخت را بیشتر به رخ جهانیان میکشد.
ابراز تعجب سفیر کرهجنوبی از درهای باز زندان حالا زمان آن بود که بازدید از این زندان را از نگاه سفرایی که بیشک گزارشهای مغرضانه و سیاسی سازمانهای بینالمللی و رسانههای معاند در مورد وضعیت ایران به گوش آنها هم رسیده، مورد ارزیابی قرار دهیم. سفیر کرهجنوبی در مقابل دوربین خبرنگاران قرار میگیرد. او که خودش را با زبان فارسی معرفی میکند از اینکه زندانیان در اینجا لباس فرم ندارند و روی لباسهایشان شماره یا اسم نوشته نشده تعجب میکند. برای او اینکه درهای زندانها بسته نیست، خیلی جالب به نظر میرسد.
سفیر کرهجنوبی گذری مقایسهای هم به زندانهای ایران و کرهجنوبی میزند و میگوید: زندانیان کره حتماً یونیفرم و لباس متحدالشکل دارند و شش تا ۱۰ نفر آنها در اتاق یا سلولی که در آن قفل است، نگهداری میشوند. از او میخواهیم ارزیابی خود از وضعیت بهداشتی و تغذیهای زندان اوین را بازگو کند، میگوید: شرایط بهداشتی و آموزشی زندان خوب بود و زندانیان در اینجا میتوانند با همدیگر ارتباط داشته باشند. سفیر پرتغال نیز نفر بعدی بود که در مقابل لنز دوربین عکاسان و تصویربرداران قرار گرفت. او که حدود شش ماه است سفیر ایران شده، بازدید از این زندان را فرصتی مغتنم شمرد و گفت که این زندان مدل خوبی است و در بازدید از آن خیلی سورپرایز شده است. او شرایط موجود در اوین را خوب توصیف کرد و گفت: انتظار نداشتم شرایط اینجا آنقدر خوب باشد، با اینکه هنوز نظراتم در مورد ایران کامل نشده، اما تجربه خوبی بود و تحت تأثیر قرار گرفتم.
بازدید تمام شد و روسیاهی برای زغال ماند بازدید از زندان اوین تمام میشود و ۴۵ سفیر کشورهای خارجی مقیم تهران درحالی به سمت خودروهایشان حرکت میکنند که تجربه متفاوتی از زندانهای جمهوری اسلامی ایران در اذهانشان به ثبت رسیده است.
محاسن و معایب قرارداد توتال
روزنامه خراسان در شماره امروز خود در ادامه یادداشتها گزارشها و تحلیل هایی که پس از انعقاد قرارداد ۴ / ۸ میلیارد دلاری با توتال فرانسه در مطبوعات نوشته شده است و اغلب یا صرفا انتقادی و یا صرفا بعد دفاع از این قرارداد بوده، در گزارشی از مزایا و معایب این قرارداد از دید نگارنده گزارش مینویسد. در بخشی از این گزارش روزنامه خراسان که تیتر «سیاه و سپید بازگشت توتال» دارد، نوشته شده است: پشت پردهها و مسائل سیاسی موارد بسیار دیگری هم مورد نقد قرار گرفته است که چندان قابل ارزیابی نیست و صرفا نقل میشود. موضوع سوابق توتال در پرداخت رشوه به برخی مدیران ایرانی که به جریمه این شرکت توسط دادگاههای غربی منجر شده یکی از این مسائل است. منتقدان میگویند چرا چنین شرکتی باید دوباره بدون مواخذه، وارد پروژههای بزرگ کشور شود؟ همچنین از منظر سیاسی، عملکرد دولت فرانسه هم در زمان مذاکرات و هم در روزهای اخیر، منفی قلمداد میشود و از این رو دادن پروژهها و امتیازهای بزرگ سیاسی مورد نقد قرار میگیرد.
برخی نیز این قراردادها را پشت پرده مذاکرات دانسته و از امتیازاتی میگویند که برای جلب حمایت سیاسی این کشور به فرانسه داده شده است. گمانهای که در کنار قراردادهای بزرگ خودرویی و خرید هواپیما با فرانسه تقویت هم میشود. انتقادهایی که اگرچه قابل بحث اند، اما برای ارزیابی آنها باید شرایط پیرامونی و منافع ناشی از قرارداد را هم ملاحظه کرد. سیاه و سپید قرارداد در یک نگاه واقعیت این است که در این قرارداد، چند اتفاق جدید و مثبت افتاده است؛ آخرین فاز پارس جنوبی بعد از طلسم ۱۶ ساله وارد مدار توسعه شده است، اولین قرارداد جدید برای یک میدان مشترک و آن هم مرزیترین فاز پارس جنوبی بالاخره امضا شده است و از منظر سیاسی، حضور شرکت توتال میتواند مقدمه ریختن ترس شرکتها برای ورود به ایران باشد. البته در کنار این مسائل، ابهامها و نقدهایی هم وجود دارد که قبلا به آن اشاره شد. موضوع امضا نکردن سند محرمانگی و تصویب نشدن آن توسط شورای عالی امنیت ملی باید حل شود. مسئله بازگشت تحریمها (SNAP BACK) و طرف تقبل کننده ریسک بازگشت تحریمها هم باید شفاف شود. همچنین رقم ۴. ۸ میلیاردی قرارداد، بیش از آن که واقعی باشد، یک میزان برآوردی و نسیه است. علاوه بر آن امتیازهای زیادی که در قراردادهای جدید و به خصوص در قرارداد فاز ۱۱ برای توتال در نظر گرفته شده – اگرچه در مقایسه با منافع سیاسی در این مقطع خاص ممکن است به صرفه باشد-، اما میتواند آغاز سنتی ناصواب و بهانهای برای امتیازگیری شرکت هایی باشد که پس از این به ایران خواهند آمد.
امید است که دلسوزی مسئولان، ایجاد شفافیت و تلاش بیشتر برای حفظ منافع ملی بر جنبههای سپید این قرارداد بیفزاید و سیاهیها و ابهامات آن را بکاهد.
خودرو حریم خصوصی است یا نه؟
ماجرای حریم خصوصی مدتهاست در ایران مورد مناقشه است؛ از مسأله پوشش گرفته تا داشتن ویدئو و ماهواره در خانه، از تعیین سقفی برای مهریه تا اخیرا موضوعی که دوباره داغ شده است؛ حریم داخل خودرو. روزنامه شرق در گزارشی این موضوع را که به تازگی و برای چندمین بار در رسانهها مورد توجه قرار میگیرد، موضوع گزارش امروز خود کرده و مینویسد: سؤال همیشگی درباره این موضوعات این بوده است: «آیا این مورد جزء حریم خصوصی افراد است یا نه». مسئله فضای داخلی خودرو بهعنوان حریم خصوصی نیز از سالها پیش مورد مناقشه بود. اولینبار اوایل دهه ۷۰ پلیس راهنمایی و رانندگی از ممنوعیت استفاده از شیشههای دودی برای ماشینها خبر داد. اولین مسئله و دلیل عنوان شده، جلوگیری از سوءاستفاده و آدمربایی بود. در سالهای بعد درصدهای مشخصی برای دودیکردن شیشههای ماشینها از طرف مسئولان راهنمایی و رانندگی مشخص شد. سال گذشته نیز بنا به اعلام مأموران راهنمایی و رانندگی، تخلف و بالابردن درصد دودیکردن شیشه اتومبیل، جریمه ۵۰ هزار تومانی را در پی دارد.
در روزهای گذشته، صحبتهای سخنگوی ناجا مبنی بر اینکه داخل ماشینهای شخصی حریم خصوصی نیست، دوباره ماجرای حریم خصوصی آدمها را بر سر زبانها انداخته است. هرچند ورود پلیس نامحسوس به اتوبانهای تهران و ارسال نامه برای افرادی که بدحجاب تشخیصدادن آنها و دعوتشان به کلانتری وزرا، از همان ابتدای ماجرا خط بطلانی روی این فکر است که ماشین میتواند حریم خصوصی آدمها محسوب شود. رفتارهای مأموران گشت ارشاد و پیادهکردن افراد از ماشینشان و بررسی البسه آنها نیز تأییدی دیگر بر این ماجراست که از نظر مسئولان انتظامی، ماشین نمیتواند مصداق حریم خصوصی افراد باشد. اما اعلام واضح این داستان بهمثابه آتش زیر خاکستر، باعث شد فعالان مدنی و همچنین حقوقدانان درباره حقوقی که از آنها سلب میشود حرف بزنند. سخنگوی نیروی انتظامی در هفدهمین نشست خبری خود اعلام کرد حریم داخل خودرو حریم خصوصی نیست و پس از آن درباره موضوع استفاده از شیشههای دودی و رعایت حجاب توضیحاتی داد. سعید منتظرالمهدی با بیان اینکه بنا بر مصوبات هیئت وزیران استفاده از شیشه دودی به نحوی که راننده و سرنشین داخل آن مشخص نباشند، ممنوع است و لاجرم پلیس در مواجهه با آن باید اعمال قانون کند، گفت: «رانندگان باید برای استفاده از برچسبهای دودی آن را بهگونهای انتخاب کنند که امکان رؤیت داخل خودرو از فاصله سهمتری مهیا باشد. البته رعایت این قانون هم در دید راننده تأثیر بسزایی دارد و هم از منظر امنیتی مورد نظر پلیس است».
این در حالی است که بارها پیش از این مراجع تقلید از جمله آیتالله مکارمشیرازی و آیت الله نوریهمدانی ماشین را حریم خصوصی افراد اعلام کرده بودند.
روزنامه اعتماد نیز یادداشتی از بهمن کشاورز در صفحه اول خود با تیتر «داخل خودرو حریم خصوصی است» چاپ کرده است. کشاورز در بخشی از این یادداشت مینویسد: در وهله اول به نظر میرسد محیط بستهای که افراد در آن حضور دارند نمیتواند چیزی جز حریم خصوصی محسوب شود. مثلا اگر افرادی با نصب چهار شاخه درخت به علاوه چند تکه پارچه، محلی را محدود کنند و داخل آن به استراحت بپردازند، اگر کسی به این محدوده بدون اذن وارد شود به حریم «خصوصی» آنها تجاوز کرده است. به طریق اولی محدوده یک اتومبیل بنابراصل، مشمول همین اصل خواهد بود.
۲ - نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد اینکه، اگر کسی استانداردهای فنی و قانونی حاکم بر اتومبیل خود را تغییر دهد به نحوی که مثلا دید راننده نسبت به بیرون محدود شود- که نتیجه آن ایجاد خطر برای سایرین خواهد بود- این معنا حکم خاص خود را دارد و میتوان با چنین رانندهای به علت تخطی از ضوابط مربوط به استانداردهای خودرو و الزامات رانندگی برخورد کرد.
۳ - در موردی که خودرو، محل وقوع جرم باشد، واضح است که، چون این اقدام مجرمانه در مرآء منظر سایر صورت میگیرد، مورد جرم مشهود تلقی خواهد شد و ضابطان میتوانند حسب قواعد ناظر به جرمهای مشهود اقدام کنند.
حاصل اینکه به نظر میرسد داخل اتومبیلها را باید حریم خصوصی تلقی کرد و شکستن این حریم خصوصی باید در شرایط خاص و به طور استثنایی و با نظر قضایی یا تصمیم قانونی ویژه صورت گیرد.
سعودی و شرکا در تدارک تحریمها
روزنامه قانون در گزارشی از آخرین وضعیت روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس و فعل انفعالات رابطه قطر و عربستان سعودی مینویسد: قطر به هیچ یک از شرطهای خنده دار و غیرمنطقی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به سرکردگی عربستان سعودی تن نداد و حال، چهار عضو اصلی این شورا در تدارک تحریمهای جدید علیه دوحه هستند. حرکت قطر در بی اعتبار کردن وجهه عربستان در منطقه و عدم ترس از سیاستهای خصمانه خاندان سعودی، شاید آغاز یک دومینو برای زیر سوال بردن چهره سعودیها در مناسبات منطقهای باشد.
چهار کشور عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر در بیانیهای اعلام کردند مخالفت قطر با خواستههای این کشورها، نشانه ارتباط دوحه با گروههای تروریستی است.
بر این اساس، این چهار کشور پنجشنبه شب در بیانیهای تاکید کردند مخالفت قطر با مطالبات پیشنهادی همسایگان نشاندهنده ارتباط این کشور با گروههای تروریستی است و کشورهای تحریمکننده تدابیر و تصمیمات جدیدی برضد قطر اتخاذ خواهند کرد. به گزارش رویترز، کشورهای عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر با انتشار بیانیه مشترکی فهرست مطالبات ۱۳ گانه این کشورها از قطر را بی اعتبار خواندند و تاکید کردند تدابیر سیاسی، اقتصادی و قانونی جدیدی بر ضد قطر اعمال خواهند کرد. کشورهای تحریم کننده قطر در این بیانیه تاکید کردند، دوحه تلاشهای دیپلماتیک برای حل اختلافها و مناقشه منطقهای را تضعیف کرده است و مخالفت قطر با اجرای خواستههای همسایگانش تأکیدی بر ادامه تلاشهای این کشور برای تخریب و تضعیف امنیت و ثبات منطقه است. این چهار کشور عربی یادآور
شدند هدف این کشورها از اتخاذ تدابیر و اقدامات جدید، دولت قطر است و
ضربه زدن به مردم این کشور نیست.
خبر رسیده که رکس تیلرسون، و زیر امور خارجه آمریکا روز دوشنبه به کویت سفر میکند تا درباره تلاشها برای حل خصومت کشورهای عرب با قطر گفتوگو کند. از سوی دیگر، شبکه الجزیره قطر از گفتوگوی تلفنی جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا با همتای قطری خود خبر داد. این شبکه افزود، وزیر دفاع قطر در این گفتوگوی تلفنی از مواضع آمریکا در حمایت از امنیت منطقه تشکر کرد. در این گفتوگو، دو طرف درباره همکاریهای نظامی میان دو کشور تبادل نظر کردند. روزنامه گاردین انگلیس نیز نوشت احتمال دارد کویت (که نقش میانجی را در این بحران داشت) و نیز اردن به کشورهای تحریم کننده قطر اضافه شوند. انور قرقاش، وزیر مشاور امارات در امور خارجی مدعی شد، نشست قاهره آغازی ضروری برای نجات قطر از توهمات و اشتباهاتش است. قرقاش در سلسله توییتهایی در حساب توییتر خود مدعی شد: جدیت نشست چهارگانه قاهره، نشان دهنده بحرانی است که به طول خواهد انجامید و به جایگاه و اعتبار قطر لطمه وارد خواهد کرد. قرقاش همچنین در ادامه ادعاهای بی اساس خود افزود: گامهای آینده سبب بیشتر شدن انزوای قطر خواهد شد و جایگاه این کشور در کنار ایران و سازمانهای تروریستی خواهد بود.