معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات امروز گفته که با مصوبه شورای عالی فضای مجازی، شبکههای بینالمللی که میخواهند در ایران کار کنند، باید سرورشان را به ایران بیاورند و برای این کار به آنها مهلت میدهیم. برخی رسانه ها این موضوع را به منزله پذیرش انتقال سرورهای تلگرام به ایران تلقی کردند که این شرکت بلافاصله این مسأله را رد کرد.
به گزارش «تابناک»؛ نصرالله جهانگرد، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که با قطعی شدن خداحافظی «محمود واعظی» از این وزارتخانه گفته می شود، گزینه اصلی جانشینی او در کابینه دوازدهم خواهد بود، در نشست خبری در نمایشگاه الکامپ بیست و سوم در پاسخ به سؤالی عنوان کرد که «طبق مصوبه شورای عالی فضای مجازی، شرکتهای بین المللی که میخواهند در ایران کار کنند، باید سرورشان به داخل ایران بیاید که برای این کار، به آنها زمان و مهلت میدهیم و به دلیل همین الزام، تلگرام پذیرفته که بیاید، در غیر این صورت مشمول سیاستهای مصوب خواهند شد.»
وی در پاسخ به اینکه آیا تلگرام پذیرفته سرورهایش را به ایران منتقل کند، اظهار کرد: « ما بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی از تلگرام درخواست کردیم که سرورهایش را به داخل منتقل کند؛ بنابراین، افرادی که مذاکره میکنند باید نتیجه آن را اعلام کنند. وزارت ارتباطات مسوول مذاکره با تلگرام است، این مذاکره آغاز شده و امیدواریم که بتوان از آن نتیجه گرفت.»
حال که مشکل فعالیت شبکه های اجتماعی خارجی در ایران در حال سر و شکل گرفتن و قانونمند شدن است، به شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پیشنهاد می کنیم با بررسی همه جانبه این مسأله، قانون جامعی به منظور فعالیت شبکه های اجتماعی خارجی در کشور نوشته و آن را اساس کار و فعالیت قراردهند.
قطعا مسأله فیلترینگ در همه کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد؛ حال در برخی کشورها کمتر و در برخی بیشتر. به طور حتم هر کشوری متناسب با سیاست ها و فرهنگ و موضوعات مهم دیگری نظیر مواردی که به امنیت ملی و ... برمی گردد، سعی می کند موضوعات و مطالب فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را ساماندهی کند و این موضوع را اساس سیاست های خود در برخورد با این مقوله ها قرار می دهد.
یک موضوع مهم و اثبات شده هم وجود دارد که قطعا در هیچ کجای دنیا نمی توان مانع پیشروی و رشد فضای مجازی و موضوعات و مسائل مرتبط با آن شد، لذا باید برنامه دولت ها و حکومت ها به گونه ای باشد که مردم در عدم دسترسی به آن بخش از فضای مجازی که در کشوری نمی تواند پذیرفته شده باشد، همراهی کنند.
یکی از مسائل و موضوعات مهمی که در برخورد با فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مورد نظر باید ملاک قرار گیرد، قانونمند کردن این حوزه است، چون این بخش وسیع و مهم که امروز به یکی از ادوات و ابزار زندگی روزانه بخش زیادی از مردم تبدیل شده نمی تواند بدون تعریف قانونی کار خود را ادامه دهد. در این صورت؛ یعنی در صورت نبود قانونی شفاف در این حوزه باید منتظر مشکلات ناشی از وجود چنین فضایی بود.
حال که بخشی از مسائل و موضوعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی جامعه از طریق شبکه های مجازی اجتماعی مطرح و دنبال می شود؛ بهتر است نهادهای مسئول و سیاست گذار پیش از هر گونه اقدامی با بررسی همه جانبه این مسأله یک قانون شفاف و جامع را برای این بخش پیش بینی و تهیه کنند و کار را در این حوزه بر این مبنا پیش ببرند.
اکنون بسیاری از مردم جامعه ما از انواع و اقسام شبکه های اجتماعی مجاز و غیر مجاز بهره می برند؛ پس بهتر است با پیش بینی های لازم در این خصوص سیاست گذاری شبکه های اجتماعی در داخل به نحوی باشد که فواید آن را در بهترین و بیشترین حالت ممکن بتوانیم احصا کنیم و از مضرات و اثرات مخرب آن تا اندازه ممکن بکاهیم.
در بخش رسانه، هرچند بسیاری از شبکه های اجتماعی اکنون از اخبار و اطلاعات رسانه ها بهره می برند و حتی خود به یک رسانه فراگیر و مهم برای مردم تبدیل شده اند، اما در خصوص شبکه اجتماعی «تلگرام» کار بسیار متفاوت با آن چیزی است که در دیگر شبکه های اجتماعی می گذرد.
در بسیاری از شبکه های اجتماعی نظیر توئیتر، اینستاگرام، فیس بوک، لاین و ... شما می توانید دوستان خود را اد کرده و البته صفحه ای هم برای انتشار مطالب، دلنوشته ها، خبرها، علاقه مندی ها و ... داشته باشید که صفحه شخصی شماست و دیگران می توانند آن را ملاحظه کرده و به لحظه از آنچه شما می خواهید، مطلع شوند، اما «تلگرام» که بخش زیادی از مخاطبانش ایرانی هستند، امکانی علاوه بر آنچه ذکر شد، ایجاد کرده است.
مطابق با آنچه «تلگرام» به عنوان ابزار متفاوت با سایر شبکه های اجتماعی ایجاد کرده و در اختیار مخاطبان خود قرار داده است، شما می توانید یک یا چندین کانال و گروه تلگرامی ایجاد کرده و نسبت به افزایش بی حد و حصر ممبر «کابران و اعضا» اقدام کنید. نتیجه اینکه شما می توانید در گروه به تعداد بی نهایت مطلب ایجاد کرده و در اختیار مخاطبان بی شمار و پر شمار خود قرار دهید.
تا اینجای کار هیچ ایرادی بر این امکان شبکه اجتماعی تلگرام وارد نیست؛ چراکه توانسته با توسعه ابزار تکنولوژی منحصر به خود نسبت به افزایش مخاطبانش در ایران بیفزاید. این امکان تلگرام امروز به محل درآمد خیلی از افراد در ایران بدل شده و با راه اندازی کانال ها و گروه های تخصصی در حوزه های مختلف راهی را برای رونق کسب و کار عده ای که در این حوزه فعال شده اند، باز کرده است.
اما این افزایش کاربران صرفا از طریق افزایش کیفیت محتوا ایجاد نمی شود؛ چراکه اکنون بسیاری از کانال های تلگرامی بخشی از درآمد روزانه خود را به افزایش میزان مخاطبان اختصاص داده اند و با افزایش تعداد دنبال کنندگان خود به دنبال سود بیشتر از این ناحیه رفته اند. این افزایش مخاطب بعضا اجباری است که مخاطب پس از اضافه شدن به یک کانال و گروه و دیدن محتوا عمدتا آن را ترک می کند، به همین دلیل، کار افزایش مخاطب روزانه برخی کانال ها و گروه ها هر روز تکرار می شود و ادامه دارد.
علاوه بر این مشکل، از جمله ضرر دیدگان این امکان تلگرامی رسانه ها شامل خبرگزاری ها، سایت ها، روزنامه ها و ... هستند که با هزینه های گزاف نسبت به انتشار مطالب خبری اقدام می کنند و در کنار هزینه نیروی انسانی، هزینه های جانبی فعالیت یک نهاد خبری را متقبل می شوند، اما کانال های تلگرامی پربازدیدی که با اهداف دیگری شکل گرفته اند و در رأس آن عمدتا افراد غیر خبری نشسته اند، از محتوای پر هزینه رسانه ها رایگان بهره می برند.
این مسأله چند آسیب جدی به همراه دارد؛ اول اینکه رسانه را به بدترین شکل ممکن متضرر می کند، چون کانال های تلگرامی بدون دردسر کشیدن برای تأمین نیرو، تهیه محتوا، رایزنی و ارتباط گیری با نهادها و شخصیت ها، پرداخت هزینه های تهیه محتوا و ... از آنچه رسانه ها تولید کرده اند بهره برداری می کنند.
از طرفی قرار گرفتن افراد غیر کارشناس در رأس این گروه ها و کانال های تلگرامی که عمدتا به واسطه پولی که در اختیار داشته اند نسبت به راه اندازی این گونه کانال های خبری و بهره برداری مالی از آن اقدام کرده اند، مشکلات دیگری در ارتباط با انتشار اخبار ایجاد می کند که از جمله آن می توان به بی توجهی به منافع و مصالح ملی در انتشار خبرها اشاره کرد؛ حال بماند که بعضا سعی می کنند برای جذب مشتری و خواننده به اصطلاح از تیرهای زرد استفاده کنند که به کارگیری این رویه در مورد برخی خبرها آثار مخبری بر جای می گذارد. البته بخش عمده ای از این کانال ها شامل این موضوعات می شوند، نه همه آنها.
هرچند چندی پیش برخی مدیران کانال های تلگرامی توسط نهادهای مسئول احضار و یا دستگیر شدند و همین مواردی که ذکر شد، دلیل عمده این دستگیری ها خوانده شد، طبیعتا هیچ قانون مشخصی شبیه قانون مطبوعات درباره کانال های تلگرامی و در پیش گرفتن رویه اطلاع رسانی از سوی آنان وجود ندارد و لذا نمی توان برخوردی از این ناحیه با متخلفان احتمالی صورت داد.
از طرفی فراگیر شدن این شبکه ها که به سهولت در همه جا قابل دسترسی هستند در صورت عدم ساماندهی و تعریف قانون مشخص برای آنان، کمک شایانی به انتشار شایعات به جای خبر می کند؛ کما اینکه در بسیاری از اتفاقات و حوادث اخیر ملاحظه کرده ایم که منبع بسیاری از شایعات و اخبار نادرست نه رسانه ها که همین کانال ها و گروه های خبری در تلگرام بوده اند و عمدتا کار اطلاع رسانی در سایر شبکه های اجتماعی با توجه به هویت مشخصی که برای افراد وجود دارد، بسیار اصولی تر، حساب شده تر و نزدیک به واقعیت است.
لذا پیشنهاد می شود در تعریف قانون شبکه های اجتماعی توسط شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اولا هویت افراد کاملا مشخص و تعریف شده باشد، در ثانی جلوی انتشار رایگان و بدون مجوز کانال ها و گروه های تلگرامی از رسانه ها گرفته شود، ثالثا اگر قرار به فعالیت خبری در این شبکه اجتماعی است، حتما مجوزهای لازم اخذ شود و افراد دارای صلاحیت این مقوله ها را بر عهده بگیرند. این مسائل می تواند جلوی بسیاری از نابسامانی و مشکلاتی که از این ناحیه در حوزه اطلاع رسانی ایجاد شده است را بگیرد.