سفیر آمریکا در سازمان ملل در جریان دیدار با یوکیو آمانو از نقشه خطرناک برای برهم زدن توافق ایران و 5+1 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک رونمایی کرد و خواستار دسترسی نامحدود به تمامی اماکن مظنون به فعالیت هستهای ایران شد؛ خواستهای که میتواند حتی شامل نهادهای سیاسی و امنیتی سطح اول ایران را نیز شود و طبیعتاً هیچ حاکمیتی حاضر به پذیرش چنین خواسته نامشروعی نخواهد شد.
به گزارش «تابناک»؛ دونالد ترامپ بارها توافق هستهای ایران و 5+1 را بر خلاف منافع آمریکا و حتی احمقانه خوانده که در مواردی این تعابیر به بیرون از کاخ سفید و سطح رسانهها درز کرده است. رئیس جمهور آمریکا صرفاً به واسطه مقاومت متحدان اروپاییاش و همچنین مخالفت روسیه و چین به عنوان سایر طرفهای این توافق بین المللی، هنوز نتوانسته این توافق را برهم بزند اما به رکس تیلرسون دستور داده تا بهانهای برای برهم زدن توافق بیابند.
آمریکا به دنبال راهی است تا ایران را به عدم اجرای توافق برجام متهم کند و با استفاده از این بهانه، توافق را برهم بزند. البته نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، امروز پیش از سفر به وین برای دیدار با یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت وگو با روزنامه واشنگتن پست، این رویکرد را رد و تأکید کرده بود: «دولت ترامپ به دنبال بهانه و دستاویزی برای بر هم زدن توافق هسته ای نیست. ما هنوز تصمیمی نگرفته ایم. رئیس جمهور هنوز تصمیمی نگرفته است. آنچه اکنون انجام می دهیم تلاش برای پیدا کردن هر چه بیشتر اطلاعات است.»
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که به هدف آمریکاییها از این تحرکات آگاهی داشت، همزمان با این سفر، طی نامه ای به «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، سفر «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل به وین را دارای تبعات منفی دانست. ظریف در این نامه ظریف تأکید کرده است برنامه ریزی، تبلیغات و پیام این سفر، پیامدهای منفی بر اجرای برجام خواهد داشت.
پیش بینی ظریف درست از آب درآمد و ساعتی پس از دیدار آمانو و نیکی هیلی، تبعات تبلیغات این سفر علیه برجام و از نقشه راه آمریکا برای بر هم زدن برنامه جامع اقدام مشترک ایران و 5+1 رونمایی شد و نمایندگی آمریکا در وین پس از دیدار هیلی با آمانو در اطلاعیهای بر «دسترسی به تمام اماکن مظنون به فعالیت هستهای» تأکید کرد؛ این همان نقطهای است که آمریکاییها برای بر هم زدن برجام روی آن دست گذاشتهاند.
البته آژانس انرژی اتمی، حق دسترسی به اماکن فعال در حوزه هستهای دارد و این اماکن نیز 24 ساعته با دوربینهای آنلاین آژانس و بازرسیهای غیرمنتظره کنترل میشود. همچنین ایران دسترسیهای مدیریت شدهای به بازرسان آژانس برای بازدید و نمونه برداری از برخی اماکن نظامی داد تا بهانه را از دشمنان ایران بگیرد اما طبیعتاً دسترسی به تمامی اماکن مظنون به فعالیت هستهای به شدت تفسیرپذیر است.
بر فرض اگر در ماههای آینده، طرف آمریکایی ادعا کند که در نهادهای حساس سیاسی و نظامی نظیر ریاست جمهوری یا فرماندهی ستاد کل نیروهای مسلح فعالیت هستهای صورت میپذیرد، باید اجازه دسترسی سرزده و نمونه برداری به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی داده شود. آیا حتی یک کشور ضعیف و وابسته نیز زیر بار چنین تعرضی به حق حاکمیتِ خود میدهد؟ قطعاً ایران با موقعیت کنونی زیر بار چنین خواسته نامشروعی نخواهد رفت.
با این تفاسیر، دور از انتظار نیست که آمریکا از این بخش برای برهم زدن برجام و متهم کردن ایران به عدم اجرای توافق برجام بهره برداری کند. باید دید طرفین اروپایی در قبال تحرکات تازه آمریکا چه واکنشی نشان خواهند داد و آیا با نقشه راه آمریکا برای برهم زدن برجام همراهی میکنند؟