سازمان پيمان دفاعي ـ نظامي آتلانتيك شمالی / North Atlantic Treaty Organization» که در اختصار ناتو خوانده می‌شود، در 4 آوريل سال 1949 از سوي آمريكا و هم پيمانان آن براي مقابله با نفوذ اتحاد جماهير شوروی در اروپاي شرقی و ساير نقاط اروپا تاسيس و راه اندازی شد. اين پيمان در 24 آگوست 1949، پس از تسليم اسناد تصويب تمامي دولت هاي امضا کننده لازم الاجرا شد. در مقابل اتحاد جماهيرشوروي در سال 1952 پيمان ورشو بوجود آورد تا با اقدامات ناتو برابري نمايد. با فروپاشی اتحاد جماهير شوروي پيمان ورشو منحل و برچيده شد. اما پيمان نظامي ناتو همچنان در حوزه‌های استراتژيک و راهبردی به بسط و گسترش خود با تمامي قوا ادامه مي دهد. نگاه راهبردي ناتو به شرق فقط در گزينه نظامي خلاصه نمی شود بلكه شامل موضوعات و رويكردهاي جديدی مانند: سياست، امنيت، اقتصاد و فرهنگ را نيز در بر می‌گيرد. البته اروپايی‌ها در سال‌های گذشته و هم اكنون تلاش زيادي را برای جايگزين كردن پيمان دفاعي ـ نظامي ناتو كرده اند اما تاكنون نتوانسته‌اند در اين خصوص موفق شوند. بدين وسيله آمريكا توانسته است كشورهای اروپای مدعي استقلال نظامی و سياسی را مديريت كند. حضور نظامی ناتو در جمهوری چك به بهانه مبارزه با تروريسم جملگی حكايت از اين ادعا است. هم اكنون 28 كشور در ناتو عضويت دارند به طوری كه تعدادی از كشورهاي آسيای مركزي و قفقاز ـ افغانستان و تركيه را نيز شامل می شود.
