بازار ارز از جمله بازارهایی است که در دولت های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار بوده و کنترل این بازار همواره از اولویت های اقتصادی دولت ها به شمار می رفته است. در سال های اخیر، بازار ارز در کشور با مشکلات فراوانی رو به رو شده و نرخ ارز در بازار آزاد حدود سه برابر افزایش یافته و این موضوع تأثیر مستقیمی بر سایر بازارها داشته و موجب شده تا قیمت بسیاری از کالاها افزایش یابد.
به گزارش «تابناک»؛ در سال 91 همزمان با اوج گرفتن مشکلات در بازار ارز، مسئولان دولتی برای کنترل بازار، مرکز مبادلات ارزی را راه اندازی کردند و همین موجب شد تا ارز سه نرخی شود و انتقادهای فراوانی را از سوی کارشناسان به همراه خود بیاورد؛ آنها بر این باور بودند که ارز در کشور باید تک نرخی شود.
هرچند راه اندازی مرکز مبادلات ارزی در کشور، موجب شد تا حدودی بازار ارز کنترل شود، با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری، باز هم نوسانات در بازار ارز و همچنین نرخ دلار در بازار آزاد تا 3500 تومان نیز افزایش یافت.
با روی کار آمدن دولت یازدهم، مسئولان دولتی اعلام کردند، کنترل بازار ارز از اولویت های مهم اقتصادی این دولت است و از سیاست تک نرخی شدن ارز گفتند. در این باره، ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد، برنامه دولت این است که در نیمه دوم سال 93، ارز را تک نرخی کنیم.
این در شرایطی است که در دهه ۷۰ و ۸۰ ارز در اقتصاد کشور تک نرخی شد و تقریبا تا چند سال گذشته تک نرخی بود؛ اما در پی افزایش نرخ تورم ارز هم مشمول تورم شد و به دلیل پیاده نشدن تورم بر نرخ ارز، به تدریج فاصله نرخ ارز در بازار آزاد و ارز دولتی افزایش یافت و در نتیجه شاهد از بین رفتن نظام تک نرخی ارز در اقتصاد بودیم.
اما با روی کار آمدن دولت دوازدهم، بار دیگر این مسأله مورد توجه دولت قرار گرفته و عزم دولت برای تک نرخی کردن نرخ ارز جزم شده است، به گونه ای که دولت در روزهای گذشته نیز اولین گام خود را برای تک نرخی کردن ارز برداشته است.
بنا بر این گزارش، نوسانات قیمت ارز در ماه گذشته به شدت افزایش پیدا کرد، به گونه ای که قیمت دلار در ماه مرداد به بالاترین میزان خود از آغاز دولت یازدهم به بعد رسید و از مرز 3800 تومان نیز گذشت. شاید یکی از دلایلی که دولت را برای تک نرخی کردن قیمت ارز و مهار نوسانات مجاب کرده، همین عامل باشد!
با این حال، در روزهای گذشته، بانک مرکزی تصمیم گرفت، پرداخت ارز مسافرتی از لیست ارز دولتی حذف شود که به دنبال آن، مسافران باید همه ارز مسافرتی خود را از طریق بازار آزاد و البته بانک ها تأمین کنند.
اما ماجرای حذف ارز مسافرتی در راستای تصمیمی که بانک مرکزی گرفته، مربوط به اجرای بخشنامه اصلاح مقررات ارزی می شود که در دوازدهم شهریور ماه امسال ابلاغ شده است.
بر پایه این بخشنامه، از بیستم شهریور قانون جدیدی به اجرا درآمده و مطابق آن، فروش ارز مسافرتی با نرخ مبادله ای باید از ذیل قسمت (ب) بخش سوم مجموعه مقررات ارز حذف شود و فروش ارز مسافرتی با نرخ بازار یا همان ارز آزاد صورت گیرد.
کارشناسان این تصمیم را شروعی برای تک نرخی کردن نرخ ارز ارزیابی کرده و اعتقاد دارند، این آغازی بر روند یکسان سازی نرخ ارز است. البته این تصمیم از آن جهت که لزومی بر حمایت دولت از کسانی که سفر خارجی می روند، وجود ندارد، درست است.
ناگفته نماند که گویا این تصمیم بی ارتباط با مصوبه مجلس شورای اسلامی و ضرب الاجل تعیین شده از سوی مجلس برای دولت جهت تک نرخی کردن نرخ ارز تا پایان نیمه نخست سال 96 نباشد!
البته استارت این کار از چندی پیش در کشور خورده و اختصاص ارز مبادله از چند قلم جنس وارداتی نیز حذف شده است. با این حال، این نگرانی وجود دارد که بازار ارز با تصمیمات جدید بانک مرکزی، دستخوش نوسانات شدیدی شود.
با این حال، آمارها نشان می دهد که تغییرات چندانی در بازار نداشته است، ولی این موضوع در مجلس شورای اسلامی، واکنش های متفاوتی به دنبال داشته است، به گونه ای که برخی نمایندگان مجلس، از جمله رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از موضوع تک نرخی شدن ارز حمایت می کند، حال آنکه برخی نمایندگان این کار را در شرایط موجود درست نمی دانند.
نرخ ارز زودتر یکسان سازی شودمحمدرضا پورابراهیمی در این باره گفته است: یکسان سازی ارز، یکی از دغدغه های مجلس است و فکر می کنیم باید هر چه زودتر تعیین و تکلیف شود.
پورابراهیمی یادآوری کرد: پیش از این، مزیت های ناشی از بحث تحریم ها و مشکل نقل و انتقال وجوه ارزی وجود داشت که با اجرای برجام، بخشی از آن برطرف شد؛ بنابراین، فکر می کنم شرایط برای عملیاتی سازی این تصمیم وجود دارد و دولت نباید درنگ کند.
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی گفت: سالیانه به واسطه ضعف مدیریتی در بخش یکسان سازی ارز، ده ها میلیارد ریال رانت در اقتصاد کشور توزیع می شود و تفاوت نرخ ارز مرجع یا ارز ترجیحی با نرخ آزاد هیچ نفعی برای اقتصاد ندارد و فقط دلالان سود می برند.
همچنین تیم اقتصادی دولت، برنامه یکسان سازی نرخ ارز را در دستور کار خود قرار داده و آن گونه که سخنگوی دولت اعلام کرده است، بانک مرکزی اجرای یکسان سازی نرخ ارز را در دست اقدام دارد و احتمالا تا پایان سال آن را اجرا کند.
حذف ارز مسافرتی در مقطع کنونی به صلاح نبودعلی کاظمی بابا حیدری در گفت وگو با خانه ملت، در خصوص حذف ارز مسافرتی گفت: به دلیل اینکه حضور و سفر ایرانی ها به خارج از کشور می تواند به معرفی ظرفیت های کشور منتهی شود، بنابراین باید تسهیلاتی برای سفر خارجی باشد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: باید بررسی های بیشتری در زمینه حذف ارز مسافرتی و حداقل انجام این مهم با تأمل بیشتری صورت می گرفت.
نماینده مردم اردل، فارسان، کوهرنگ و کیار در مجلس شورای اسلامی راجع به افزایش قیمت ارز در مدت اخیر ادامه داد: باید توجه داشت تأثیرات روانی برخی سیاست ها و اقدامات اقتصادی در جامعه ملموس است.
کاظمی افزود: تجربه بیانگر این است که معمولا بازارهای مختلف در کشور نسبت به افزایش قیمت ارز یا حامل های انرژی واکنش نشان می دهد، به نحوی که حتی تأثیرات روانی بیشتر از بعد اقتصادی موضوع است.
وی ادامه داد: متأسفانه با وجود اینکه نوسانات نرخ ارز تأثیری بر قیمت برخی کالاها ندارد، برخی از سوءاستفاده کنندگان با صعودی شدن قیمت ارزی مانند دلار، تلاش می کنند کالاها را با قیمت گرانتر به فروش برسانند.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، یادآور شد: تیم اقتصادی دولت باید به نحوی بازار را مدیریت کند که پس از اجرای سیاست های اقتصادی، فشاری به اقتصاد خانوارها برای تأمین کالاهای اساسی وارد نشود.
اقایون برن بازار ببینند تو این چند ماهه از التهاب گذشته و داریم به امید خدا به دوران محمود جون میرسیم.