نطق رئیس جمهور روحانی در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، مهمترین خبر روزنامههای امروز است که در همه روزنامهها به شکل برجستهای منعکس شده است. واکنشها داخلی و خارجی به سخنرانی ترامپ و نتانیاهو و اظهارات ضد ایرانی آنها در سازمان ملل، تجمع اعتراضی کارگزان اراکی و حواشی آن، اعدام قاتل آتنا در ملأ عام و گزارش هایی درباره آن، آخرین گمانه زنیها راجع به گزینههای وزارت علوم از خطوط خبری مهم امروز روزنامههاست.
به گزارش «تابناک»، روزنامههای امروز پنجشنبه سی ام شهریور تحت تأثیر نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل وسخنرانی رئیس جمهور روحانی و ترامپ قرار گرفت. بیشتر روزنامهها تصاویر روحانی در حال سخنرانی در سازمان ملل را عکس یک صفحه نخست خود کرده اند و آن را در کنار تیترهای متنوعی از سخنان روحانی در این مجمع قرار داده اند.
برخی روزنامهها، بخش هایی از سخنان روحانی را تیتر کرده اند که در آن، ایران منادی صلح و اعتدال معرفی شده است و تعدادی دیگر، پاسخهای ایران به سخنرانی تند ترامپ در این مجمع را از بین سخنان روحانی به عنوان تیتر برگزیده اند.
آفتاب یزد با انتخاب تیتر «سعدی روحانی در برابر بمب ترامپ»، اختلاف سطح نطق مبتنی بر منطق و صلح آمیر روحانی را در برابر سخنان تند و جنگ جویانه و بی مبنای ترامپ برجسته و اعتماد نیز «تهدید نمیکنیم و تهدید نمیپذیریم» را از بین جملات نطق روحانی به عنوان تیتر انتخاب کرد.
تعبیر افکار برای سخنان روحانی در مقر سازمان ملل، «نصیحت دیپلماتیک» بود و اطلاعات «ما به قلبها حکومت میکنیم» را تیتر اول خود انتخاب کرد.
روزنامه جوان بخشی از انتقاد روحانی از سخنرانی ترامپ در نشست سالانه سازمان ملل را ـ که در آن گفته بود «ادبیات ترامپ جاهلانه، زشت، کینه توزانه و غلط بود» ـ تیتر گزارش سازمان مللی خود کرد.
روزنامه خراسان نیز «پاسخ قاطع روحانی به سخنان جاهلانه ترامپ» را در کنار تصویر روحانی در حال سخنرانی تیتر و عکس اول نیم صفحه نخست خود انتخاب کرد.
روزنامههای امروز علاوه بر تیتر و تصویر صفحه نخست طی گزارشها و یادداشتهای متنوعی، سخنان روحانی و بازخورد آن را در شماره امروز خود تحلیل کردند. کارشناسان سیاسی با دیدگاههای مختلف سیاسی در کل نطق روحانی را نطقی موفق و منطقی در برابر سخنان تند و کینه توزانه ترامپ ارزیابی کرده اند. حال آن که برخی عنوان خودکشی سیاسی ترامپ را در واکنش به اولین نطق رئیس جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل دادند.
در ادامه تعدادی از یادداشت ها، گزارشهای خبری و تحلیلی دیگری که در شماره امروز روزنامهها چاپ و منتشر شده را مرور میکنیم؛
خودکشی سیاسی ترامپ
صادق زیباکلام استاد دانشگاه در یادداشتی با عنوان باخت بد ترامپ در اعتماد در مورد نطق روز گذشته رئیس جهور آمریکا در سازمان ملل نوشت: سخنان ترامپ و نتانیاهو از تریبون سازمان ملل چندان عجیب نبود. کما بیش همه همان حرفها را از آنها انتظار داشتند.
بسیاری از تحلیلگران متصور بودند که مواضع و سخنان ترامپ نسبت به جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل خیلی تند و خصمانهتر هم باشد، اما نبود. خیلیها انتظار داشتند حتی ترامپ اعلام کند که امریکا از برجام خارج خواهد شد یا اعلام کند اگر ایران خواستههای ما را برآورده نکند، عکسالعمل نشان خواهد داد که چنین مسائلی در سخنان رییسجمهوری امریکا دیده نشد. بنابراین سیاست کلی ترامپ نسبت به جمهوری اسلامی ایران همان سیاستی خواهد بود که وی در هشت ماه گذشته اتخاذ کرده است. امریکا با ریاستجمهوری ترامپ بعید است که دست به اقدام خارقالعاده بینالمللیای بزند.
ترامپ میداند که اگر امریکا از برجام، این معاهده مهم بینالمللی خارج شود اتفاق مثبت و مهمی برای امریکا در جهت ایرانستیزیاش رخ نخواهد داد. ترامپ و هیات حاکمه امریکا میدانند که اتحادیه اروپا و کشورهای بزرگ و مهمی همچون ژاپن، هند، کرهجنوبی، ایتالیا، کانادا و... مفروض بر بدعهدی امریکا از برجام حمایت خواهند کرد.
شاهد مثال این ادعا را میشود در سخنرانی ماکرون، رییسجمهور فرانسه دید. رویکرد بسیاری از کشورهای جهان در قبال این مساله مشابه رویکرد فرانسه است. بر این اساس نطق ترامپ عملا فضای بینالمللی را نتوانست تغییر دهد. نطق نتانیاهو هم تفاوت چندانی با سخنرانی ترامپ نداشت.
نتانیاهو در حالی مثل همیشه حرفهای تکراری حمایت ایران از تروریسم و خشونت و تهدید ایران را مبنای سخنرانی خود قرار داد که مقبول روسای کشورهای جهان قرار نگرفت. با نیمنگاهی به آنچه این روزها در مجمع عمومی سازمان ملل و حواشی آن میگذرد باید گفت: حتی کشورهایی مانند انگلیس، فرانسه، آلمان و... که دارای خصومت با ایران هستند هم به سخنان ترامپ واکنش مثبت نشان ندادند.
در مجموع اینکه ترامپ سخنان تندی علیه کشورمان بگوید، قابل انتظار بود. چیزی که اینجا بسیار مهم است این که این سخنان عملا تغییری در فضای بینالمللی نسبت به کشورمان ایجاد نخواهد کرد. برجام توانست شرایط کشور را در بین دیگر کشورهای دنیا ارتقا دهد.
به وضوح میتوان تاثیر برجام در موضع کشورهای دنیا نسبت به ایران را تشخیص داد و این را میشود پیروزی آقای روحانی در عرصه سیاست خارجی ایران دانست که توانسته در این چند سال راهبرد ایرانهراسی و ایرانستیزی امریکا و اسراییل را کمرنگ کند. بر همین اساس باید اعلام کرد که پیروز واقعی مجمع عمومی سازمان ملل آقای روحانی و ایران بود. چرا که رییس جمهور ایالات متحده امریکا در حال ایزوله کردن امریکا در عرصه بین الملل است.
حاشیههای اقتصادی «همه پرسی کردستان»
ابتکار در گزارشی با مطرح کردن این پرسش که تنش در اقلیم کردستان چه اثری بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت، نوشت: کارشناسان معتقدند تنشهای ایجاد شده در منطقه اقلیم کردستان در صورت شدت گرفتن میتواند به یکپارچگی استراتژی اقتصاد منطقه آسیب بزند. از طرف دیگر، اما موضوع ترانزیت کالای ایران به عراق و همچنین بازارچههای مرزی مشترک با کردستان عراق مسائلی است که این تنشها در آن اثرگذار است. با این حال ابولفضل بهرهدار عضو کنفدارسیون حمل و نقل کشور معتقد است به لحاظ ترانزیتی مشکلی برای ایران وجود نخواهد داشت. او به «ابتکار» میگوید: «این تنشها تاثیر خاصی در مسیر ترانیزیتی ایران نخواهد داشت چرا که مسیرهای ایران متنوع است. ما مجموعه کریدورهای فعالی داریم که مشکل خاصی برای ترانزیت کالا نداریم. به لحاظ سیاستگذاری نیز نقش موثری برای اقتصاد ایران نخواهد داشت. بهره دار میافزاید: البته هر سیاستی تاوانهای خاص خود را دارد بنابراین این تنشها در حیطه اقتصاد بخشی منطقه آسیبهایی را به همراه خواهد داشت، اما در اقتصاد کلان ما اثرگذاری خاصی نخواهد داشت.»
برگزاری همهپرسی جدایی اقلیم کردستان عراق در حالی بهعنوان داغترین خبر سیاسی منطقه برجسته شده که این واقعه از منظر اقتصادی نیز میتواند پیامدهای قابل توجهی داشته باشد. اما این اثرگذاری دارای جنبههای متفاوتی است. کمیل طیبی استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد بین الملل در این خصوص به «ابتکار» میگوید: هر منطقهای مانند غرب یا شرق آسیا زمانی لاجرم به این نتیجه خواهند رسید که برای رشد اقتصادی بالاتر و سرمایه گذاری خارجی بیشتر بازارهای یکپارچه تری هم داشته داشته باشند. زمانی که تنشهای سیاسی در این مناطق کمتر باشد تشکیل بازار وسیع منطقهای آسانتر خواهد شد. چناچه در شرق آسیا این مسئله در حال تجربه است.
وی میافزاید: زمانی که این یکپارچگی تثبیت شود، درصورت بروز هرگونه مسئله سیاسی به دلیل گره خوردن منافع اقتصادی با آن راحتتر حل میشود؛ بنابراین مسئله استقلال کردستان میتواند فی نفسه تنشزا باشد، چون یک طرف آن کشور یکپارچهای مانند عراق قرار دارد که این تکه پاره شدن میتواند استراتژی اقتصادی منطقه را تحت تاثیر خود قرار دهد و روند رشد را عقب اندازد.
طیبی در ادامه اظهار میکند: کشورهای تاثیرگذاری مانند ایران خواهان یک اقتصاد منطقهگرا هستند چرا که میتوانند راحتتر بازار هدف خود را انتخاب کرده و تقاضا را تحریک کنند. ایران در یک شکل منطقهای یکپارچه امکان بازیگری در اقتصاد در حوزههای مختلفی مانند تجارت و خدمات و ایجاد توافقهای اقتصادی بیشتری دارد. به وجود آمدن کشور مستقل کردستان با توجه به مزیتهای نسبی کمتری که دارد سالهای سال طول خواهد کشید تا در مناسبات اقتصادی منطقه حضور پیدا کند.
وی میافزاید: از جنبه دیگری میتوان در نظر گرفت که با این اتفاق پتانسیلهای سرمایه گذاری در این کشور بیشتر خواهد شد که البته کشورهای دیگر در این زمینه میتوانند نقش آفرینی بیشتری نسبت به ایران داشته باشند.
این استاد اقتصاد بین الملل تصریح میکند: در واقع کشورهای دیگر نیز به دلایل مختلف از جمله درگیر شدن منافع اقتصادی با استقلال کردستان مخالف هستند. این اتفاق میتواند موانعی را برای اقتصاد منطقه ایجاد کند. از طرفی باید در نظر گرفت که این کشمکشها به لحاظ روانی نیز میتواند برای سرمایه گذاری در کشور اثرگذار باشد. تنش میتواند ریسک و مخاطره سرمایهگذار را در کشورها و البته ایران بالا ببرد.
طیبی همچنین به نقش تنش کردستان در مناسبات نفتی اشاره میکند و میگوید: به لحاظ سیاستهای نفتی نیز در صورت استقلال کردستان مناسبات نفتی نیز میتواند تحت تاثیر قرار گیرد. در حال حاضر با یک کشور یکپارچه به نام عراق مواجهیم، اما معلوم نیست کردستان عراق در صورت استقلال چه رویکردی خواهد داشت.
کارشناسان معتقدند در این شرایط و با افزایش تنش حجم صادرات ایران به عراق از مسیر اقلیم کردستان کاهش قابل ملاحظهای داشته و به حدود ۲۵ درصد میرسد. با وجود این، اگر این همهپرسی انجام شود و تاثیرات منفی بهدنبال آن بیاید در مسائل اقتصادی ایران با اقلیم تاثیر بسیار بیشتری خواهد گذاشت و چهبسا در صورت بستهشدن مرزها، تجارت با اقلیم به صفر برسد و صادرات کاملا به سمت مرزهای عربی با کشور عراق سوق پیدا کند.
کلید پاستور ۱۴۰۰ در جیب جهانگیری
مطهره شفیعی طی گزارشی در آرمان با عنوان کلید پاستور ۱۴۰۰ در جیب جهانگیری نوشت: این روزها در گعدهها و جمعهای سیاسی یک نام بیش از گذشته شنیده میشود؛ دولتمردی که اصلاحطلب و از اعضای ارشد حزب کارگزاران است؛ مردی که هیچگاه تلاشهایش را رسانهای و عمومی نکرد تا بهنوعی خود را مطرح کند، بلکه هر آنچه در سالها حضورش در دولتهای مختلف انجام داده، در مسیر پیشرفت کشور بوده است. سازندگی او در دورههای مختلف غیر قابل انکار است، چه آن زمان که در دولت سازندگی استاندار اصفهان بود و چه در دولت اصلاحات که بر کرسی وزیر صنایع و معاون تکیه داشت و چه پس از آنکه در دولت روحانی معاوناول رئیسجمهور شد و هنوز هم هست. ویژگی برتر جهانگیری نسبت به دیگر مدعیان، ازخودگذشتگی اوست.
در انتخابات ۹۶ که اسحاق جهانگیری وارد عرصه انتخابات شد، برخی او را کاندیدای پوششی و برخی دیگر کاندیدای حمایتی معرفی کردند. جهانگیری در مناظره با رقبای انتخاباتی چنان خوش درخشید که برخی معتقد بودند اگر از ادامه رقابت انصراف ندهد، شانس زیادی برای تصدی ریاستجمهوری دوازدهم دارد و حتی اصولگرایان هم همین نظر را داشتند. بهعنوان مثال، حجتالاسلام حسین ابراهیمی، عضو جامعه روحانیت، در آن مقطع زمانی که چند روز به انتخابات ریاستجمهوری دوازدهم مانده بود، در مورد احتمال عبور دولتیها و اصلاحطلبان از روحانی خاطرنشان کرد: «اگر مواضعی که آقای جهانگیری در روزهای اخیر میگیرد، هماهنگ با اصلاحطلبان باشد، احتمال این عبور بهصورت جدی وجود دارد.» وی با بیان اینکه احتمال نامزدی جهانگیری در انتخابات ریاستجمهوری سال ۹۶ وجود دارد، افزود: «مواضع آقای معاوناول نسبت به گذشته تغییر کرده است و اگر این مواضع، موضع جدید اصلاحطلبان باشد، باید منتظر اتفاقات جدیدی در صحنه سیاسی کشور باشیم.»، اما جهانگیری بر عهد خود با روحانی استوار ماند و در ۲۶ اردیبهشت ۹۶ در همایش بزرگ اصلاحطلبان شیراز، کنارهگیری خود از نامزدی انتخابات ریاست جمهوری را بهنفع حسن روحانی اعلام کرد.
بسیاری بر این اعتقادند که اسحاق جهانگیری کاندیدای اصلی جریان اصلاحات در انتخابات ۱۴۰۰ است و نقش او در انتخابات ۹۶ را پشتوانه محکمی برای پیروزی او میدانند. از سویی هم پیشبینی میکنند جریان اعتدال بهواسطه حمایت اصلاحطلبان از روحانی بهعنوان یک شخصیت اعتدالی در سالهای ۹۲ و ۹۶ خود را وامدار جریان اصلاحات میداند؛ بنابراین در حمایت از جهانگیری کوتاهی نخواهد کرد. پس با توجه به این توافق فعلی، باید منتظر هجمهها و تفرقهاندازیهای رقیب هم بود که شروع شده است. آنها با مطرحکردن حمایت اصلاحطلبان و اعتدالیون از کاندیداتوری علی لاریجانی در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ بهدنبال آن هستند که علاوه بر بیاهمیت نشاندادن استراتژی اصلاحطلبان و اعتدالیون در دو انتخابات ۹۲ و ۹۶ چنین القا کنند که جریان اصلاحات فاقد کاندیدای مطرح و شناختهشده برای حضور درانتخابات ۱۴۰۰ است؛ بنابراین مجبور به ائتلاف با اعتدالیون است! در این میان برخی نقش دایه مهربان را ایفا میکنند، مانند عباس سلیمی نمین، فعال سیاسی اصولگرا که دیروز گفت: «بعد از آنکه جهانگیری در تبلیغات انتخاباتی از روحانی قویتر ظاهر شد، خیلی از اهالی سیاست پیشبینی کردند که نقش او بعد از انتخابات تغییر میکند، یا کاسته خواهد شد. اگر آن تصویر ذهنی که در رقابتهای انتخاباتی برای مردم ایجاد شد، ادامه مییافت، در واقع آقای روحانی کمرنگ و کمرنگتر میشد. قطعا این وضعیت باید بهنوعی حلوفصل میشد و اکنون شاهد کمرنگشدن نقش او هستیم.» این اظهارات در راستای تفرقهافکنی میان جهانگیری و رئیسجمهور است و گوینده اصولگرا بهنوعی درصدد القای این موضوع است که اکنون وحدت و همدلی میان رئیسجمهور و معاون اول او وجود ندارد.
اصلاحطلبان در مقابل این هجمهها و برنامههای تخریبی سکوت نکرده و از مواضع خود دفاع میکنند. احمد نقیبزاده چندی قبل در گفتوگویی تاکیدکرده بود: «بسته به شرایط آن روز، چینش نیروها و کاندیداهایی که در آن زمان مطرح میشوند، باید تصمیمگیری کرد، اما در شرایطی که انتخاب بین فردی مثل جهانگیری و لاریجانی باشد، قطعا اولویت با جهانگیری است، برای آنکه اساس ذهن آقای لاریجانی اصولگرایی است. اینکه نیروهای اصلاحطلب تا چه حد بتوانند به آقای لاریجانی نزدیک شوند.
موافقت علما و مراجع قم با وزیر شدن امین زاده
شهروند در گزارش و گفت وگویی با الهام امین زاده ـ که به عنوان یکی از گزینههای وزارت علوم مطرح شده است ـ نوشت: الهام امین زاده، خودش را یک زن معتدل میداند؛ او که در دولت یازدهم هم معاون حقوقی رئیس جمهوری بود و هم دستیار ویژه اش در امور حقوق شهروندی، خودش را یک زن «اصولگرای اصلاح طلب یا اصلاح طلب اصولگرا» میداند که «جواب بی اخلاقیها علیه اش را با سکوت خواهد داد.»
الهام امین زاده حالا یکی از سه گزینه جدی وزارت علوم و اینطور که پیداست بسیار امیدوار به نشستن در رأس یکی از حساس و پر سر و صداترین وزارتخانههای ایران. او همین هفته پیش به دیدار چندنفر از علما و مراجع قم رفت و حالا در گفتوگو با «شهروند» میگوید که آنها با وزیر شدن او موافقت کرده و هیچ مخالفتی با وزیر شدن زنان نداشته اند. امین زاده که در چند روز گذشته در حال رفت و آمد به مجلس و رایزنی با نماینده هاست، میگوید در صورت وزیر شدن برای برداشتن فضای امنیتی دانشگاهها تمام تلاشش را خواهد کرد و در این باره با نهادهای امنیتی تعامل میکند.
او در مورد نحوه تعاملش با علما و مراجع در پستهای قبلی خود میگوید:چون در طول چهارسالی که در دولت بودم، به قم رفته و با مراجع دیدار کرده بودم. آن زمان بیشتر رهنمود میخواستم درباره مسائل حقوقی و فقهی برای کشور و در حوزه حقوق شهروندی راهنماییهایی میخواستم. الان هم بعد از چهارسال، در دیداری که با آنها داشتم، گزارش این چهارسال را ارایه کردم. به هرحال علما با فعالیتهای اجتماعی زنان مخالفتی نداشتند و حتی استقبال خوبی هم از این فعالیتها میشود و خلاف شایعاتی که گفته بودند، علما با وزیرشدن زنان مخالفند و حتی اینکه گفته بودند علما من را به حضور نپذیرفتهاند، اینطور نبود؛ علمایی که ما موفق به دیدارشان نشدیم، در قم حضور نداشتند و بلافاصله به من وقت دادند. استقبال خیلی خوبی کردند و وقت کافی را برای من گذاشتند.
امین زاده با نام بردن از برخی از علما و مراجع که در این مدت با دفاتر آنها تعامل داشته میگوید: آیتالله شهرستانی، آیتالله حسینی بوشهری، آیتالله علوی گرگانی و آیتالله علوی بروجردی. این تعاملات به خوبی انجام شد و بعضی از آقایان هم خودشان موضوع وزارت را مطرح و نظر مثبتشان را برای این سطح از فعالیت مدیریتی و اجتماعی زنان اعلام کردند.
امین زاده در مورد نظر مراجع و علما در مورد وزارت زنان و وزیر شدن خود میگوید:من صریحا نظرشان را درباره خودم نپرسیدم، چون هنوز باید منتظر نظر رئیسجمهوری باشیم، ولی خب کلا از استقبالی که کردند، مشخص بود که نظرشان در اینباره مثبت است، چون قبلا هم که من معاون حقوقی رئیسجمهوری بودم، همین تعامل وجود داشت. خب قطعا در چند روز گذشته شنیدهاند و میدانند که من یکی از گزینههای وزارت علوم هستم، خیلی بهتر همراهی و واقعا دراینباره راهنمایی کردند.
در نکوهش برخورد سیاسی و انتظامی با کارگران
قانون در گزارش گفت وگویی درباره تجمع اخیر کاگران اراکی در اعتراض به عدم دریافت حقوق و ابراز مشکلات صنفی و نحوه برخورد با آنان نوشت: به تازگی برخوردی به دور از شأن کارگران زحمتکش در استان مرکزی دیدهشد که حامی پیام مناسبی برای جامعه میلیونی کارگری نبود. کارگران هپکو و آذرآب اراک که در اعتراض به حقوق معوق چندماهه خود دست به تجمع زدهبودند در نهایت با برخورد قهری نیروهای انتظامی مواجه شدند. کار به جایی رسید که حتی مسئول هماهنگی شورای اسلامی کار اراک در گفتوگو با ایلنا گفت که دیگر حل مشکل کارگران این دو کارخانه از اختیارات استان خارج شده و باید مقامات کشوری در قبال آن تصمیمگیری کنند. آنچه که بر همگان مشخص شده، نشاندهنده آن است که برخوردی اینگونه با مسائل کارگری نه تنها مشکل را حل نخواهد کرد بلکه مشکل را به سمت وخامت پیش خواهد برد. موضوعی که بیش از پیش اهمیت آن مشخص شده خلأ ایفای نقش سندیکاها در حلوفصل این قبیل مسائل است. اگر سندیکا و تشکلهای صنفی فعال باشند، بیشک شاهد اعتراضات این چنینی نخواهیم بود. چرا که سندیکا و تشکلهای کارگری، حلقه ارتباطی ارگانهای حوزه کار و کارگران است و اگر نقش آن جدی گرفته شود کار به اینجا کشیده نخواهد شد.
در همین راستا و برای بررسی وضعیت کارگران کشور، «قانون» با محمدرضا بادامچی، نماینده مجلس و نایب رییس کمیسیون اجتماعی گفتوگویی داشت که گزیده آن را در ادامه میخوانید.
مسائل کارگری مربوط به اصناف است و نباید با آنها به شکل سیاسی و انتظامی برخورد شود، در غیر این صورت این مسائل مورد سوء استفاده سایران قرار میگیرد و وضعیت رو به وخامت خواهد گذاشت. در محیطهای صنفی، وقتی معضلی بوی سیاسی میگیرد باید با هوشیاری خودمان، مانع از حاد شدن آن شویم و آن را به همان قالب مشکلات صنفی تبدیل کنیم، نه اینکه بر حاشیهها دامن بزنیم. حتی زمانی که احساس میشود مسالهای اجتماعی، جنبه سیاسی به خود خواهد گرفت، باید با اقدامات مناسب خود جلوی وخامت مساله را بگیریم و آن را به همان معضل صنفی درون کارگاهی تغییرشکل دهیم. نباید با برخورد نظامی، حل این مشکلات را به افرادی واگذار کنیم که الفبای مسائل کارگری را نمیدانند و پای آنها را به محیط کارگری باز کنیم.
این مسائل به سندیکاهای کارگری برمیگردد. سندیکاها باید با اقدامات خود آن را حلوفصل کنند و مانع کشیده شدن این مشکلات به خارج از صنف و کارگاه بشوند. این مسائل، اجتماعی و صنفی است و نباید نیروهای زحمتکش انتظامی به این مسائل ورود کنند. همانگونه که آنها نیز تمایلی به وارد شدن به این مسائل ندارند ولی ضعف ما، تشکلهای صنفی است که نیروهای انتظامی را وارد قضیه میکند. کسی غیر از تشکلهای صنفی نمیتواند به حل این مشکلات کمکی کند.
نمیتوان گفت که تمام این معضلات به وزارت کار مربوط است. ضعف فعالیت صنفی سبب شده که عملکرد ضعیفشان حتی بر بدنه وزارت کار نیز تاثیرگذار شود. آنها هستند که باید با وزارت کار ارتباط برقرار کنند و قبل از حادشدن مشکلات، آن را حلوفصل کنند. این نکته را در نظر بگیرید که ضعف صنفها، به بیرون اصناف نیز کشیده میشود. مطرح نکردن مشکلات با وزارت کار و روی هم جمع شدن این مسائل، سبب بروز این اتفاقات از درون میشود.
چرا بچهها نباید مجازات اعدام را تماشا کنند؟
ایران در واکنش به تصاویر منتشره از تماشای اعدام قاتل آتنا توسط گروههای مختلف سنی از جمله کودکان نوشت: بامداد دیروز همه آمده بودند از پیر و جوان، مرد و زن، کودک و نوجوان تا به تماشای صحنه اعدام بنشینند. وقتی جرثقیل، قاتل آتنا را بالا برد، تماشاگران با کف و سوت یکصدا صحنه اعدام را تشویق میکردند. خیلی هایشان برای نخستین بار بود که پای صحنه اعدام میآمدند و از دیدن این صحنه هیجان زده شده بودند، اما باید پرسید که دلیل این همه اشتیاق عمومی برای دیدن صحنه اعدام در جامعه چیست؟ اگرچه این نخستین بار نیست که مردم چنان با ذوق و شوق به سوی مراسم اعدام میروند، گویا قراراست صحنهای از بازی فوتبال را ببینند! برخی جامعه شناسان معتقدند که این شیوه اجرای حکم، به جای بازدارندگی، خشونت زاست.
دکتر امانالله قرایی مقدم، با انتقاد از شکل و نحوه اجرای اعدام در ملأعام میگوید: متأسفانه این شیوه اجرا بسیار مضر است بویژه برای کودکان و نوجوانی که به تماشای این صحنهها مینشینند. به هرحال نحوه اجرای حکم خودش نوعی آموزش و پرورش محسوب میشود و اثرات روحی و روانی عمیقی روی تماشاچیان میگذارد. شاید متولیان بخواهند عبرت عمومی ایجاد کنند، اما برعکس انتظار، تأثیرات منفی آن بیشتر از تأثیر مثبتاش است. شما میبینید که در طول این سالها هم با وجود اجرای حکم اعدام، بازهم شاهد وقوع جرم و جنایت هستیم؛ بنابراین بهتر است درصورت الزام اجرای حکم اعدام، در محیطهای سربسته و در همان زندان انجام شود.
وی با بیان اینکه نسل جوان، روح لطیفی دارد و به سرعت آزرده میشود، میگوید: خاطرات کودکی هیچ گاه از خاطر انسان پاک نمیشود. پس وقتی صحنه جان دادن و لرزیدن یک انسان در لحظه مرگ را میبینیم، تا پایان عمر باید این خاطرات را با خود حمل کنیم.
وی با بیان اینکه در تئوری چرخش، خشونت از خشونتزاده میشود، میگوید: به هرحال فرد با دیدن این صحنه، آسیب روحی دیده و پرخاشگر میشود، از طرفی حس انتقام را در افراد بالا میبرد. هم اکنون در هیچ کجای دنیا از این شیوه استفاده نمیکنند. به هرحال اعدام یک حق قانونی است، اما شیوه اجرای آن در صورتی که بازدهی ندارد، جای سؤال است. الان در بیشتر کشورها از آمپولهای مخصوص و شوک الکتریکی استفاده میکنند. حتی اعدام در ملأعام میتواند قبح جرم را شکسته و این مجازات را سبک جلوه دهد. متأسفانه تماشای لحظه جان دادن انسان، در ذهن کودکان رسوب میکند و به شکل دیگری خودش را در آینده نشان میدهد. یا فرد بزهکار میشود و یا ممکن است دچار صدمات روحی، افسردگی و مشکلات روانی شود.
مجازات در ملأ عام همبستگی اجتماعی ایجاد میکند
دکتر علی انتظاری، مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی با این حال نظر متفاوتی دارد. او با بیان اینکه اعدام مجرم یک عمل اجتماعی است و تحت تأثیر فضاسازی رسانهها و فضای مجازی، نمیتوان آن را مخفیانه اجرا کرد، میگوید: وقتی ماجرایی مثل قتل این کودک به سرعت در شبکههای اجتماعی و رسانهها، گسترش مییابد، مردم هم انتظار و اشتیاق دارند که عواقب کار را ببینند.
وی ادامه میدهد: با این حال مجازات به طور کلی، کارکردهای مثبت خود را هم دارد. صرف نظر از اینکه ممکن است خشونت و آثار روحی و روانی بویژه در کودکان داشته باشد، اما فی نفسه یک ضرورت است و باید مجازات عمومی وجود داشته باشد، چر اکه اولاً برای فردی که در معرض لغزش و خطا قرار دارد، عبرت آموز و دوماً برای مردمی که به هنجارها و قوانین احترام میگذارند، اطمینان خاطر است. از طرفی مجازات جمعی متخلفین، موجب همبستگی اجتماعی شده و موجب میشود مردم نسبت به هنجارها و قوانین دلگرمی پیدا کنند. یعنی بدانند اگر کسی تخلف کرد، مجازات میشود. در اسلام هم به همین علت بر مجازات در ملأ عام تأکید شده است. اگرچه قبول دارم که روحیه کودکان متأثر میشود. اما این مشکل را باید به شکل دیگری رفع کرد.
وی از اختلالات در تأمین نیازهای جنسی و عوامل تقویت نیاز جنسی در جامعه به عنوان دو عامل تأثیرگذار در ایجاد بحران نام میبرد و میگوید: بالا رفتن سن ازدواج در کنار تفاوتپذیری جنسی بین زنان و مردان موجب شده تا زن و مرد از نظر تأمین نیازهای جنسی موفق نباشند و اختلالاتی در این زمینه بوجود بیاید. خب این عوامل در کنار موج گسترده فضای مجازی و ماهوارهها که سهم زیادی در تقویت نیازهای جنسی دارند، در جامعهای که محدودیت در روابط دارد، میتواند مسأله را تشدید کند. متأسفانه ما نتوانستهایم این مسائل را مدیریت کنیم و سر و سامان بدهیم.