شهرسوخته زابل شهري پنج هزارساله در دل كوير است كه نهان شدن اسرار نهفته‌اش در هر فصل كاوش، باستان‌شناسان و مردم دنيا را حيرت زده به سوي خود جلب مي‌كند.
براساس آثار موجود و مكشوفه باستاني، سرزمين سيستان و بخصوص شهر سوخته از گذشته‌هاي دور داراي تمدن فرهنگي بسيار شكوفا بوده است.
اندك شهرهاي باستاني شامل شوش، تپه مليان در ايران و موهنجارو در پاكستان تنها از لحاظ قدمت با شهرسوخته زابل برابري دارند.
شهرسوخته زابل از پنج بخش شامل، گورستان، منطقه مسكوني، بناهاي يادماني، صنعتي و بخش مركزي تشكيل شده است.
ساكنان شهرسوخته درپنج هزارسال قبل مواد اوليه ساخت جواهرات را از نقاط دوردستي ازجمله بدخشان افغانستان و خراسان به صورت خام به اين مكان وارد مي‌كردند.
درشرايط حاضر كه نزديك به دو هزار سال از پايان اسقرار انسان در شهرسوخته زابل گذشته است انواع سفالينه‌ها و ظروف سنگي كه بعضاً شكسته هستند را مي‌توان درسطح محوطه وسيع اين شهر پيدا كرد.
ساكنان شهر سوخته به علت همراه گذاشتن اشيا، ابزار كار، موادغذايي وآرايشي در گور مردگانشان به زندگي پس از مرگ اعتقاد داشته‌اند.
توانمندي‌هاي منحصر به فرد شهرسوخته از لحاظ داده‌هاي باستان شناسي بويژه آثارانساني، جانوري و گياهي زمينه مناسب رابراي ايجاد پايگاهاي متنوع دراين شهر فراهم كرده است.
كشف زيره، گشنيز، تخته بازي شبيه شطرنج، دستور پخت پنج نمونه غذا و به خصوص انيميشن از ديگر يافته‌هاي فصل گذشته و امسال كاوش در شهرسوخته است.
طي فصول كاوش ابزارجنگي كه بتوان ساكنان شهرسوخته را ساكناني جنگجو دانست يافت نشده است.
اي كاش مانند ساير كشورها كسي هم متولي آثار گرانبهاي باستاني ايران بود و آنها را از باد و باران حفظ ميكرد. 
