در خبرها خواندیم که؛ استاندار مازندران در ارتباط با نسل کشی پرندگان مهاجر گفته است: "من پاسخگوی مدیران قبلی نیستم وضعیت بحرانی است و باید جمع شود." وا اسفا از اینگونه سخن گفتن ها که به آن عادت کرده ایم. اینکه بی کفایتی و ناتوانی خود را به گردن دیگران بیندازیم، یک شیوه رایج مدیران شده است. صحبت در این مورد مجال دیگری می خواهد. امروز می خواهیم روضه محیط زیست مان را بخوانیم و در سوگ بنشینیم.
امروزاما جنگل ها ومحیط زیست و حیات وحش و طبیعت چهارفصل و کم نظیر وزیبای کشورمان درنهایت مظلومیت و قساوت مورد تاخت و تاز قرار گرفته اند و فریادرسی ندارند و باید به مرثیۀ قصۀ پرغصۀ نابودی و ریشه کنی و چپاول آنان بنشینیم؛ امروز شکارچیان بی رحم به پرندگان مهاجر و میهمان تالاب فریدونکنار و ازباران و سرخرود هم رحم نکرده و حرام گوشت شان را هم برای سفره برخی بیخبران شکار می کنند؛ امروز تفنگ بدستان ازخدا بی خبر به حیات وحش کمیاب و در حال انقراض هم رحم نمی کنند و با سودهای کلان پوستشان را هم برای فخرفروشی مرفهین، به فروش می رسانند.
امروز باغات و مزارع و کوه های شمال کشور بی مهابا و بدون توقف مورد تاخت وتاز قرار گرفته و تبدیل به ویلاهای آنچنانی برای شهرنشینان می شوند و دیگر خبری از آن سرسبزی و انبوه و شکوه درختان سربه فلک کشیده نیست و روزی نیست که صدای جانخراش اره هایی که به جان درختان افتاده اند، شنیده نشود.
امروز به دلیل بی کفایتی و ندانم کاری و ناتوانی مسئولین در گذشته، نفس های دریاچۀ زیبا وکم نظیر ارومیه به شماره افتاده، امروز برخی انسان نماها حیوانات بی گناه و بی زبان و بی دفاع را مثله می کنند و از آن لذت می برند و تصویرش را در کمال بی حیایی و شقاوت در معرض دید همگان قرار می دهند؛ امروز با مصرف بی رویه و سیری ناپذیر آب های سطحی و زیرزمینی به انحاء مختلف، باعث نابودی زمین و خاک ونسل های آینده مان می شویم؛ و..............و امروز بسیاری دیگراز اتفاقات مشابه و عجیب و نادر را شاهد هستیم که همگی به مثابه زلزله های پی در پی است که روزی موجب آوار خانه مان برسرمان خواهد شد؛ و بیانگرعدم فهم و درک درست و یا غفلت وبی مبالاتی جامعه ومسئولین امرنسبت به ارزشهای حیاتی و بلامنازع و بلارقیب تک تک عناصر زیست محیطی و طبیعی است و به معنای افول ارزشهای اخلاقی و اجتماعی و فرهنگی و دینی جامعه است که به محیط زیست به عنوان موضوعی فرعی و مصرفی وکم تاثیر و کم اهمیت می نگرند.
در مورد احترام به حیوانات درکشورهای توسعه یافته بسیار دیده ام که انواع پرندگان از قبیل غاز وحشی و مرغابی و حواصیل و کاکائی وامثالهم در دل پارک ها و حتی در خیابان ها و پیاده روها و فضاهای سبز در کنار شما می نشینند و از دستتان غذا می گیرند و در نهایت آرامش و امنیت به زندگی خود در کنار انسان ها ادامه می دهند و همگان از وجود و تماشای این نعمات بزرگ و زیبای الهی لذت می برند و کسی هم به شکارو فروش و تناول آنها نمی اندیشد. همچنین به یاد دارم در داخل شهر شلوغ و پر ترافیک، تمام خود روها در دو طرف هنگام عبور یک دسته غاز وحشی از عرض خیابان، در فاصله چند متری آنان توقف کردند! و شما نگاه کنید به رفتار خودمان که به پرندگان مهاجر و میهمان کشورمان هم در تالاب ها رحم نمی کنیم، چه رسد به انواع مقیم و بومی آنان!
همچنین به یاد دارم، برای اسکان در پارک های جنگلی و در طبیعت جهت آتش روشن کردن، در محل ورود به پارک هیزم آماده می فروشند؛ درحالیکه دردل جنگل و پارک مملو از شاخه های خشک و شکسته است. پس چه نیازی به هزینه کردن برای هیزم است؟ علت را جویا شدم. چیزعجیبی شنیدم؛ استفاده از شاخه های شکسته ممنوع است و جریمه دارد؛ چراکه هنوز دربسیاری از این شاخه ها حشرات و موجودات زنده وجود دارند و بایستی به طور طبیعی به دل خاک و طبیعت برگردند و چرخه اکوسیستم تکمیل گردد! به این معنا که نه تنها درخت را ریشه کن نمی کنند، بلکه به شاخه های شکسته اش هم رحم می کنند. این را مقایسه کنیم با رفتارهای خودمان با طبیعت و درخت که مسلمان هم هستیم.
پس ما که مسلمانیم چرا اینگونه ایم و به کجا می رویم!؟ تو گویی که هیچ گوش شنوایی وجود ندارد و یا مسئولین امر خودشان را به خواب زده اند و یا اینکه برخی شان با خاطیان و جانیان دستشان در یک کاسه است و به نفعشان نیست که برای کنترل و ممانعت از چنین جنایت ها و نسل کشی های و تخریب ها اقدامی قاطع و موثر به عمل آورند. خدا می داند! شاید بسیاری از ما ندانیم که در دین مبین اسلام درمورد احترام به درخت ومحیط زیست و طبیعت و حیوانات توصیه های عجیب و تکان دهنده ای شده است. به چند نمونه توجه می کنیم:
1- درآن زمان درخت «سدر» در شبه جزیره عربستان فراوان بود. پیامبرگرامی(ص) درباره قطع آن می فرمودند:«من قطع سدره، صوب الله رأسه فی النار»؛ یعنی هر کس درخت سدر را قطع کند، خداوند با سر او را در آتش جهنم خواهد انداخت.
2- در روایت دیگر، حضرت محمد(ص) نابودی درخت، به ویژه درخت خرما را نهی فرمودند: "درختان را آتش نزنید، آن ها را با آب ویران نکنید، درختان میوه دار را قطع نکنید، مزرعه ها را نسوزانید."
3- همچنین در روایتی از امام صادق(ع) وارد شده که فرمود: «لا تقطعوا الثمار، فیصب الله علیکم العذاب صبا»؛ درختان میوه دار را قطع نکنید که این عمل موجب عذاب الهی است.
4- در مورد حقوق حیوانات هم توصیه های فراوانی شده است که به یکی از آنان بسنده می کنیم؛ در فقه اسلام، پس ازاصول دین عبادات حق تقدم دارند و در این میان نماز چنان اهمیتی دارد که همه فقها فرموده اند هیچگاه از مردان ساقط نمی شود. یکی از مقدمات نماز طهارت است به طوری که نماز بدون طهارت باطل است. حال اگر مقداری آب که کفاف طهارت و رفع تشنگی حیوان را بکند موجود نباشد، بلکه برای یكی از این دو عمل کفایت کند، در این گونه مواقع مزاحمت میان عبادت و حق حیوان ایجاد می شود و به عبارتی دو واجب با هم مزاحمت پیدا می كنند؛ وجوب طهارت برای ادای نماز و وجوب آب دادن به حیوان؛ ولی فقها تماماً و بالاتفاق در این جا فتوای تبدیل طهارت مائیه به ترابیه داده اند و فرموده اند با این آب باید حیوان را سیراب کرد و برای نماز تیمم نمود. از جمله، حضرت امام خمینی (ره) در زمینه مجوزات تیمم می فرمایند: "از آن جمله اینکه استعمال آب برای طهارت موجب خوف عطش بر حیوان محترمی (مثلاً گوسفند) باشد."
نباید فراموش کنیم توسعه پایداروپیشرفت و بقا ملت ها و کشورها تنها به برج های آسمانخراش و سربه فلک کشیده اش نیست، بلکه به درختان سرسبزو تنومند و قد برافراشته نیز هست؛ صرفا به داشتن خودروهای اشرافی و بزرگراه ها و خیابان های مجلل وچند طبقه نیست، بلکه وجود رودها و تالاب های پرآب و دامنه ها و باغات و مزارع سرسبز نیز ضروری و حیاتی است؛ تنها به داشتن سد و پالایشگاه و کارخانجات متعدد نیست؛ بلکه وجود آب و خاک و هوای سالم هم ازضروریات ادامه حیات انسان ها وتمدن هاست.
کلام آخراینکه؛ اشرف مخلوقات بودن انسان به معنای مجاز بودن به نابودی محیط زیست و طبیعت و سایر مخلوقات خداوند متعال به منظور حفظ بقا و ادامه حیات خویش نیست؛ بلکه به مفهوم احترام کردن و ارزش نهادن به همه مخلوقات و موجودات الهی اعم از آب و خاک و درخت و جنگل و حیوانات و تعامل عادلانه و غیرمخرب با آنهاست؛ چراکه بدون تردید ادامه حیات بشر در گروی بقای سایر موجودات کره خاکی است.
