درآمد نفت سال ۹۷ در چه محل‌هایی هزینه می‌شود؟

دولت دوازدهم در بودجه پیشنهادی سال 97 کل کشور به مجلس شورای اسلامی سهم هر ایرانی را از درآمدهای نفتی 137 هزار تومان برآورد کرده است .درآمدهای نفتی نیز به سه محل شرکت نفت، صندوق توسعه ملی و خزانه واریز خواهد شد.

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، یکی از اجزای منابع عمومی بودجه در ایران منابع با منشأ نفتی است که سهم بالایی را نیز از منابع عمومی تشکیل می دهد. چون نفت یک ثروت ملی است، بنابراین منطقی است که از منابع حاصل از فروش نفت برای تأمین هزینه های جاری دولت استفاده نشود.

درواقع، باید از این منابع برای افزایش ثروت و رشد اقتصادی کشور بهره گرفت. به عبارت دیگر، نفت به مثابه یک درخت می ماند که باید از ثمرات آن استفاده کرد و نه از خود درخت. بسیاری از صاحبنظران کشور بر این باورند که وابستگی بیش از حد بودجه به درآمدهای نفتی، مسئله تخصیص خوب منابع را از موضوعیت انداخته است.

ارقام مربوط به محاسبه سهم نفت در بودجه (اعم از نرخ تبدیل دلار به ریال، حجم صادرات و ...) در بودجه ذکر نمی شود و باید آن را برآورد کرد. برای تحقق کامل ردیف های درآمدی 1397، لازم است قیمت هر بشکه نفت خام و میعانات گازی حدود 55 دلار، نرخ برابری دلار معادل 3هزار و 854 تومان یعنی بدون در نظر گرفتن رقم 10 هزار میلیارد تومان بابت افزایش نرخ ارز حاصل از فروش نفت که نرخ ارز در لایحه 3500 تومان خواهد بود و صادرات نفت حدود 2 میلیون 63 هزار بشکه در روز فرض شود.

سرجمع منابع نفت در بودجه با احتساب منابع نفتی که قرار است به جای صندوق توسعه به بودجه دولت واریز شود حدود 132 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

ماشین حسابی که آماده کرده اید را پیش روی خود قرار دهید تا ارقام نفت بودجه ای امسال را با هم حساب کنیم؛ در سال قرار است حدود 2 میلیون 13 هزار بشکه در روز نفت صادر کنیم. همچنین قرار است حدود400 هزار بشکه میعانات گازی صادر کنیم. همچنین قرار است حدود 100 هزار بشکه میعانات گازی به پتروشیمی ها بفروشیم. قیمت هر بشکه نفت و میعانات را حدود 55 دلار در نظر بگیرید (قیمت میعانات و فروش به پتروشیمی ها کمتر از 55 دلار است، اما برای جلوگیری از پیچیده شدن محاسبات، فرض کنیم همان 55 دلار).

براساس گزارشی که مرکز پژوهش های مجلس ارایه کرده است، به این ترتیب، مجموع صادرات نفت و میعانات عبارت است از حدود 2.6 میلیون بشکه در روز خواهد بود. این رقم را در 55 دلار و سپس در 365 روز سال ضرب کنیم. حاصل می شود حدود 52 میلیارد دلار که رقم دقیق تر آن با در نظر گرفتن ارقام گرد نشده و... حدود 52.7 میلیارد دلار در سال است.

این رقم به دلار است و باید به ریال تبدیل شود پس آن را در نرخ ارز بودجه ای که حدود 3هزارو 850 تومان به ازای هر دلار است ضرب کنیم حاصل می شود رقمی حدود 203 هزار میلیارد تومان در سال. این رقم کل مبالغ حاصل از نفت است و باید طبق قانون بین سه جا تقسیم شود: شرکت ملی نفت (بابت هزینه های استخراج نفت و اداره امور پروژه های نفتی)، صندوق توسعه ملی (برای پروژه های توسعه ای غیردولتی کشور) و بودجه دولت. سهم اولی 14.5 درصد است، دومی 32 درصد و مابقی سهم دولت.

به این ترتیب، سهم شرکت نفت حدود 29.5 هزار میلیارد تومان، سهم صندوق توسعه حدود 62.5 هزار میلیارد تومان و حدود 111 هزار میلیارد تومان هم برای بودجه دولت باقی می ماند. در لایحه بودجه سال 97 کل کشور، دولت در تبصره های ماده واحده بودجه درخواست کرده که حدود 21 هزار میلیارد تومان از سهم صندوق توسعه بردارد و برای بودجه مصرف کند. به این ترتیب کل رقم نفت در بودجه دولت می شود حدود 132 هزار میلیارد تومان (این ارقام به دلیل ساده سازی محاسبات، حدودی است).

حالا حساب کنیم که سهم سفره هر ایرانی از بودجه نفت چقدر می شود. 132 هزار میلیارد تومان تقسیم بر 80 میلیون ایرانی می شود، هر ایرانی حدود یک میلیون و ششصد و پنجاه هزار تومان در سال یا 137 هزار تومان در ماه، اما توجه کنید که این رقم به این صورت سهم هر ایرانی می شود که دولت برفرض مثال، تمام کارهای خود را از این بابت تعطیل کند و به هر ایرانی 137 هزار تومان بدهد و بگوید بیمارستان ها و مدارس و ارتش و پلیس راهنمایی و رانندگی و دادگاه و پاسگاه و... را خودتان اداره کنید!

می بینید تصوری که بعضاً از حجم عظیم منابع نفتی وجود دارد و مرتباً هم ممکن است عده ای با انگیزه های مختلف و یا ناآگاهی بر آن بدمند، تا چه حد دور از واقعیت است.

پس می توان بطور خلاصه گفت که از سرجمع منابع حاصل از فروش نفت 14.5 درصد سهم شرکت ملی نفت ایران و صرفاً از منابع حاصل از صادارت نفت خام و میعانات گازی 20 درصد سهم صندوق توسعه ملی کسر شده و مابقی با تبدیل به ریال به بودجه عمومی واریز می شود.

همچنین که درآمدهای حاصل از فروش نفت به سه محل تعلق می گیرد: بودجه، صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت. کل منابع حاصل از نفت در سال 1397 حدود 52.7 میلیارد دلار است که سهم هر کدام از این سه محل گفته شده عبارت است از: سهم بودجه عمومی شامل 28.8 میلیارد دلار معادل 111 هزار میلیارد تومان؛ سهم صندوق توسعه ملی شامل 16.25 میلیارد دلار که دولت امسال درخواست کرده که 6 میلیارد دلار آن حداقل 21 هزار میلیارد تومان مجدداً به بودجه برگردد که در این صورت مجموع منابع نفتی بودجه به 132 هزار میلیارد تومان می رسد و سهم شرکت نفت که 7.64 میلیارد دلار است و با توجه به به پیش بینی های بین المللی درباره قیمت نفت در سال آینده، احتمال تحقق این منابع زیاد است.

منابع نفتی بودجه متأثر از قیمت نفت خواهد بود، به این ترتیب، هر دلار کاهش قیمت نفت سبب کاهش بیش از 2 هزار میلیارد تومان منابع بودجه خواهد شد. وابستگی بودجه به نفت در لایحه بودجه سال 1397، حدود 36 درصد خواهد بود.
البته باید توجه داشت که این نسبت کمتر از میزان واقعی برآورد شده است، زیرا منابع غیرنفتی لایحه در عمل خوشبینانه برآورد شده و تحقق کامل آن بعید است. ضمن اینکه حدود 10 درصد از منابع عمومی بودجه هم از بابت اوراق و امثالهم تأمین می شود که اگر چه غیرنفتی است، اما همانگونه که گفته شد، از بابت تبعات آن، کم از نفت ندارد.

به گزارش ایرنا، حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری لایحه بودجه سال 1397 کل کشور را 19 آذر به عنوان نخستین لایحه بودجه دولت دوازدهم جهت بررسی و تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد.

رییس جمهوری در زمان تقدیم لایحه بودجه سال آینده اظهارداشت: اگر بخواهم بودجه سال آینده را در یک جمله خلاصه کنم این است که بودجه سال 97 بودجه ای برمبنای اشتغال فراگیر و برمبنای رفع فقر و ایجاد عدالت است، همچنین سقف بودجه مورد نظر دولت برای سال آینده 11 میلیون و 949 هزار و 354 میلیارد و 674 میلیون ریال است.

در لایحه بودجه سال آینده، منابع بودجه عمومی دولت از لحاظ درآمدها و واگذاری دارایی های سرمایه ای و مالی و مصارف بودجه عمومی دولت از حیث هزینه ها و تملک دارایی های سرمایه ای و مالی، افزون بر چهار میلیون و 249 هزار میلیارد ریال است.

بودجه عمومی نیز شامل دو بخش منابع عمومی و درآمدهای اختصاصی دولت می شود.