در جریان اعتراض های مردمی در بسیاری از شهرهای کشور که در آغاز با نام «نه به گرانی» شکل گرفت و رفته رفته مسیر مسیر آن تغییر کرد، وقایع تأسف باری رخ داد که نتیجه آن خسارت های جانی و مالی فراوانی برای کشور بود. اینکه چرا جامع شناسان کشور پیشتر بروز چنین نا آرامی هایی را پیش بینی نکرده بودند و چرا در جریان این اعتراضات، بسیاری از معترضان به اموال عمومی خسارت وارد کردند، از جمله مسائلی است که یافتن پاسخ برای آن کار زیاد آسانی نیست.
به گزارش «تابناک»؛ بنا بر آنچه در اسناد بالادستی کشور آمده است و مقامات عالی رتبه کشور نیز بر آن تأکید دارند، اعتراض حق قانونی هر شهروند ایرانی است و شهروندان می توانند برای اعلام نارضایتی خود نسبت به مشکلات جامعه اعتراض کنند؛ اقدامی که در جریان اعتراض های اخیر از مسیر اصلی خود منحرف شد و در قالب آن رفتار ساختارشکنانه فراوانی رقم خورد.
در روزهای گذشته و در میان همه افرادی که با دغدغه مشکلات اقتصادی خود به خیابان ها آمدند و یک جریان اعتراضی مسالمت آمیز را دنبال کردند، افرادی نیز با اقدام عملی برای تخریب اموال عمومی کشور و برخی رفتارهای ساختار شکنانه دیگر، این اعتراضات را در مسیری قرار دادند که انتهای آن تضعیف امنیت ملی و خسارت های مالی و جانی فراوان برای شهروندان کشور باشد.
اینکه چرا این نارآرامی های گسترده به ویژه در شهرهای کوچک کشور بروز کرد و برای چند روز امنیت و آرامش شهروندان را به مخاطره انداخت، موضوع مهمی است که انتظار می رفت، پیش از این ها توسط جامعه شناسان و نیز مسئولان ارشد کشور پیش بینی و برای مقابله با آن راهکارهای عملیاتی اتخاذ می شد؛ مسأله مهمی که البته نادیده گرفته شد و تا کار به خسارت های سنگین نکشید، توجه چندانی به آن نکرد.
جدا از مسأله بالا، موضوع مهم دیگر این بود که در جریان این اعتراضات، تعدادی از شهروندان در مناطق مختلفی که در آنها نا آرامی بروز کرد، اقدام به تخریب اموال عمومی کردند و بسیاری از تحلیلگران و رسانه ها نیز عاملان این جریان ها را ضد انقلاب و اغتشاشگر نامیدند.
از نکات جالب دیگری که در شرایط کنونی جامعه دیده می شود و به نگرانی ها نیز دامن می زند، عدم ورود کارشناسان و تحلیلگران مسائل اجتماعی کشور به میدان تفسیر و تحلیل این ماجراست؛ اتفاق مهمی که بسیاری از مردم از جمله مسئولان را در به دست آوردن یک نگاه جامع و دقیق در مورد چرایی بروز این رخدادها و نیز آینده آن سر درگم کرده است.
یکی از اساتید جامعه شناسی کشور که در رابطه با نا آرامی های اجتماعی و ریشه های بروز آن مطالعات فراوانی دارد و البته تأکید داشت نامش محرمانه نزد «تابناک»، بماند در رابطه با چرایی عدم ورود تحلیلگران و کارشناسان مسائل اجتماعی به این موضوع و عدم ارائه یک تحلیل روشن گفت: واقعیت این است که نا آرامی های اخیر کشور متأثر از دلایل مختلفی مثل فساد سازمان یافته، بی عدالتی، تبعیض، فقر، بیکاری و... پیش آمده است و بسیاری از نیروهای ضد انقلاب اسلامی نیز در حال حمایت حداکثری از آن هستند.
این استاد دانشگاه در همین رابطه ادامه داد: شرایطی که به آن اشاره شد، تحلیل و تفسیر دقیق ماجرا را پیچیده کرده است و در جریان این نا آرامی های اجتماعی دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به صورت مشترک اثرگذار هستند.
این جامعه شناس، در پاسخ به انتقاد خبرنگار «تابناک»، که پرسید شرایط امروز محصول ماه های اخیر نیست و ریشه های عمیق تری دارد که بر اساس رسالت جامعه شناسان و دانشگاه های کشور باید از پیش در رابطه با آن به مقامات هشدار داده می شد، گفت: شما از کجا می دانید که هشدارهای لازم توسط اساتید جامعه شناسی کشور داده نشده است؟ اگر به پژوهش های دانشگاهی مراجعه کنید، خواهید دید که بارها و بارها نسبت به این مسائل و نا آرامی ها و نیز زمینه های بروز آن تأکید شده است، اما متأسفانه کسانی که در مسند قرار دارند، زیاد به چنین مطالعاتی توجه نمی کنند.
وی در مورد اینکه چرا در شرایط کنونی علاقه چندانی از سوی جامعه شناسان برای تحلیل جریان ها وجود ندارد، گفت: به نظر من، جامعه شناسان هنوز در رابطه با چرایی این جریان به جمع بندی نرسیده اند و منتظرند تا این جریان پایان یابد و بعد روی آن مطالعه کنند.
این جامعه شناس همچنین نگرانی های امنیتی را عامل دیگر سکوت بسیاری از جامعه شناسان در رابطه با این نا آرامی ها دانست و افزود: بسیاری از اساتید جامعه شناسی در شرایط کنونی نگران آن هستند که از تحلیل و تفسیر آنها که در رابطه با شرایط پیش آمده است، برداشت های امنیتی شود و برای آنها مشکلی به وجود آید.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش و در رابطه با اینکه اگر این نا آرامی ها در اعتراض به مشکلات اقتصادی است، چرا با تخریب اموال عمومی همراه شد، افزود: در شرایط کنونی، یک موج و یک نگاه تک بعدی به راه افتاده که بنا بر آن، هر فردی که به تخریب اموال عمومی روی می آورد، الزاماً ضد انقلاب و در مقابل حاکمیت است، حال آنکه در اصل جمع زیادی از افراد تخریبگر اموال عمومی اصلاً رویکرد و هدف سیاسی ندارند و اقدامات آنها را باید از منظر تخلیه هیجانات شخصی تفسیر کرد.
وی در پایان تأکید کرد: البته من منکر این نیستم که اقدام های مخرب این افراد علیه امنیت و اقتصاد کشور است و بعضاً در چارچوب منابع بیگانگان قرار می گیرد، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که افرادی که در این مسیر گام برمی دارند، در بسیاری از موارد به دنبال تخلیه هیجانات خود هستند و اصلاً تفسیر و نگاهی به مسائل سیاسی و خسارت های سیاسی اقدام های خود ندارند.