هر چند سه موضوع کارآمدی اسلام در اداره امور، کارآمدی نظام جمهوری اسلامی در تأمین نیازها و ساختن فردای جامعه و کارآمدی دولت‌ها در جلب رضایت مردم از یکدیگر قابل تفکیک است؛ اما در تئوری رضایتمندی مردم برای اثبات کارآمدی سیستم (نظام) این سه موضوع با یکدیگر پیوند دارد؛ به ویژه آنکه در بینش بنیانگذار حکیم جمهوری اسلامی و نیز رهبر فرزانه انقلاب، مردم ولی نعمت به شمار می‌آیند و تأثیر عملکرد مثبت و مؤثر دولت‌ها به رضایت خدا و مردم و در نتیجه به استحکام حاکمیت نظام و تعمیق ریشه‌های دین باوری می‌انجامد.
رویکرد امام خمینی (ره) به این موضوع در بسیاری از سخنرانی ها و پیام‌های ایشان متجلی است؛ از جمله این سخن به یادماندنی که: «دولت بدون پشتیبانی مردم نمی‌تواند کار بکند و هر یک از ادارات و وزارتخانه‌ها باید این مسأله را مد نظر داشته باشند که برای رضای خدا، مردم را راضی نگهدارند و اگر شما تاریخ پنجاه سال سلطنت را ملاحظه کنید، آن وقت تکلیف خودتان را می‌دانید که با مردم بودن چیست و بدون ملت بودن چیست».1
کارآمدی دولت‌ها در این دیدگاه در همراهی دولتمردان با مردم و پیوند با آرا و خواسته های ملت است که معنا می‌یابد. این کارآمدی در عمل به تکالیف و وظایف شرعی و قانونی هر کارگزار، مدیر یا مأموری قابل سنجش و ارزیابی است و قضاوت، نظارت و ارزیابی آن توسط آحاد ملت، اصناف و تشکل‌ها، احزاب و رسانه‌ها و نیز نمایندگان مردم و دستگاه‌های نظارتی صورت می‌گیرد. متن سوگندنامه رییس جمهور، اعضای هیأت دولت، نمایندگان مجلس، قضات و نیروهای مسلح، تکالیف قانونی هر مسئولی را در ساختار کشور تعیین می‌کند که به واسطه قسم، وظیفه شرعی نیز تلقی می‌شود.
انتظار به حق مردم از مسئولان در عمل به تکلیف، جز با عملکرد مسئولانه، جهادی و انقلابی، با نگاه به اسناد بالادستی و گام نهادن در مسیر برنامه‌های مصوب، اجابت نمی‌شود. در همین حال مردم پاسخگویی و شفافیت دستگاه‌ها و پرهیز از پرداختن به امور حاشیه‌ای را از کارگزاران خود انتظار دارند.
با چنین رویکرد مسئولانه‌ای، کارآمدی حاکمیت به ایجاد امید در مردم، پویایی بخش خصوصی، مشارکت عمومی برای حل معضلات و بحران ها و تقویت سرمایه‌های اجتماعی در برابر هجمه‌ها و فشارها کمک می‌کند و از مواهب آن بهره‌مند می‌شود. در بیانی خلاصه‌تر، هم شرط کارآمدی دولت و هم نتیجه آن، همراهی با مردم و جلب رضایتمندی آنان است. چرخه‌ای که از کارآمدی دولت و سایر ارکان و دستگاه‌ها آغاز و به ایجاد امید و همراهی مردم منجر و به تقویت حاکمیت ملی منتج شود، نفع همگان و ناامیدی بدخواهان را در پی دارد و از این رو به روشنی می‌توان اذعان داشت که رضایتمندی، امید و همراهی مردم نیز پژواک کارآمدی دولت‌ها است.
____________________________________
1. صحیفه امام خمینی (ره)، ج19،ص93
