در چند روز اخیر و پس از گزارش تفریغ بودجه سال 95 حرف و حدیث های بسیاری پیرامون آن پیش آمد و باعث شد تا رئیس سازمان برنامه و بودجه واکنش هایی را به گزارش دیوان محاسبات نشان دهد و عنوان کند که دیوان محاسبات، وظیفه ای برای گزارش مستقیم تفریغ بودجه ندارد. پرسشی که مطرح می شود این است که چقدر این ادعای نوبخت درست است؟!
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ مجلس شوراي اسلامي براي تأمين نيازهاي مردم به عنوان وکیل آنها به دولت مأموريت مي دهد، قانون بودجه کل کشور را مطابق با مقررات مربوطه اجرا کند. مأمور بايد گزارش کار خود را به نام صورت حساب عملکرد بودجه سالانه کشور ـ که همان عملکرد مالي دولت است ـ به ديوان محاسبات کشور و هيأت وزيران ارسال و ديوان محاسبات نيز به عنوان عامل کنترل کننده مجلس شوراي اسلامي، گزارش تفريغ بودجه را به مجلس تقديم کند. تفریغ از نظر لغوی به معنای فارغ ساختن و تفریغ بودجه در اصطلاح مالی، فراغت از بودجه و یا نتیجه اجرای بودجه است.
طبق ماده 221 آیین نامه داخلی مجلس، دیوان محاسبات موظف است گزارش تفریغ بودجه سالانه کشور را حداکثر تا پایان دی ماه سال بعد تهیه و برای رسیدگی به مجلس شورای اسلامی تسلیم کند. امسال نیز دیوان محاسبات با چهار روز تأخیر، در چهارم بهمن 1396 گزارش تفریغ بودجه سال 95 را برای رسیدگی به مجلس تسلیم نمود.
عادل آذر رئیس دیوان محاسبات، برخی از بخش ها از جمله تخصیص اعتبار به پروژه های عمرانی کشور، بودجه شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت و کمک زیان پرداختی به شرکت های دولتی زیان ده، عدم واریز مبلغ یازده هزار و چهارصد و هفتاد و نه میلیارد تومان حاصل از فروش داخلی گاز طبیعی که توسط شرکت ملی گاز ایران به حساب خزانه واریز نشده، مبلغ یک میلیارد و یکصد و هفتاد و هفت میلیون دلار سهم صندوق توسعه ملی که به این صندوق واریز نشده و موارد سپرده گذاری های صندوق نوآوری و شکوفایی و موارد مشابه دیگر صندوق ها را بیشتر مورد تأکید قرار داد. وی خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت: باید در این موارد اقدام عاجلی صورت گیرد.
چند روز بعد در هفتم بهمن ماه 1396 محمدباقر نوبخت به این صحبت های عادل آذر و گزارش دیوان محاسبات در مورد تفریغ بودجه 95 واکنش نشان داد و گفت: این گزارش تفریغ بودجه، نادرست و موجب تشویش اذهان است.
وی در ادامه سخنان خود بیان نمود: دیوان محاسبات، وظیفه ای برای گزارش مستقیم تفریغ بودجه ندارد، مسئول اصلی رسیدگی، کمیسیون برنامه و بودجه مجلس است و بهتر است دیوان وظیفه نظارتی خود را اجرایی کند.
پرسشی که مطرح می شود این که این ادعای رئیس سازمان برنامه بودجه چقدر درست است و آیا گزارش مستقیم تفریغ بودجه از وظایف دیوان محاسبات هست یا خیر؟
پاسخ این پرسش در تبصره یک ماده 221 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی ذکر شده است. این تبصره بیان می کند: رئیس دیوان هنگام تقدیم گزارش تفریغ بودجه سالانه کشور حداکثر یک ساعت درباره آن در جلسه علنی توضیح می دهد. هیأت رئیسه گزارش کامل تفریغ بودجه را به کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات به عنوان کمیسیون اصلی و بخش های مرتبط با کمیسیون های دیگر را به عنوان کمیسیون فرعی ارجاع می نماید تا حداکثر ظرف یک ماه گزارش خود را به کمیسیون اصلی تقدیم نمایند. کمیسیون اصلی موظف است حداکثر تا سه ماه از تاریخ تسلیم گزارش به مجلس با توجه به گزارش کمیسیون های فرعی و أخذ توضیحات از دستگاه های اجرایی، گزارش بررسی نهایی خود را تهیه و به هیأت رئیسه تسلیم نماید. این گزارش خارج از نوبت در دستور هفته بعد مجلس قرار می گیرد و قرائت می شود.
بنابراین بر خلاف ادعای رئیس سازمان برنامه و بودجه ـ که سابقه چند دوره حضور در مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه خود دارد ـ دیوان محاسبات وظیفه دارد گزارشی مستقیم پیرامون تفریغ بودجه به مجلس بدهد و این علاوه بر وظیفه نظارتی این نهاد است.
از طرفی باید به این نکته نیز اشاره نمود که در روز گذشته، مجلس کلیات لایحه بودجه 97 را برای اولین بار در تاریخ رد کرد. این موضوع نشان می دهد که سازمان برنامه و بودجه به ریاست شخص آقای نوبخت، نه بودجه امسال را درست ارائه کرده و نه در بودجه 95 عملکرد مناسبی داشته است؛ بنابراین باز هم باید گفت، بهتر است به جای آن که جناب نوبخت از دیوان محاسبات و عملکرد آن ایراد بگیرد، سازمان تحت هدایت خود را به درستی رهبری کند و در آن عملکرد مناسبی داشته باشد تا در موارد دیگر رکوردهای منفی را برای خود و سازمان تحت هدایتش به ثبت نرساند.
در چند روز اخیر و پس از گزارش تفریغ بودجه سال 95 حرف و حدیث های بسیاری پیرامون آن پیش آمد و باعث شد تا رئیس سازمان برنامه و بودجه واکنش هایی را به گزارش دیوان محاسبات نشان دهد و عنوان کند که دیوان محاسبات، وظیفه ای برای گزارش مستقیم تفریغ بودجه ندارد. پرسشی که مطرح می شود این است که چقدر این ادعای نوبخت درست است؟!
چه وظیفه سنگینی را بعهده دیوان محاسبات گذاشته اند البته چندان سنگین نیست لیکن آنچه که از لفظ رییس دیوان محاسبات خارج شد، مبنی بر اینکه " تخلف 90درصد مدیران بدلیل عدم آگاهی به قوانین است " باید گفت این وظیفه برای دیوان محاسبات بسیار سنگین است. درپاسخ به رییس دیوان محاسبات باید گفت این 90درصد مدیران دولتی که تخلف یا جرم مرتکب میشوند و با رای شما تبرءه میشوند به همان دلیلی که عنوان کردید، مگر نه اینکه مدیران برمسند مینشینند باتوجه به همان قوانین حافظ منافع دستگاه باشند؟ اگر 90درصد مدیران به قوانین آگاهی ندارند ،که باید فاتحه همه چیز را خواند، و جالب است اینکه 10درصد مدیران متخلف دیگر از نظر شما به قوانین آگاه هستند.